Ειδικός Φόρος Ακινήτων: Ποιοι πρέπει να υποβάλουν δηλώσεις, ποιοι απαλάσσονται και τι ισχύει για ΙΚΕ

O Ειδικός Φόρος Ακινήτων, αποσκοπεί στην πάταξη της φοροαποφυγής, που παρατηρείται σε ακίνητα τα οποία ανήκουν σε εξωχώριες εταιρείες

Οι οδηγίες για τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων έδωσε η Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για νομικά πρόσωπα και οντότητες. O ειδικός φόρος ακινήτων, αποσκοπεί στην πάταξη της φοροαποφυγής, που παρατηρείται σε ακίνητα τα οποία ανήκουν σε εξωχώριες εταιρείες, ενώ σημειώνεται ότι στις 31 Μαΐου του περασμένου έτους εξέπνευσε η προθεσμία υποβολής της δήλωσης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Ειδικος φορος ακινητων: Ποιοι ειναι υποχρεοι

Τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή 15% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων, υποχρεούνται να πληρώσουν νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες (υπεράκτια ή εξωχώρια εταιρεία-offshore κ.λπ.), κάθε μορφής εταιρεία ιδιωτικών επενδύσεων, κάθε μορφής καταπίστευμα (trust), που έχουν εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας σε ακίνητα τα οποία βρίσκονται στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της Φορολογικής Διοίκησης, υπόχρεοι δήλωσης ΕΦΑ, είναι:

• Νομικές οντότητες και νομικά πρόσωπα που είναι υπόχρεα στο φόρο.
• Ανώνυμες εταιρείες και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης οι οποίες έχουν ως σκοπό, σύμφωνα με το καταστατικό τους, την αγορά, διαχείριση, επένδυση και εκμετάλλευση ακινήτων.
• Ναυτιλιακές επιχειρήσεις που έχουν εγκαταστήσει γραφεία στην Ελλάδα και πλοιοκτήτριες εμπορικών πλοίων για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν στην Ελλάδα αποκλειστικά για γραφεία, αποθήκες και χώρους εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης του προσωπικού τους για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών ή που παραχωρούν δωρεάν, σύμφωνα με την άδεια εγκατάστασής τους, σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις, αποκλειστικά για τις παραπάνω χρήσεις.
• Νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες για ακίνητα που εκμισθώνουν σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις αποκλειστικά για γραφεία, αποθήκες και χώρους εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης του προσωπικού τους για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών.
• Νομικά πρόσωπα τα οποία αποδεδειγμένα επιδιώκουν κοινωφελείς, εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς ή θρησκευτικούς σκοπούς στην Ελλάδα, καθώς και οι εταιρείες των οποίων κατέχουν το σύνολο των μετοχών:
  • (α) για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά και αποδεδειγμένα για τους προαναφερόμενους σκοπούς,
  • (β) για τα ακίνητα που εκμεταλλεύονται, εφόσον το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθεται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση των ίδιων σκοπών, καθώς και
  • (γ) για τα ακίνητα που αποδεδειγμένα είναι κενά ή δεν αποφέρουν κανένα εισόδημα.
• Εταιρείες, των οποίων το σύνολο των ονομαστικών μετοχών, μεριδίων ή μερίδων ανήκουν σε ίδρυμα ημεδαπό ή αλλοδαπό, εφόσον αποδεδειγμένα επιδιώκουν κοινωφελείς, εκπαιδευτικούς, πολιτιστικού ή θρησκευτικούς σκοπούς στην Ελλάδα, καθώς και εταιρείες των οποίων κατέχουν το σύνολο των μετοχών:
  • (α) για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά και αποδεδειγμένα για τους προαναφερόμενους σκοπούς,
  • (β) για τα ακίνητα που εκμεταλλεύονται, εφόσον το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθεται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση των ίδιων σκοπών, καθώς και
  • (γ) για τα ακίνητα που αποδεδειγμένα είναι κενά ή δεν αποφέρουν κανένα εισόδημα.

Ειδικος φορος ακινητων: Ποιοι δικαιούνται απαλλαγη

O ειδικός φόρος ακινήτων, αποσκοπεί στην πάταξη της φοροαποφυγής, που παρατηρείται σε ακίνητα τα οποία ανήκουν σε εξωχώριες εταιρείες. Επειδή η μυστικότητα που περιβάλλει το ιδιοκτησιακό καθεστώς παρέχει τη δυνατότητα στους πράγματι κυρίους των ακινήτων να παραμένουν ανώνυμοι και να φοροαποφεύγουν σε σχέση με το ακίνητο, το κενό καλύπτει η ρύθμιση που επιβάλλει ειδικό φόρο στην αντικειμενική αξία των ακινήτων.

Από τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων εξαιρούνται, μεταξύ άλλων:

• Εταιρείες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά ή πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης.
• Εταιρείες με ακαθάριστα έσοδα μεγαλύτερα από τα ακαθάριστα έσοδά τους από ακίνητα.
• Εταιρείες που ανεγείρουν ακίνητα για επτά χρόνια από την οικοδομική άδεια τα οποία θα ιδιοχρησιμοποιηθούν για την άσκηση βιομηχανικής, τουριστικής ή εμπορικής γενικώς επιχείρησης.
• Ναυτιλιακές επιχειρήσεις και πλοιοκτήτριες εταιρίες για τα ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα για γραφεία, αποθήκες, χώρους εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης προσωπικού ή που παραχωρούν δωρεάν σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις.
• Νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που εκμισθώνουν σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις για εγκατάσταση γραφείων, αποθηκών, χώρων εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης του προσωπικού Εταιρείες που η πλειοψηφία του κεφαλαίου ανήκει στο Δημόσιο ή σε νπδδ ή η πλειοψηφία του ΔΣ διορίζεται από αυτά.
• Εταιρείες που η πλειοψηφία του κεφαλαίου ανήκει στο Δημόσιο ή σε νπδδ ή η πλειοψηφία του ΔΣ διορίζεται από αυτά.

Ειδικος φορος ακινητων: Τι λεει ο νόμος

Σύμφωνα με τον ν.3091/2002 υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης ειδικού φόρου επί των ακινήτων είναι:

α) Οι νομικές οντότητες και τα νομικά πρόσωπα που έχουν δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας σε ακίνητα τα οποία βρίσκονται στην Ελλάδα και δεν υπάγονται σε μια από τις ρητά και περιοριστικά αναφερόμενες εξαιρέσεις στο άρθρο 15 του ν. 3091/2002.

β) Ανεξάρτητα από το εάν απαλλάσσονται ή μη από τον φόρο, εφόσον ανήκουν σε μια από τις κατωτέρω κατηγορίες:

βα) Ανώνυμες εταιρείες και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, οι οποίες έχουν ως σκοπό, σύμφωνα με το καταστατικό τους, την αγορά, διαχείριση, επένδυση και εκμετάλλευση ακινήτων, ανεξάρτητα από το αν έχουν έσοδα από τη δραστηριότητα αυτή. Στην ίδια κατηγορία υπάγονται και οι Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (Ι.Κ.Ε.).

ββ) ναυτιλιακές επιχειρήσεις που έχουν εγκαταστήσει γραφεία στην Ελλάδα σύμφωνα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και πλοιοκτήτριες εμπορικών πλοίων για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν στην Ελλάδα αποκλειστικά για γραφεία, αποθήκες και χώρους εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης του προσωπικού τους για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών ή που παραχωρούν δωρεάν, σύμφωνα με την άδεια εγκατάστασής τους, σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις, αποκλειστικά για τις παραπάνω χρήσεις. Επίσης, νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες για ακίνητα που εκμισθώνουν σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις της παρούσας περίπτωσης, αποκλειστικά για γραφεία, αποθήκες και χώρους εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης του προσωπικού τους για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών.

βγ) Νομικά πρόσωπα τα οποία αποδεδειγμένα επιδιώκουν κοινωφελείς, εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς ή θρησκευτικούς σκοπούς στην Ελλάδα, καθώς και οι εταιρείες των οποίων κατέχουν το σύνολο των μετοχών: (α) για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά και αποδεδειγμένα για τους προαναφερόμενους σκοπούς, (β) για τα ακίνητα που εκμεταλλεύονται, εφόσον το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθεται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση των ίδιων σκοπών, καθώς και (γ) για τα ακίνητα που αποδεδειγμένα είναι κενά ή δεν αποφέρουν κανένα εισόδημα.

βδ) Εταιρείες που έχουν την έδρα τους, σύμφωνα με το καταστατικό τους, στην Ελλάδα ή σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των οποίων το σύνολο των ονομαστικών μετοχών, μεριδίων ή μερίδων ανήκουν σε ίδρυμα ημεδαπό ή αλλοδαπό, εφόσον αποδεδειγμένα επιδιώκουν κοινωφελείς, εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς ή θρησκευτικούς σκοπούς στην Ελλάδα, καθώς και οι εταιρείες των οποίων κατέχουν το σύνολο των μετοχών: (α) για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά και αποδεδειγμένα για τους προαναφερόμενους σκοπούς, (β) για τα ακίνητα που εκμεταλλεύονται, εφόσον το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθεται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση των ίδιων σκοπών, καθώς και (γ) για τα ακίνητα που αποδεδειγμένα είναι κενά ή δεν αποφέρουν κανένα εισόδημα.

Στις περιπτώσεις ββ), βγ) και βδ), εφόσον συντρέχει περίπτωση απαλλαγής από τον φόρο, αυτή χορηγείται από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., κατ’ έτος, μετά από έλεγχο των δικαιολογητικών που προσκομίζει το νομικό πρόσωπο.

Από το έτος 2010 και για κάθε επόμενο ο συντελεστής φορολόγησης είναι 15% επί της αξίας των ακινήτων, όπως αυτή προσδιορίζεται στο άρθρο 17 του ν.3091/2002.

Από το έτος 2014 η αρχική δήλωση ειδικού φόρου επί των ακινήτων υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου, μέχρι την 20ή Μαΐου του έτους φορολογίας. Ο φόρος που αναλογεί καταβάλλεται εφάπαξ εντός προθεσμίας τριών (3) εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης.

Σε περίπτωση μεταβίβασης κυριότητας ή επικαρπίας ακινήτου, για την καταβολή του επιμεριστικά αναλογούντος οφειλόμενου Ε.Φ.Α., ευθύνεται σε ολόκληρο με τον υπόχρεο και ο νέος κύριος ή επικαρπωτής. Δείτε εδώ αναλυτικά.

Ειδικος Φορος Ακινητων για ΙΚΕ

Για τις ΙΚΕ ισχύουν τα παραπάνω, όπως αυτά ορίζονται από το νομοθέτη, συμπεριλαμβανομένων των εξαιρέσεων.

Κλίμακα φορολογιας ακινητων

Με τις ισχύουσες διατάξεις από το έτος 2010 αναπροσαρμόσθηκε ο φορολογικός συντελεστής της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του ν. 3091/2002 από 3% σε 15% και διευρύνθηκαν οι κατηγορίες των προσώπων – οντοτήτων που είναι υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης και καταβολής του φόρου.

Η διαδικασία υποβολής ΕΦΑ

Οι αρχικές δηλώσεις ΕΦΑ για τα έτη από 2014 και μετά υποβάλλονται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά. Σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης χρεωστικής δήλωσης το οφειλόμενο ποσό συμπεριλαμβάνει τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής .Οι τροποποιητικές δηλώσεις ΕΦΑ για τα έτη από 2014 και μετά υποβάλλονται μόνο χειρόγραφα στην αρμόδια ΔΟΥ φορολογίας.

Οι αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις ΕΦΑ για τα έτη μέχρι και το 2013 υποβάλλονται μόνο χειρόγραφα στην αρμόδια ΔΟΥ φορολογίας Ανακλητικές δηλώσεις, υποβάλλονται μόνο στην αρμόδια για τη φορολογία σας ΔΟΥ.

Οι δηλώσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέχρι τις 20 Μαΐου, ενώ για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνονται υπόψη οι νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Ο φόρος καταβάλλεται εντός προθεσμίας τριών εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης. Συνεπώς μια χρεωστική δήλωση που θα υποβληθεί στις 21/02/2023 θα θεωρείται εμπρόθεσμη η πληρωμή της έως και 24/2/2023 (και όχι έως την καταληκτική ημερομηνία εμπρόθεσμης υποβολής, ήτοι 20/05).

Ο εξουσιοδοτημένος προς τούτο λογιστής ή ο ορισμένος εκπρόσωπος του Ν.Π., εισέρχεται στο TAXISnet με τους προσωπικούς του κωδικούς και επιλέγει «Εφαρμογή Ε.Φ.Α.» και εν συνεχεία ΔΗΛΩΣΗ ΕΙΔΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥ 15% ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ. Ακολούθως, με την επιλογή ρόλου, επιλέγει για ποιον Α.Φ.Μ. θέλει να υποβάλει δήλωση ως εκπρόσωπος. Μετά την επιλογή μεταφέρεται στη σελίδα με τις δηλώσει ΕΦΑ και στο σημείο αυτό επιλέγει το έτος για το οποίο θα υποβληθεί δήλωση.

Εφόσον η επιχείρηση έχει υποβάλει δήλωση περιουσιακής κατάστασης (Ε9), μεταφέρονται αυτόματα στη φόρμα υποβολής τα βασικά στοιχεία των ακινήτων. Εάν δεν έχει υποβληθεί δήλωση περιουσιακής κατάστασης , πρέπει να καταχωριστούν τα στοιχεία των ακινήτων. Σε περίπτωση που έχει αποκτήσει/μεταβάλει/μεταβιβάσει εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου και δεν έχετε υποβάλει μέχρι στιγμής δήλωση περιουσιακής κατάστασης εχει τη δυνατότητα να προσθέσει ή να διαγράψει τα στοιχεία του ακινήτου.

Ειδικος φορος ακινητων: Προθεσμια καταβολής

Σύμφωνα με την παρ. 6, άρθρου 17 του ν.3091/2002 η δήλωση υποβάλλεται μέχρι την 20η Μαΐου του έτους φορολογίας. Εντούτοις, σύμφωνα με το άρθρο 15 του ν.4223 /2013 ο φόρος καταβάλλεται εντός προθεσμίας τριών (3) εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης. Συνεπώς, μια χρεωστική δήλωση που θα υποβληθεί την 20/2/2024 θα θεωρείται εμπρόθεσμη η πληρωμή της έως και την 23/2/2024 (και όχι έως την καταληκτική ημερομηνία εμπρόθεσμης υποβολής, ήτοι 20/05).

Τέλος μπορεί να υποβληθεί δήλωση με επιφύλαξη με ηλεκτρονική υποβολή. Ωστόσο, θα πρέπει να τεκμηριωθεί εγγράφως η επιφύλαξή σας στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 20 του ΚΦΔ.