Ενας απολογισμός όσων έγιναν και όσων δεν έγιναν, αλλά κυρίως όσων μάθαμε και όσων δεν μάθαμε το 2024 που φεύγει, αλλά μπαίνει στο μεγεθυντικό φακό των αναλύσεων
Λίγο πριν μας αφήσει το 2024, ξεχωρίζουμε τα μικρά αλλά και μεγάλα γεγονότα που δημοσίευσαν οι κρητικοί Times, από εμπόλεμες ζώνες μέχρι και περιοχές που χτυπήθηκαν από φυσικές καταστροφές, μέσω της 24ωρης ειδησεογραφικής ροής για θέματα που αφορούν στη διεθνή πολιτική και οικονομική σκηνή, το περιβάλλον, την πολιτική και την οικονομία εν γένει, αλλά και τις προκλήσεις, ήτοι τα καθημερινά προβλήματα της κοινωνίας.
Χρωματιστά τιμολόγια
Ενας χρόνος γεμάτος από ενεργειακές αναταραχές και νέες προκλήσεις που σημάδεψαν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Η πρώτη αλλαγή που συνόδευσε την έναρξη του 2024 ήταν τα χρωματιστά τιμολόγια. Καθιερώνεται για πρώτη φορά ο διαχωρισμός των τιμολογίων σε χρωματικές ομάδες με ενιαία τιμολογιακά χαρακτηριστικά, όπως τα σταθερά (μπλε), τα ημικυμαινόμενα ειδικά (πράσινα), τα απολύτως κυμαινόμενα (κίτρινα) και τα δυναμικά (πορτοκαλί) που η ενεργοποίηση τους αναμένεται να γίνει εντός του 2025.
Από την αρχή του 2024 και μέχρι το τέλος της Άνοιξης του ίδιου έτους, είχαμε μια σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών του ρεύματος. Οι μέσες τιμές στα κυμαινόμενα τιμολόγια ξεκίνησαν από τα 15 λεπτά τον Ιανουάριο του 2024 για να καταλήξουν κοντά στα 10,95 λεπτά η κιλοβατώρα τέλος Μαΐου.
Από το τέλος Μαΐου ξεκινάει ένα ράλι αυξήσεων με αποκορύφωμα τον Αύγουστο που η μέση τιμή του ρεύματος έφτασε στα 17,95 λεπτά (Διάγραμμα 1). Η κυβέρνηση ενεργοποιεί ξανά τον μηχανισμό επιδότησης των οικιακών κυμαινόμενων τιμολογίων, αφήνοντας απ’ έξω τα επαγγελματικά τιμολόγια. Όσον αφορά την μέση χρηματιστηριακή τιμή του αερίου στον κόμβο της Ολλανδίας το 2024, αυτή αυξήθηκε στα 40,11 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα από τα 34,4 ευρώ που έκλεισε το 2023
Η Πρόκληση της Κλιματικής Κρίσης
Το 2024, η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, παρατηρήθηκαν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, τόσο στον αέρα όσο και στην επιφάνεια των θαλασσών, και αυτή η ζέστη χρησίμευσε ως καύσιμο για να ενισχύσει τους κυκλώνες, τα κύματα καύσωνα και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο. Από το μικρό γαλλικό αρχιπέλαγος της Μαγιότ έως την πλούσια Σαουδική Αραβία και από τις πλούσιες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις έως τις παραγκουπόλεις της Αφρικής, καμία περιοχή του κόσμου δεν γλίτωσε το 2024 από τις φυσικές καταστροφές οι οποίες, σχεδόν στο σύνολό τους, επιδεινώθηκαν από την κλιματική αλλαγή.
Το 2024, η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, παρατηρήθηκαν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, τόσο στον αέρα όσο και στην επιφάνεια των θαλασσών, και αυτή η ζέστη χρησίμευσε ως καύσιμο για να ενισχύσει τους κυκλώνες, τα κύματα καύσωνα και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με το δίκτυο επιστημόνων του World Weather Attribution (WWA), σχεδόν όλες οι μεγάλες καταστροφές που εξέτασε τους τελευταίους 12 μήνες επιδεινώθηκαν από τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Φωτ. ertnews
«Οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης που προκαλούν τα ορυκτά καύσιμα δεν ήταν ποτέ τόσο ξεκάθαρες και τόσο καταστροφικές όσο το 2024. Ζούμε σε μια νέα, επικίνδυνη εποχή», δήλωσε η κλιματολόγος Φριντερίκε Οτο του WWA.
Ο θανάσιμος κίνδυνος των καυσώνων αποδείχθηκε με περίτρανο τρόπο τον Ιούνιο, όταν περισσότεροι από 1.200 μουσουλμάνοι προσκυνητές έχασαν τη ζωή τους στη Μέκκα της Σαουδικής Αραβίας, όπου η θερμοκρασία έφτασε τους 51,8° Κελσίου.
Καμία ήπειρος δεν γλίτωσε από την ακραία ζέστη, τον «σιωπηλό δολοφόνο» όπως τη χαρακτηρίζουν οι επιστήμονες, με θύματα να καταγράφονται στην Ταϊλάνδη, την Ινδία ή τις ΗΠΑ.
Στο Μεξικό ο καύσωνας ήταν τόσο έντονος που πίθηκοι «αλουάτα» έπεφταν νεκροί από τα δέντρα, ενώ στο Πακιστάν εκατομμύρια παιδιά παρέμειναν στα σπίτια τους όταν το θερμόμετρο ξεπέρασε τους 50° Κελσίου.
Η υπερθέρμανση δεν είναι συνώνυμο μόνο των καυσώνων: καθώς η θερμοκρασία του νερού των ωκεανών είναι υψηλότερη, εξατμίζεται μεγαλύτερη ποσότητα νερού και η πιο ζεστή ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερη υγρασία (έως 7% περισσότερη για κάθε έναν βαθμό Κελσίου υψηλότερη θερμοκρασία), δύο παράγοντες που προκαλούν καταρρακτώδεις βροχές.
Τον Απρίλιο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έπεσε σε μία ημέρα ποσότητα βροχής που κανονικά αντιστοιχεί σε δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν πολλές περιοχές της χώρας και να παραλύσει το αεροδρόμιο του Ντουμπάι.
Η Κένυα μόλις είχε ξεπεράσει ένα επεισόδιο ακραίας ξηρασίας, όταν σημειώθηκαν στη χώρα οι χειρότερες πλημμύρες εδώ και δεκαετίες.
Στη δυτική και την κεντρική Αφρική τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανάγκη ανθρωπιστική βοήθεια έπειτα από ιστορικές πλημμύρες οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο περισσότερων από 1.500 ανθρώπων. Στην Ευρώπη, κυρίως στην Ισπανία, σημειώθηκαν επίσης φονικές πλημμύρες.
Φωτογραφία αρχείου ΑΠΕ ΜΠΕ
Το Αφγανιστάν, η Ρωσία, η Βραζιλία, η Κίνα, το Νεπάλ, η Ουγκάντα, η Ινδία, η Σομαλία, το Πακιστάν, το Μπουρούντι και οι ΗΠΑ δεν γλίτωσαν από τις πλημμύρες τούς τελευταίους 12 μήνες.
Εξάλλου η πιο ζεστή επιφάνεια των ωκεανών αύξησε την ισχύ των τροπικών κυκλώνων, ενισχύοντας τη δύναμη των καταστροφικών ανέμων. Ισχυροί κυκλώνες, όπως ο Μίλτον, ο Μπέριλ και η Ελίν, προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στις ΗΠΑ και στην Καραϊβική, την ώρα που το 2024 καταγράφηκαν περισσότεροι κυκλώνες από τον μέσο όρο.
Τον Νοέμβριο οι Φιλιππίνες επλήγησαν από έξι μεγάλες καταιγίδες, δύο μόνο μήνες μετά τις καταστροφές του τυφώνα Γιάγκι που έπληξε τη νοτιοανατολική Ασία.
Ο κυκλώνας Σίντο, ο οποίος προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στη Μαγιότ, θα ήταν λιγότερο ισχυρός χωρίς την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με το συμπέρασμα προκαταρκτικής έκθεσης.
Λόγω της κλιματικής απορρύθμισης κάποιες περιοχές του κόσμου γίνονται πιο υγρές και άλλες πιο ξηρές.
Η ξηρασία έπληξε σοβαρά πολλές περιοχές της Αμερικής, προκαλώντας τεράστιες δασικές πυρκαγιές στις δυτικές ΗΠΑ, τσον Καναδά, ακόμη και σε κάποια κομμάτια του Αμαζονίου, που θεωρείται μία από τις πιο υγρές περιοχές του κόσμου. Τα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα κόστισαν τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους το 2024.
Από οικονομική άποψη οι φυσικές καταστροφές προκάλεσαν ζημιές 310 δισ. δολαρίων σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με εκτίμηση της Swiss Re. Από την αρχή του 2024 και έως την 1η Νοεμβρίου οι ΗΠΑ είχαν καταγράψει 24 φυσικές καταστροφές, το κόστος των οποίων ξεπερνά το ένα δισ. δολάρια, σύμφωνα με τις Αρχές. Στη Βραζιλία η ξηρασία κόστισε 2,7 δισ. στον γεωργικό τομέα από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο.
Ποιοι διάσημοι Έλληνες και ξένοι έφυγαν από τη ζωή φέτος
Το 2024 έφυγαν από τη ζωή πολλοί αστέρες του παγκόσμιου αλλά και εγχώριου καλλιτεχνικού στερεώματος καθώς και σημαντικές προσωπικότητες της πολιτικής, της δημοσιογραφίας, του αθλητισμού, και των Γραμμάτων. Άνθρωποι που άφησαν το στίγμα τους στον χώρο τον οποίο υπηρέτησαν και ένα μεγάλο κενό με την απώλειά τους.
Έλληνες
Νίκος Βανδώρος, ηθοποιός. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 99 ετών την 1η Φεβρουαρίου. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή ως τενόρος σε οπερέτα, το μακρινό 1956.
Βαρδής Βαρδινογιάννης, επιχειρηματίας. Άφησε την τελευταία του πνοή τον Νοέμβριο σε ηλικία 91 ετών σφραγίζοντας μια ολόκληρη εποχή. Από τη ναυτιλία μέχρι τα media και από την ενέργεια και τις ΑΠΕ μέχρι τις τραπεζικές επενδύσεις και τον τουρισμό, θεωρείται πατριάρχης του ελληνικού επιχειρείν.
Φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ
Παύλος Γερακάρης, επίτιμος πρόεδρος του ΠΣΑΤ. Πέθανε στις 4 Σεπτεμβρίου κατά τη διάρκεια των διακοπών του στο εξοχικό του στο Βραχάτι. Είχε εντοπιστεί στη θάλασσα χωρίς τις αισθήσεις του.
Κώστας Γεωργουσόπουλος, συγγραφέας και κριτικός θεάτρου. Έφυγε από τη ζωή στις 6 Δεκεμβρίου σε ηλικία 87 ετών. Υπήρξε σημαντικός κριτικός θεάτρου και σταθερός συνεργάτης των «ΝΕΩΝ» και του «Βήματος».
Χρήστος Γιανναράς, καθηγητής Φιλοσοφίας. Πέθανε στις 24 Αυγούστου σε ηλικία 89 ετών. Υπήρξε διακεκριμένος φιλόσοφος και συγγραφέας, με πλούσιο συγγραφικό έργο.
Δημήτρης Ήμελλος, ηθοποιός. Πέθανε στις 16 Δεκεμβρίου στα 57 του χρόνια έπειτα από μακρόχρονη μάχη με τον καρκίνο. Με μακρά πορεία στο θέατρο, είχε κάνει εμφανίσεις και στην τηλεόραση, με πιο πρόσφατη στη σειρά «Σασμός» όπου είχε ενσαρκώσει τον ρόλο του «αστυνομικού Φραγκιαδάκη».
Αιμιλία Καλλιγά – Γερουλάνου, πρόεδρος του Μουσείου Μπενάκη. Πέθανε τον Ιανουάριο του 2024 σε ηλικία 90 ετών. Ήταν μητέρα του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Παύλου Γερουλάνου.
Ολυμπία Καράγιωργα, ποιήτρια. Άφησε την τελευταία της πνοή στις αρχές Ιανουαρίου σε ηλικία 90 ετών. Η σπουδαία ποιήτρια εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή της με τίτλο «Χιλιάδες πρόσωπα της τύχης» το 1961.
Νίκος Κωτσάκης, ο τροχονόμος – σύμβολο της Λεωφόρου Κηφισίας. Πέθανε στις αρχές Φεβρουαρίου. Ρύθμιζε την κυκλοφορία επί αρκετά χρόνια στη διασταύρωση της Εθνικής Αντιστάσεως στο Νέο Ψυχικό.
Αντώνης Λυμπέρης, εκδότης. Πέθανε στις 25 Νοεμβρίου σε ηλικία 71 ετών, μετά από μάχη που έδινε με σοβαρά προβλήματα υγείας. Από τους σημαντικότερους εκδότες της σύγχρονης Ελλάδας. υπήρξε οραματιστής και πρωτοπόρος διαμορφώνοντας την ελληνική εκδοτική σκηνή για πάνω από τέσσερις δεκαετίες.
Ηλίας Λογοθέτης, ηθοποιός. Έφυγε από τη ζωή στις 28 Φεβρουαρίου σε ηλικία 84 ετών. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το έκανε το 1970, στο έργο «Βαβυλωνία».
Δήμος Μούτσης, συνθέτης και τραγουδοποιός. Πέθανε στις αρχές Μαρτίου σε ηλικία 86 ετών. Η καλλιτεχνική διαδρομή του ξεκίνησε το 1967, όταν άρχισε ο Νίκος Γκάτσος να του δίνει στίχους του. Το πρώτο τραγούδι του Μούτση ήταν το «Βρέχει ο Θεός» με ερμηνευτή τον Σταμάτη Κόκοτα.
Τζορτζ Μπάλντοκ, ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού. Άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του σε ηλικία 31 ετών, στις 9 Οκτωβρίου. Βρέθηκε νεκρός στην πισίνα του σπιτιού του στη Γλυφάδα.
Τάσος Μπιρσίμ, σκηνοθέτης. Έφυγε από τη ζωή στις 5 Ιουνίου σε ηλικία 84 ετών. Υπήρξε ο προσωπικός σκηνοθέτης του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ διετέλεσε διευθυντής τηλεόρασης στην ΕΡΤ κατά τη δεκαετία του 1980.
Γιάννης Μπουτάρης, πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Άφησε την τελευταία του πνοή στις αρχές Νοεμβρίου σε ηλικία 82 ετών, μετά από μάχη που έδινε με σοβαρά προβλήματα υγείας.
Άννα Παναγιωτοπούλου, ηθοποιός. Πέθανε τον Μάιο σε ηλικία 77 ετών. Σταθμός της τηλεοπτικής της καριέρας θεωρείται η ενσάρκωση της «Μαντάμ Σουσού» στην ομότιτλη διασκευή του μυθιστορήματος του Δημήτρη Ψαθά.
Βάσω Παπανδρέου, πολιτικός και πρώτη γυναίκα επίτροπος στην ΕΟΚ. Πέθανε τον Οκτώβριο σε ηλικία 80 ετών. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ, είχε διατελέσει βουλευτής από το 1985 έως το 2012, ενώ υπήρξε για χρόνια υπουργός των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη.
Βαγγέλης Ρωχάμης, ο διαβόητος δραπέτης των φυλακών. Άφησε την τελευταία του πνοή στις 6 Φεβρουαρίου, σε ηλικία 73 ετών, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στη Χαλκίδα καθώς αντιμετώπιζε αρκετά προβλήματα υγείας. Είχε πραγματοποιήσει περισσότερες από δέκα αποδράσεις από διάφορα σωφρονιστικά ιδρύματα της χώρας.
Νίκος Σαργκάνης, ποδοσφαιριστής. Πέθανε στις 8 Δεκεμβρίου σε ηλικία 70 ετών, έπειτα από μάχη με τον καρκίνο. Γνωστός και ως «φάντομ», αγωνίστηκε στην Εθνική ομάδα αλλά και σε Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό με τεράστιες επιτυχίες.
Αθανασία Συγγελάκη, δημοσιογράφος. Έφυγε από τη ζωή στα μέσα Ιουλίου. Υπήρξε ανταποκρίτρια στη Ρώμη για την ΕΡΤ2, αλλά και για διεθνή μέσα, όπως στο ΒΒC καθώς και της ελληνικής εκπομπής της Deutsche Welle.
Αντώνης Τουρκογιώργης, ο θρυλικός ροκάς των Socrates. Άφησε την τελευταία του πνοή στα 73 του χρόνια, ανήμερα του Πάσχα. Μετά τη διάλυση των Socrates, ακολούθησε σόλο καριέρα κάνοντας πολλές επιτυχημένες συνεργασίες.
Γιάννης Φέρτης, ηθοποιός. Ο σπουδαίος ηθοποιός πέθανε στα μέσα Απριλίου σε ηλικία 86 ετών, μετά από μια μακρά καριέρα στο θεατρικό σανίδι, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Έκανε ντεμπούτο το 1959 με το έργο «Η ηλικία της νύχτας» του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Φιλήμων, σχεδιαστής μόδας και ένας από τους βασικούς εκπροσώπους της μόδας τις χρυσές δεκαετίες. Έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο λίγο προτού κλείσει τα 90 του χρόνια.
Κώστας Χαρδαβέλλας, δημοσιογράφος. Πέθανε την προηγούμενη εβδομάδα σε ηλικία 79 ετών. Εργάστηκε για αρκετά χρόνια σε εφημερίδες και τηλεόραση, ενώ ξεχώρισε με την εκπομπή «Οι Ρεπόρτερς» στην ΕΡΤ τη δεκαετία του ’80.
Ξένοι
Άιρις Άπφελ, διάσημη fashionista. Το υπέργηρο μοντέλο πέθανε την 1η Μαρτίου σε ηλικία 102 ετών στο σπίτι της στο Palm Beach, στη Φλόριντα. Υπήρξε σύμβολο του στυλ της Νέας Υόρκης, ενώ έγινε μοντέλο στα 97 της χρόνια. Συνεργάστηκε με τα Vogue Italia, Kate Spade και M.A.C.
Ρομπέρτο Καβάλι, διάσημος σχεδιαστής μόδας. Πέθανε στις 12 Απριλίου σε ηλικία 83 ετών. Αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας και η κατάστασή του είχε επιδεινωθεί.
Σάντρα Μίλο, ιταλίδα ηθοποιός. Πέθανε στις 29 Ιανουαρίου σε ηλικία 90 ετών. Είχε παίξει σε ταινίες του Φεντερίκο Φελίνι, μεταξύ των οποίων το «8½», ενώ είχε συνεργαστεί και με άλλους κορυφαίους σκηνοθέτες όπως τους Ρομπέρτο Ροσσελίνι, Λουίτζι Τζάμπα και Ντίνο Ρίζι.
Φραντς Μπεκενμπάουερ, ο θρύλος του παγκόσμιου ποδοσφαίρου και πρόεδρος της Μπάγερν. Έφυγε από τη ζωή στις 7 Ιανουαρίου του 2024 σε ηλικία 78 ετών.
Αλεξέι Ναβάλνι, ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης και επικριτής του Πούτιν. Πέθανε στις 16 Φεβρουαρίου στη σωφρονιστική αποικία Νο. 3, όπου εξέτιε ποινή φυλάκισης. Η είδηση του θανάτου του προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις.
Άνι Νάιτινγκέιλ, η πρώτη γυναίκα μουσική παραγωγός του BBC Radio 1. Πέθανε στα μέσα Ιανουαρίου σε ηλικία 83 ετών. Ήταν γνωστή για το πάθος της για ένα ευρύ φάσμα μουσικής, υπερασπιζόμενη πολλά είδη μουσικής, από prog rock και punk μέχρι acid house and grime.
Αλέν Ντελόν, ηθοποιός. Πέθανε στις 18 Αυγούστου σε ηλικία 88 ετών. Ο μεγάλος αστέρας των δεκαετιών του 60 και του 70 άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στο πανί και έμεινε στην ιστορία ως ο απόλυτος γόης του σινεμά.
Σάνεν Ντόχερτι, ηθοποιός του Χόλιγουντ. Η πρωταγωνίστρια της δημοφιλούς σειράς «Χτυποκάρδια στο Μπέβερλι Χιλς» έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 53 χρονών στα μέσα Ιουλίου έπειτα από μακρόχρονη μάχη με τον καρκίνο.
Σέιτζι Οζάουα, ιάπωνας μαέστρος διεθνούς φήμης. Πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου σε ηλικία 88 ετών.
Πολ Όστερ, συγγραφέας. Πέθανε τον Μάιο στα 77 του χρόνια λόγω επιπλοκών από καρκίνο του πνεύμονα. Είχε γράψει 34 βιβλία μεταξύ των οποίων και η φημισμένη Τριλογία της Νέας Υόρκης.
Ντόναλντ Σάδερλαντ, ηθοποιός του Χόλιγουντ. Πέθανε τον Ιούνιο σε ηλικία 88 ετών, έπειτα από μακρά μάχη με ασθένεια. Είχε εμφανιστεί σε περισσότερες από 100 κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.
Πάολο Ταβιάνι, ιταλός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Έφυγε από τη ζωή στις 29 Φεβρουαρίου σε ηλικία 92 ετών μετά από βραχεία ασθένεια. Μαζί με τον αδελφό του, Βιτόριο, αποτέλεσαν το πιο σημαντικό δίδυμο στον ιταλικό κινηματογράφο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στιβ Χάρλεϊ, τραγουδιστής των Cockney Rebel. Έφυγε στα μέσα Μαρτίου σε ηλικία 73 ετών έπειτα από μάχη με τον καρκίνο. Το συγκρότημα έγινε γνωστό για τραγούδια όπως το Make Me Smile που έγινε Νο1 στα UK charts το 1975 αλλά και για τη διασκευή τους στο Here Comes The Sun των Beatles.
Το Πολιτικό Τοπίο
Οι ευρωκάλπες του περασμένου καλοκαιριού ανέδειξαν ως «κυρίαρχη» την αποχή. Στις ευρωεκλογές του 2024 η συμμετοχή των πολιτών έφτασε το 41,24 επί των εγγεγραμμένων, ενώ σε απόλυτους αριθμούς ψήφισαν 1.858.260 άτομα λιγότερα από την αντίστοιχη διαδικασία του 2019.
Ακόμα και σε σχέση με τις τελευταίες εθνικές εκλογές ήταν περιορισμένη (5.273.699 είχαν ψηφίσει στις κάλπες του Ιουνίου του 2023, 53,74% επί των 9.813.595 εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους).
Πέρα από την αποχή, η Νέα Δημοκρατία είδε το ποσοστό της να υποχωρεί στο 28,31% από το 33,12% του 2019. Το αποτέλεσμα προκάλεσε «γκρίνιες» στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, τις μεγαλύτερες από την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη το 2019. «Γκρίνιες» που μπορούμε να πούμε πως έφτασαν στο ζενίθ τους με τη διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά από τη ΝΔ τον Νοέμβριο.
Από τα μικρότερα κόμματα, ξεχώρισε η άνοδος της Ελληνικής Λύσης με 9,3% (από 4,18% το 2019), του ΚΚΕ με 9,25% (από 5,35% το 2019), ενώ άξια αναφοράς η επίδοση της Φωνής Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου, που «εξαργυρώθηκε» με μια βουλευτική έδρα για την ίδια.
Υποστηρικτής του ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ, φορώντας καρφίτσα με το σήμα του κόμματος, πανηγυρίζει το αποτέλεσμα για τις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ, Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2024. Οι κάλπες έκλεισαν στις 7μμ και δικαίωμα συμμετοχής στη σημερινή ψηφοφορία είχαν οι 303.000 που ψήφισαν στον πρώτο γύρο την περασμένη Κυριακή. Νίκη του Νίκου Ανδρουλάκη στις εσωκομματικές κλογές για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής. Ο νυν πρόεδρος ήρθε πρώτος με 59,92% ενώ ο Χάρης Δούκας έλαβε το 40,08%.
Οι εκλογές στο ΠΑΣΟΚ
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών προκάλεσε αντιδράσεις και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, παρά την άνοδο του 5% που έγραψε το κόμμα σε σχέση με το 2019.
Άμεσα μετά από τις κάλπες, διαπιστώθηκαν δημόσια αιχμές για την ηγεσία του Νίκου Ανδρουλάκη, που οδήγησαν σε διαδικασία για την εκλογή προέδρου στην Χαριλάου Τρικούπη.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης επικράτησε με άνεση στην εσωκομματική διαδικασία, με τον ίδιο να κόβει πρώτος το νήμα στον πρώτο γύρο των εκλογών με 29,64% και τον δήμαρχο Αθηναίων, Χάρη Δούκα, να έρχεται δεύτερος με 21,41%.
Στη «μάχη» των δύο φιναλίστ, ο Νίκος Ανδρουλάκης κυριάρχησε με 59,92% έναντι του 40% του Χάρη Δούκα, ίσως πιο εύκολα απ’ ό,τι ανέμεναν οι αναλυτές και οι δημοσκοπήσεις.
Φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ
Στα αξιοσημείωτα της εκλογικής διαδικασίας του ΠΑΣΟΚ, το ποσοστό του Παύλου Γερουλάνου, που με 21,12% έχασε για λίγο τη δεύτερη θέση από τον δήμαρχο Αθηναίων. Ακόμα, το 21,12% της Άννας Διαμαντοπούλου, δείχνοντας την επιρροή και το έρεισμα που έχει στην Χαριλάου Τρικούπη.
Η επικράτηση Ανδρουλάκη ήρθε λίγες εβδομάδες προτού το ΠΑΣΟΚ αναδειχθεί στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης -για πρώτη φορά μετά από το 2009- τον Νοέμβριο, εν μέσω της κατάρρευσης που σημειώθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ μέσα στο 2024.
Ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ Νίκος Παππάς μιλάει κατά την έναρξη των εργασιών του έκτακτου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ, Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2024. Με την έγκριση του προεδρείου ξεκίνησαν με μεγάλη καθυστέρηση οι εργασίες του έκτακτου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ. Το προεδρείο εγκρίθηκε δια βοής από τους συνέδρους που ήταν μέσα στη αίθουσα του κέντρου. Πρόεδρος του συνεδρίου ορίστηκε ο Γιάννης Μαντζουράνης. Ξεκινώντας την ομιλία του ο κ. Μαντζουράνης, ζήτησε συγγνώμη από τα μέλη για την καθυστέρηση, την οποία απέδωσε στην συγκέντρωση και στην παρεμπόδιση διεξαγωγής του συνεδρίου από τους υποστηρικτές του Στέφανου Κασσελάκη. Ακολούθως, μέσα σε κλίμα έντασης – καθώς αρκετοί σύνεδροι τον χειροκροτούσαν και άλλοι τον αποδοκίμαζαν – είπε ότι ακολουθούνται οι διαδικασίες που αποφασίστηκαν δημοκρατικά στις συνεδριάσεις της Κεντρικής Επιτροπής.
Διασπάσεις, αποχωρήσεις και ο Φάμελλος νέος πρόεδρος
Ο χρόνος που φεύγει μπορεί να χαρακτηριστεί ως καταστροφικός για τον ΣΥΡΙΖΑ. Από τη στιγμή της εκλογής του Στέφανου Κασσελάκη ως διαδόχου του Αλέξη Τσίπρα το 2023, ήταν φανερό πως η κατάσταση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ μύρισε «μπαρούτι», ακόμα και μετά από τη διάσπαση σημαντικών στελεχών (Αλέξης Χαρίτσης, Έφη Αχτσιόγλου και άλλοι), που οδήγησε στην σύσταση νέας Κοινοβουλευτικής Ομάδας, της Νέας Αριστεράς -όπως ονομάστηκε στη συνέχεια ο νέος πολιτικός φορέας.
Η αναταραχή στην Κουμουνδούρου «χτιζόταν» από την αρχή του 2024, με το επεισοδιακό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ τον Φεβρουάριο. Ξεχώρισαν η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα που «κάρφωνε» τον Στέφανο Κασσελάκη και που οδήγησε τον τελευταίο να ζητήσει «αντίπαλο» και πρόωρες εκλογές, οι οποίες όμως δεν έγιναν ποτέ καθώς υπήρξε συμφωνία για εσωκομματική ηρεμία μέχρι τις ευρωεκλογές.
Το αποτέλεσμα του Ιουνίου έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στο 14,9% από 17,8% το 2019, δίνοντας «πάτημα» για αμφισβήτηση της ηγεσίας Κασσελάκη.
Το καλοκαίρι στα εσωτερικά του ΣΥΡΙΖΑ κυριάρχησε η συζήτηση περί «μαύρων ταμείων» και επιθέσεων από την ομάδα των «87» εις βάρος του προέδρου. Από τη πλευρά του, ο Στέφανος Κασσελάκης προσπαθούσε να «χτυπήσει» τον Αλέξη Τσίπρα με τις βολές κατά της εσωκομματικής αντιπολίτευσης.
Το φθινόπωρο ξεκίνησε με την πρόταση μομφής κατά του Στέφανου Κασσελάκη από την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, σε κλίμα τεταμένο. Η πτώση Κασσελάκη από την αρχηγία του κόμματο οδήγησε σε «εμφύλιο» μεταξύ των προεδρικών και των «87» – που ενίσχυσαν το μέτωπο τους ενάντια στον Κασσελάκη με τον Νίκο Παππά και τον Παύλο Πολάκη- έως και τον Νοέμβριο.
Στο συνέδριο-σίριαλ η πλευρά Κασσελάκη επέλεξε και επίσημα την έξοδο από τον ΣΥΡΙΖΑ, με τη δημιουργία του νέου Κινήματος Δημοκρατίας. Παράλληλα, το κόμμα έχασε το status της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μένοντας με 26 βουλευτές. Η εκλογική αναμέτρηση στα τέλη Νοεμβρίου ανέδειξε νέο πρόεδρο του κόμματος τον Σωκράτη Φάμελλο, και πλέον μένει να φανεί πως θα προχωρήσει η προσπάθεια ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ το 2025.
Ο γάμος των ομοφύλων ζευγαριών
Συγκέντρωση έξω από τη Βουλή οργάνωσαν ομοφυλοφιλικές οργανώσεις με αφορμή την ψήφιση του νομοσχεδίου για το σύμφωνο συμβίωσης, Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2015. Η Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας, σε συνεργασία με την All Out και τη Διεθνή Αμνηστία, διεκδικεί την αναγνώριση αυτού του δικαιώματος σε κάθε άνθρωπο μέσω της καμπάνιας «Συμφωνείς;».
Τον Φεβρουάριο του 2024 στη Βουλή υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο της κυβέρνησης «για την ισότητα στον γάμο», με τις ψήφους βουλευτών από τη ΝΔ, τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, την Πλεύση Ελευθερίας και τη Νέα Αριστερά.
Προ της ψήφισης προκλήθηκαν πολλές αντιδράσεις, ακόμα και στο εσωτερικό των κομμάτων που υπερψήφισαν το νομοσχέδιο, καθώς και στη δημόσια σφαίρα, με το ζήτημα να μονοπωλεί σχεδόν για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα την ειδησεογραφία.
Πρόκειται για την πρώτη φορά που ο γάμος μεταξύ ομοφύλων νομιμοποιήθηκε σε ορθόδοξη χριστιανική χώρα.
Ακόμα, η Ελλάδα είναι η 16η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιτρέπει τον γάμο μεταξύ ομόφυλων.
Ο πρώτος ευρωπαϊκός τίτλος στο ποδόσφαιρο και ακόμα μια Euroleague για τον Παναθηναϊκό
Στον αθλητισμό το μεγαλύτερο γεγονός του 2024 ήταν η κατάκτηση του Europa Conference League της UEFA από τον Ολυμπιακό και μάλιστα εντός ελληνικού εδάφους.
Ήταν η πρώτη κούπα για ελληνική ομάδα σε ευρωπαϊκή διασυλλογική οργάνωση και έγινε και πιο «γλυκιά» από τη στιγμή που η ομάδα του Πειραιά σήκωσε το κύπελλο επί ελληνικού εδάφους, νικώντας στην παράταση 1-0 τη Φιορεντίνα στην «Αγιά Σοφιά», το ποδοσφαιρικό «σπίτι» της ΑΕΚ.
Οι ερυθρόλευκοι έγινε η πρώτη ομάδα μετά από 13 χρόνια που κατακτά ευρωπαϊκό τρόπαιο και δεν προέρχεται από τα Big-5 πρωταθλήματα (Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία)της Ευρώπης.
Στο μπάσκετ, ο αιώνιος αντίπαλος του Ολυμπιακού κέρδισε για 7η φορά στην ιστορία του την κορυφή της Ευρώπης.
Ο Παναθηναϊκός του Εργκίν Αταμάν διέλυσε 95-80 την Ρεάλ Μαδρίτης στον τελικό του Final Four της Euroleague, σε μια διοργάνωση όπου ο Ολυμπιακός ηττήθηκε στον ημιτελικό από τους Ισπανούς.
Αναφορικά με τις περισσότερες κατακτήσεις της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης στην Ευρώπη στα χρονικά, οι «πράσινοι» βρίσκονται πίσω μόνο από τη Ρεάλ (11 τίτλους_ και την ΤΣΣΚΑ Μόσχας (8 τίτλους).
Τελειώνοντας με τα αθλητικά γεγονότα του 2024, χρειάζεται μια αναφορά στην παρουσία της Ελλάδας στου θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν στον Παρίσι.
ε «μπροστάρη» τον Μίλτο Τεντόγλου και τον χρυσό μετάλλιο που πήρε στο άλμα εις μήκος, η χώρα μας κατέκτησε συνολικά 8 μετάλλια στους Αγώνες.
Εκτός των Αγώνων του 2024 στην Αθήνα, πρόκειται για την καλύτερη επίδοση από τους Ολυμπιακούς του Σύδνεϋ το 2000, όταν η Ελλάδα είχε κατακτήσει 13 μετάλλια.
Εντάλματα δίχως αντίκρισμα
Δίπλα στο παγκόσμιο (με εξαιρέσεις) ένταλμα σύλληψης του Βλάντιμιρ Πούτιν προστέθηκε και εκείνο για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Κανένας από τους δύο δεν δείχνει να ενοχλείται ιδιαίτερα από αυτό, επιμένοντας ότι θα συνεχίσουν τις πολεμικές δραστηριότητες μέχρι να επιτύχουν τον σκοπό τους. Αυτό δεν είναι μόνο μια απαξίωση των θεσμών του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και μια πρόσκληση προς άλλους αυταρχικούς ηγέτες να συνεχίσουν να το αγνοούν, σε μια εποχή που δεν λείπουν από τον πλανήτη και άλλες εστίες συγκρούσεων, όχι λιγότερο βίαιες και αιματηρές, αλλά σαφώς λιγότερο ενδιαφέρουσες για τα ΜΜΕ του δυτικού κόσμου.
Αν υπάρχει κάποια αισιόδοξη πτυχή σε όλα αυτά είναι απλώς η διαπίστωση ότι οι απώλειες και η κόπωση όλων των μερών από τις μακρόχρονες αιματοχυσίες μπορεί να υποχρεώσουν σε κάποιου είδους ανακωχή ή ακόμα και ειρήνευση μέσα στο 2025, χωρίς πάντως να έχουν ξεριζωθεί οι αιτίες των συγκρούσεων. Αυτό που δεν θα μάθουμε ποτέ είναι αν τελικά θα μπορούσε η Ευρώπη να έχει έναν πιο ενεργό ρόλο αυτά τα χρόνια, σε μια κατεύθυνση εξομάλυνσης κρίσεων, και όχι εναλλαγής από τον ρόλο του απαθούς παρατηρητή σε εκείνον του εμμέσως εμπλεκόμενου, έστω ως «απλού» πωλητή οπλικών συστημάτων.
Η εξουσία που πηγάζει από τον λαό
Στην πρώην Ανατολική Γερμανία υπήρχε το λογοπαίγνιο που έλεγε ότι «όλη η εξουσία πηγάζει από τον λαό, αλλά το ζήτημα είναι πού εκβάλλει». Το 2024 έγιναν εκλογές σε χώρες που αφορούν περίπου τον μισό πληθυσμό του πλανήτη. Ινδία, ΗΠΑ, Ρωσία, Νότια Αφρική, Ευρωεκλογές, Γαλλία, Βρετανία και σε άλλες μικρότερες χώρες. Αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, όπως σκωπτικά σχολίαζε το εορταστικό τεύχος του περιοδικού der Spiegel, «μια καλή χρονιά για τη δημοκρατία». Γιατί ακριβώς η δημοκρατία εμπεριέχει και τη δυνατότητα απόρριψης και αλλαγής στην εξουσία. Ή ακόμα και απόρριψης της ίδιας της δημοκρατίας. Αν εξαιρέσει κανείς τη Ρωσία, όπου η διαδικασία θύμισε περισσότερο μια φιέστα επανενθρόνισης ενός «Τσάρου», σε όλες τις υπόλοιπες διαδικασίες υπήρχε ένα έντονο αντισυστημικό στοιχείο, μια έκφραση αντίδρασης και δυσθυμίας των ψηφοφόρων, έστω με έντονα στοιχεία παραδοξότητας, όπως η νίκη ενός πάμπλουτου και μισαλλόδοξου πολιτικού, ονόματι Τραμπ, στον ρόλο του εκδικητή για τις… αδικίες κατά των φτωχότερων.
Στην Ινδία και τη Νότια Αφρική τα άλλοτε πανίσχυρα κυβερνητικά κόμματα έχασαν τις απόλυτες πλειοψηφίες τους. Στη Βρετανία καταποντίστηκαν οι Συντηρητικοί μετά από χρόνια παντοδυναμίας και στη Γαλλία βυθίστηκαν στον βάλτο της πολιτικής στασιμότητας τα όνειρα του ονειροπόλου Μακρόν. Το άρωμα της τιμωρίας ήταν έντονο και στις δύο χώρες.
Στις ευρωεκλογές μπορεί η άνοδος των ακροδεξιών δυνάμεων να μην έφτασε στα ύψη που είχαν φοβηθεί κάποιοι, αλλά η κάθε άλλο παρά αδιαμφισβήτητη πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χρειάστηκε να βαφτίσει «κεντρώους» πρώην λάτρεις του φασισμού, όπως η Τζόρτζια Μελόνι, πριν μπει σε διαπραγμάτευση μαζί τους, για να εξασφαλίσει ένα πλειοψηφικό μαξιλαράκι ασφαλείας. Και οι νίκες ακροδεξιών στην Αυστρία ή σε κρατίδια της Γερμανίας επιβεβαίωσαν την τάση αμφισβήτησης ουσιαστικά της ίδιας της αστικής φιλελεύθερης δημοκρατίας, που μοιάζει αβοήθητη απέναντι στην ικανότητα εθνικιστών λαϊκιστών να πολιτεύονται με ψευδείς ειδήσεις, συνωμοσιολογίες και απλοϊκές θεωρίες που χωρούν σε βιντεάκια μερικών δευτερολέπτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ιδρώνουμε, αλλά αντέχουμε;
Το 2024 ήταν η χρονιά που γκρεμίστηκε με κρότο ο στόχος που υποτίθεται έχει τεθεί εδώ και εννέα χρόνια στο Παρίσι. Η μέση ετήσια θερμοκρασία του πλανήτη θα ξεπεράσει ήδη φέτος κατά 1,5 βαθμό Κελσίου τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής. Αυτό θα μπορούσε να ήταν και περιστασιακό, αν το 2024 δεν ήταν η θερμότερη χρονιά που ακολούθησε το 2023, που είχε κερδίσει ακριβώς τον ίδιο χαρακτηρισμό. Άρα πρόκειται για μια σταθερή και ανοδική τάση. Για μια ακόμα φορά η ετήσια διάσκεψη για το κλίμα, η COP29, που έγινε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν διέψευσε τις προσδοκίες, ειδικά των χωρών του Παγκόσμιου Νότου, που συνειδητοποιούν ότι ο πλούσιος Βορράς δεν είναι έτοιμος να αναλάβει τις ευθύνες του και να πληρώσει το κόστος από τις συνέπειες των επί δεκαετιών δράσεών του.
Το ίδιο περίπου είχε συμβεί και πέρσι στα Εμιράτα, στην COP28. Η επιλογή των χωρών μάλλον λέει πολλά, όπως και το γεγονός ότι ειδικά φέτος στο Μπακού αυτοί που έδειχναν να παίζουν «εντός έδρας» ήταν οι εκατοντάδες εκπρόσωποι των λόμπι των ορυκτών καυσίμων. Οι προσδοκίες παίρνουν λοιπόν ξανά μετάθεση για του χρόνου, στο Μπελέμ της Βραζιλίας. COP30 και η ελπίδα είναι ότι δεν θα καούμε ήδη πριν από το… 31. Δεν θα τιμωρηθούμε δηλαδή από το γεγονός ότι συχνά δείχνουμε «σαν να μην μάθαμε τίποτα». Αυτό δεν δείχνει πάντως και πολύ πιθανό.
EURO24
Το καλοκαίρι που πέρασε, η Γερμανία φιλοξένησε το EURO24, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου. Από την πρώτη στιγμή έγινε εμφανής η προσπάθεια να… αναβιώσει με κάποιον τρόπο το “καλοκαιρινό παραμύθι” του 2006, τότε που η χώρα είχε φιλοξενήσει το Μουντιάλ και είχε κατακτήσει, όχι το τρόπαιο, αλλά πολλές συμπάθειες παγκοσμίως.
Ήταν δεδομένο ότι το ίδιο παραμύθι για δεύτερη φορά δεν μπορεί να έχει την ίδια γοητεία με την πρώτη. Ειδικά όταν η σημερινή Γερμανία είναι πολύ διαφορετική από εκείνη πριν από 18 χρόνια. Αυτήν τη φορά οι ξένοι επισκέπτες είδαν μια οικοδέσποινα, όπου τα τρένα… χάνονταν πριν τον σταθμό, ένα παραδοσιακό λουκάνικο κόστιζε όσο… ένα πιάτο σε εστιατόριο το 2006 και οι πολίτες δεν ήταν το ίδιο ευδιάθετοι και φιλικοί όπως ο “καλός Γερμανός”, που αναδείχθηκε τότε ως “η φυσιογνωμία της χρονιάς”.
Ο μύθος της “χρυσής εποχής”
Η μεγάλη διαφορά ήταν ότι τότε ξεκινούσε πρακτικά η “χρυσή εποχή” της Άνγκελα Μέρκελ, που χαρούμενη και συχνά ενθουσιώδης εμφανιζόταν στις εξέδρες των γηπέδων με τα σακάκια σήμα κατατεθέν της σε όλες σχεδόν τις αποχρώσεις του ουράνιου τόξου, σύμβολο ίσως μιας “πολυχρωμίας” που ήθελε να κάνει σημαία της η φιλόξενη Γερμανία. Σήμερα αυτό που καταρρέει με πάταγο είναι ακριβώς ο μύθος αυτής της εποχής, που τελικά δεν ήταν και τόσο χρυσή, όσο και αν η ίδια η Μέρκελ αποφεύγει να τοποθετηθεί επ΄αυτού.
Η άδοξη πτώση της κυβέρνησης του Όλαφ Σολτς δεν είναι μόνο το τέλος ενός πειράματος τρικομματικής διακυβέρνησης που φιλοδοξούσε να αποδείξει ότι είναι δυνατόν να συγκεραστούν ακόμα και οι πιο διαφορετικές απόψεις μεταξύ των κομμάτων. Είναι πολύ περισσότερο το τέλος μιας ολόκληρης περιόδου, κατά τη διάρκεια της οποίας οι γερμανικές απόψεις έμοιαζαν ακλόνητες. Ήταν αδιαμφισβήτητες στην Ευρώπη. Ο καγκελάριος που αποχώρησε με το στίγμα του ηγέτη της χειρότερης μεταπολεμικής κυβέρνησης από τα γερμανικά ΜΜΕ ήταν, πριν εισέλθει στην καγκελαρία, ο υπουργός Οικονομικών της προηγούμενης κυβέρνησης, που είχε μετατρέψει σε δόγμα τη δημοσιονομική… σεμνότητα. Δεν τιμωρείται λοιπόν μόνο για την τρίχρονη, πρόωρα τερματισμένη θητεία του.
Μια βαριά κληρονομιά
Αυτό που βιώνει σήμερα η Γερμανία είναι ένα “μετατραυματικό στρες”, και μάλιστα πολλαπλών αιτιών. Οι περιορισμοί της πανδημίας που, όπως ομολόγησαν αργότερα ακόμα και υπουργοί, ίσως τελικά να χτύπησαν… πέραν του στόχου, κλόνισαν για ένα κομμάτι της κοινωνίας τη βεβαιότητα ότι ζουν σε μια απολύτως ελεύθερη και ασφαλή χώρα. Το δίλημμα που συχνά τίθεται πλέον, υπερβολικά συχνά, λόγω και των τρομοκρατικών απειλών, “περισσότερη ασφάλεια με κόστος για την ελευθερία” είναι κάτι που δεν χωνεύεται και τόσο εύκολα. Αν και μετά τα γεγονότα του Μαγδεμβούργου πριν από μερικές μέρες το θέμα φυσικά και θα επανέρθει στο προσκήνιο με απρόβλεπτες επιπτώσεις στην πολιτική αντιπαράθεση.
Κάτι επίσης καθόλου εύπεπτο για έναν Γερμανό είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υποχρεώθηκε να ζήσει με κάτι που πολλές γενιές είχαν την ψευδαίσθηση ότι είχαν “ξορκίσει” για πάντα από τη χώρα. Τον πληθωρισμό, αποτέλεσμα της ενεργειακής κρίσης, αλλά και των προβλημάτων νωρίτερα από το “σπάσιμο” της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ήταν και αυτή μια συνέπεια της σχετικής “ανεμελιάς” περασμένων δεκαετιών που εξασφάλιζε η φτηνή ενέργεια από τη Μόσχα. Οι βεβαιότητες του παρελθόντος άρχισαν ξαφνικά να εκδικούνται την ενεργοβόρα βιομηχανία, τους τομείς των αυτοκινήτων, των χημικών, του χάλυβα, ακόμα και τη φαρμακοβιομηχανία. Τα ΜΜΕ βομβαρδίζουν κάθε εβδομάδα με ειδήσεις για επικείμενο κλείσιμο εργοστασίων και απώλειες δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Αν προσθέσει κανείς σε όλα αυτά και τα προβλήματα της καθημερινότητας από τη συσσωρευμένη έλλειψη επενδύσεων σε υγεία, παιδεία, συγκοινωνίες, τηλεπικοινωνίες, ψηφιοποίηση καταλαβαίνει ότι ο μέσος “βολεμένος μικροαστός” βίωσε το σοκ μιας πρωτόγνωρης πραγματικότητας να υψώνεται μπροστά του ως αδιαπέραστο τείχος. Και αποφάσισε ότι κάποιος θα πρέπει να τιμωρηθεί για αυτό. Ο Σολτς έτυχε να βρίσκεται τη συγκεκριμένη στιγμή στη θέση του “τιμονιέρη” και αποδείχτηκε πως δεν ήταν ούτε τόσο μεγάλος, ούτε τόσο επιδέξιος.
Ασυνήθιστο πολιτικό σκηνικό
Δεν θα μπορούσαν οι αλλαγές εποχής να μην γεννήσουν και ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό. Ο καιρός των δύο μεγάλων “λαικών κομμάτων” (Volksparteien) Χριστιανοδημοκρατίας (CDU/CSU) και Σοσιαλδημοκρατίας (SPD) έχει παρέλθει οριστικά, όπως προειδοποιούν ξανά και ξανά οι πολιτικοί επιστήμονες και δημοσκόποι. Η CDU/CSU που φαίνεται ότι θα κερδίσει τις εκλογές του Φεβρουαρίου δεν θα μπορέσει, ακόμα και στις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, να ξεπεράσει το 35%. Οι μονοκομματικές κυβερνήσεις αποτελούν μακρινή ανάμνηση, ενώ αμφίβολες φαντάζουν πλέον ακόμα και οι δικομματικές. Τα αποτελέσματα στις εκλογές ομόσπονδων κρατιδίωνν αποτελούν ηχηρή προειδοποίηση. Η εμφάνιση του πολιτικού… κομήτη “Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ” δείχνει ότι ένα κομμάτι της κοινωνίας θέλει να ακούσει κάτι διαφορετικό.
Η ενίσχυση της ακροδεξιάς AfD αφαιρεί αυτομάτως από τη μετεκλογική διαβούλευση ένα σημαντικό κομμάτι κοινοβουλευτικών εδρών, που θα ήταν απαραίτητες για την αναζήτηση πλειοψηφιών. Από την άλλη, η εμπειρία του “φωτεινού σηματοδότη” δείχνει πόσο δύσκολο είναι να συνυπάρξουν τρία διαφορετικά κόμματα, ειδικά σε συνθήκες κρίσης και όταν οι επόμενες κάλπες αρχίζουν να αχνοφαίνονται στον ορίζοντα. Οι πολιτικοί ζητούν από τους πολίτες να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα των πολέμων, των πανδημιών, της τρομοκρατίας, της τεχνητής νοημοσύνης, του… Ντόναλντ Τραμπ. Και συμπεριφέρονται οι ίδιοι ως… απροσάρμοστοι και κολλημένοι σε παλιά δόγματα, που σφυρηλάτησαν τα κόμματά τους τον περασμένο αιώνα. Αν δεν το καταλάβουν αυτό και δεν κάνουν κάτι για να αλλάξει, οι επόμενες χρονιές δεν θα είναι λιγότερο “πλούσιες” σε υπαρκτές ή απειλούμενες κρίσεις.
Ακολουθήστε μας στο Google News για να ενημερώνεστε για τα τελευταία νέα
