Καρκίνος του πνεύμονα: Για ποιους λόγους αυξάνεται σε μη καπνιστές

Δείτε ποιες είναι οι λύσεις σε αυτό το θέμα

Με το 20% των σημερινών ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα στον Αγιο Σάββα να μην έχουν βάλει ποτέ τσιγάρο στο στόμα τους, η κ. Μπισιρτζόγλου άρχισε να να αναρωτιέται για τα αίτια αυτού του ποσοστού. Ο αριθμός των καπνιζόντων και στην Ελλάδα βαίνει μειούμενος, αλλά ο αριθμός των μη καπνιζόντων με καρκίνο του πνεύμονα αυξάνεται. Τι συμβαίνει;

Εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα

H γιατρός με την ομάδα της ξεκίνησε έτσι μία έρευνα μικρής κλίμακας εντός του νοσοκομείου, η οποία ωστόσο αποδίδει κάποια ιδιαίτερα διαφωτιστικά ευρήματα.

Σύμφωνα με την έρευνα την οποία η γιατρός κατέθεσε στο Πανευρωπαϊκό Πνευμονολογικό Συνέδριο και αναμένεται να παρουσιάσει σε λίγους μήνες σε πανευρωπαϊκό συνέδριο στο Αμστερνταμ, από τους 860 ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα που διαγνώστηκαν στο βρογχολογικό τμήμα του Αγίου Σάββα κατά τη διάρκεια του 2023 και του 2024, βρέθηκαν 96 μη καπνιστές, 538 καπνιστές και 226 πρώην καπνιστές.

«Τα αποτελέσματα της ποιοτικής μας έρευνας έδειξαν πως στους μη καπνιστές, το ποσοστό των γυναικών ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερο από αυτό των ανδρών. Επιπλέον, το 75% των μη καπνιστών ανέφεραν έκθεση σε παθητικό κάπνισμα. Τέλος, παρότι στο συνολικό δείγμα των ασθενών μόνο το 4,9% ήταν μικρότερο των 50 ετών, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 10,5% στους μη καπνιστές», αναφέρει στην «Κ» η κ. Μπισιρτζόγλου.

Παράγοντες κινδύνου

Αν και η παραπάνω έρευνα δείχνει πως η έκθεση σε παθητικό κάπνισμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, φαίνεται πως αυτός δεν είναι ο μόνος.

Οπως εξηγεί η πνευμονολόγος, η αυξημένη εμφάνιση του καρκίνου του πνεύμονα και σε μη καπνιστές αποδίδεται ήδη από την επιστημονική κοινότητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Δύο πρόσφατες μελέτες από το Lancet και το Nature άλλωστε το αποδεικνύουν. Η πρώτη μελέτη δείχνει πως σε περιοχές με απόσταση έως και 50 χιλιόμετρα από περιοχές που έχουν σημειωθεί πρόσφατα δασικές πυρκαγιές μεγάλων εκτάσεων υπάρχει αυξημένη επίπτωση καρκίνου του πνεύμονα. Η δεύτερη αφορά το υπέδαφος των δασικών πυρκαγιών όπου ακόμη και πέντε χρόνια μετά παραμένουν στο έδαφος και είναι τοξικές και καρκινογόνες.

«Εκτός των παραπάνω, υπάρχει και η επαγγελματική έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση που συνδέεται με τον καρκίνο του πνεύμονα», προσθέτει η γιατρός επισημαίνοντας πως αρκετοί ασθενείς της στον Αγιο Σάββα είτε δούλευαν έξω στον δρόμο και εκτίθεντο στη ρύπανση είτε εργάζονταν σε κάποιο γκαράζ Ι.Χ. εισπνέοντας όλες τις βλαπτικές ουσίες.

Κληρονομικοί παράγοντες και μεταλλάξεις

Εκτός από τους παθητικούς/περιβαλλοντικούς παράγοντες, ο Ελευθέριος Ζέρβας, διευθυντής 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής στο Σωτηρία, σημειώνει πως μεταλλάξεις του DNA και κληρονομικοί παράγοντες οφείλονται σε σημαντικό βαθμό για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα σε όσους δεν έχουν καπνίσει ποτέ.

«Ακόμη δεν γνωρίζουμε γιατί συμβαίνουν αυτές οι μεταλλάξεις στο DNA και ενεργοποιούνται κάποια ογκογόνα γονίδια, αλλά πιθανόν οφείλεται και στον τρόπο ζωής. Επίσης, έχει αποδειχθεί πως όταν υπάρχουν τουλάχιστον δύο πρώτου βαθμού συγγενείς με καρκίνο του πνεύμονα, τότε πιθανώς υπάρχει ογκογονίδιο στην οικογένεια», συμπληρώνει ο ίδιος, προσθέτοντας πως το θετικό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πως υπάρχουν στοχευμένες θεραπείες.

Ο καρκίνος του πνεύμονα στην Ελλάδα

• Στην Ελλάδα ο καρκίνος σχετίζεται με την απώλεια 647.372 ετών ζωής (τα χρόνια που αναμενόταν να ζούσε κάποιος αν δεν νοσούσε από καρκίνο) με την αναλογία μεταξύ ανδρών και γυναικών να ανέρχεται σε 60% και 40%, αντίστοιχα.
• Οι θάνατοι που προκαλούν το μεγαλύτερο βάρος σε χαμένα έτη ζωής ήταν ο καρκίνος του πνεύμονα (8.400 θάνατοι, 171.000 χαμένα έτη ζωής), του παχέος εντέρου (3.900 θάνατοι, 64.000 χαμένα έτη ζωής) και του μαστού (2.940 θάνατοι, 56.000 χαμένα έτη ζωής).

Αόρατα «συμπτώματα»

Παρότι οι καπνίζοντες έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με τους μη καπνίζοντες, τα σημάδια εκδήλωσης της νόσου στη δεύτερη κατηγορία είναι πολύ περιορισμένα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς το αδενοκαρκίνωμα –ο συνήθης τύπος καρκίνου σε μη καπνιστές–- διαγιγνώσκεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο, χωρίς προηγουμένως να εμφανιστούν κάποια συμπτώματα που να κινητοποιήσουν τον ασθενή να επισκεφτεί τον γιατρό. Συμπτώματα όπως επίμονος βήχας, πόνος στο στήθος, δύσπνοια ή συριγμός, συχνά εμφανίζονται μόνο όταν ο όγκος είναι μεγάλος ή έχει εξαπλωθεί.

Η δημιουργία νέων μοντέλων εκτίμησης κινδύνου που θα περιλαμβάνουν τη μακροχρόνια έκθεση του ατόμου στην ατμοσφαιρική ρύπανση, το παθητικό κάπνισμα, την επαγγελματική έκθεση, την κληρονομικότητα κ.α. θα μπορούσαν να συμβάλουν στην έγκαιρη και πρώιμη διάγνωση καρκίνου πνεύμονα στους μη καπνίζοντες

Λύσεις

Τη στιγμή που το ποσοστό του καρκίνου του πνεύμονα στους μη καπνιστές αυξάνεται παγκοσμίως, οι ειδικοί αναφέρουν πως είναι ζωτικής σημασίας να αναπτυχθούν στρατηγικές πρόληψης για τον πληθυσμό αυτό. Τα ισχύοντα μοντέλα εκτίμησης του κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα περιλαμβάνουν μόνο την καπνιστική συνήθεια και δεν λαμβάνουν υπόψη τη ρύπανση του αέρα. «Είναι πλέον ευρέως γνωστές οι κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικής και πολλών Ευρωπαϊκών χωρών για τον προσυμπτωματικό προληπτικό έλεγχο καρκίνου πνεύμονα στους καπνιστές υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις με μία απλή αξονική θώρακος χαμηλής ακτινοβολίας για την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου πνεύμονα. Θεωρώ πως η δημιουργία νέων μοντέλων εκτίμησης κινδύνου που θα περιλαμβάνουν τη μακροχρόνια έκθεση του ατόμου στην ατμοσφαιρική ρύπανση, το παθητικό κάπνισμα, την επαγγελματική έκθεση, το φύλο, την κληρονομικότητα κ.α. θα μπορούσαν να συμβάλουν στην έγκαιρη και πρώιμη διάγνωση καρκίνου πνεύμονα στους μη καπνίζοντες», προτείνει η κ. Μπισιρτζόγλου.

Πηγή: kathimerini.gr