7 πράγματα που κάνουμε καλύτερα όσο μεγαλώνουμε

Η ηλικία μπορεί να είναι μόνο ένας αριθμός, αλλά εάν σκεφτόμαστε θετικά την αύξησή του, η γήρανση μπορεί να μας φανεί… παιχνιδάκι, εκτιμούν οι επιστήμονες

Επιστήμονες και ενίοτε δισεκατομμυριούχοι επιχειρηματίες ψάχνουν το ελιξίριο της νεότητας, παλεύοντας με τις ρυτίδες και κυρίως με το χρόνο. Μήπως, όμως, θα πρέπει απλά να αποδεχτούμε ότι πρόκειται για την φυσική -και θετική- εξέλιξη των πραγμάτων; «Όλοι μιλούν για τη γήρανση ως μια παρακμή», λέει η Michelle Feng, ψυχολόγος που ειδικεύεται στη γηριατρική ψυχολογία και ιατρική.

Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, όπως οι παρακάτω, που βελτιώνονται όσο γερνάμε, σύμφωνα με την επιστήμη.

Αντιμετωπίζουμε καλύτερα το στρες

Οι υποχρεώσεις μικραίνουν με την αύξηση της ηλικίας, χωρίς όμως αυτό απαραίτητα να σημαίνει ότι μειώνεται το άγχος. Αυτό που αλλάζει είναι η αντίδρασή μας σε αυτό. «Οι ηλικιωμένοι έχουν πολύ μεγαλύτερη ικανότητα να κατανοούν τις αγχωτικές καταστάσεις. Στην πραγματικότητα είναι πιο ικανοί να διαχειρίζονται το στρες από ό,τι όταν ήταν νεότεροι», λέει ο Δρ. Aanand Naik, εκτελεστικός διευθυντής του UTHealth Houston Consortium on Aging.

Ένας από τους λόγους είναι ότι πολλοί ηλικιωμένοι έχουν αναπτύξει στρατηγικές για να αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες προκλήσεις, λόγω και της εμπειρίας τους στη ζωή. Μάλιστα, μια μελέτη του 2023 διαπίστωσε ότι οι ηλικιωμένοι ηλικίας 65-84 ετών είχαν χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης και καρδιακή συχνότητα κατά τη διάρκεια ενός εργαστηριακού τεστ στρες, σε σύγκριση με τους ενήλικες ηλικίας 18-30 ετών, ενώ ένιωθαν λιγότερο στρες συνολικά.

Γινόμαστε πιο ανθεκτικοί συναισθηματικά

Εκτός από την αντίδρασή μας στο στρες, αλλάζει και ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας. «Καθώς μεγαλώνετε, αποκτάτε λίγο περισσότερη συναισθηματική νοημοσύνη και συναισθηματική προσαρμοστικότητα», λέει ο Δρ. Naik.

Αυτή η αλλαγή μπορεί να είναι εν μέρει νευρολογική. Οι νεότεροι τείνουν να καταστέλλουν τα συναισθήματα χρησιμοποιώντας τις προμετωπιαίες περιοχές του εγκεφάλου, μια στρατηγική που συνδέεται με περισσότερο εσωτερικό στρες. Οι ηλικιωμένοι, ωστόσο, χρησιμοποιούν πιο συχνά μια τεχνική που ονομάζεται επανεκτίμηση, αναδιαμορφώνοντας τις καταστάσεις για να βρουν νόημα. Αυτή η αλλαγή κάνει πολλούς ανθρώπους λιγότερο συναισθηματικά αντιδραστικούς, αλλά μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί οι ηλικιωμένοι αναφέρουν μεγαλύτερη συνολική συναισθηματική ευημερία.

Η εμπειρία μας κάνει σοφότερους

Ενώ ορισμένα είδη μνήμης και ταχύτητας επεξεργασίας μειώνονται με την ηλικία, κάποια άλλα, όπως το λεξιλόγιο και η μακροπρόθεσμη γνώση, παραμένουν σταθερά ή ακόμη και βελτιώνονται. Οι ερευνητές αποκαλούν αυτό το φαινόμενο «κρυσταλλωμένη νοημοσύνη»: «Είναι η βάση της γνώσης», λέει η Δρ. Feng. Με απλά λόγια, αυτή είναι η σοφία μας.

Σε ορισμένες κουλτούρες, αυτή η σοφία δεν αναγνωρίζεται απλώς: καθορίζει τον ίδιο τον ρόλο της γήρανσης. Μια μελέτη από το νησί Awaji της Ιαπωνίας διαπίστωσε ότι οι ηλικιωμένοι υπερείχαν σταθερά των νεότερων ατόμων σε παραδοσιακές οικολογικές γνώσεις, ένα εύρημα που οι ερευνητές αποκαλούν «σοφία των πρεσβυτέρων». Αντίστοιχα, μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2025 από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης στο Μανόα διαπίστωσε ότι σε πολλές αυτόχθονες κουλτούρες, συμπεριλαμβανομένων των ιθαγενών Χαβανέζων, των Μαορί και των Ινουίτ, τα γηρατειά θεωρούνται κάτι σεβαστό. Οι ηλικιωμένοι κερδίζουν αυτόν τον σεβασμό διατηρώντας τις πολιτιστικές παραδόσεις και βοηθώντας την επόμενη γενιά με τη σοφία και την καθοδήγησή τους.

Δε μας νοιάζει η γνώμη των άλλων

Οι ηλικιωμένοι συχνά αναφέρουν ότι ξοδεύουν λιγότερο χρόνο συγκρίνοντας τον εαυτό τους με τους άλλους. Αυτό συνάδει με τη θεωρία της κοινωνικοσυναισθηματικής επιλεκτικότητας, η οποία υποδηλώνει ότι καθώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι ο χρόνος τους μειώνεται, περιορίζουν το πεδίο της προσοχής τους.

«Ο χρόνος που νιώθουμε ότι μας απομένει στη ζωή καθορίζει τις προτεραιότητές μας», εξηγεί η Δρ. Feng. «Όταν αυτός είναι πιο περιορισμένος, μπορεί να επικεντρωθούμε περισσότερο σε σημαντικά πράγματα που μπορούν να μας ωφελήσουν τώρα, αντί για το μέλλον».

Το σεξ είναι (ακόμα) υπέροχο – ή και καλύτερο

Η σεξουαλική ικανοποίηση δεν μειώνεται απαραίτητα με την ηλικία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, βελτιώνεται. «Για όσους βρίσκονται σε σταθερές σχέσεις, η σεξουαλική ζωή συχνά βελτιώνεται στα πενήντα», λέει ο Δρ. Naik. «Δεν ξέρω αν αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι, αν έχετε παιδιά, πολλά από αυτά έχουν φύγει από το σπίτι, αλλά έχουμε μελέτες για ανθρώπους μέχρι τα 70 και 80 τους που εξακολουθούν να έχουν τακτικές σεξουαλικές σχέσεις».

Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες αναφέρουν υψηλότερη σεξουαλική ικανοποίηση με την αύξηση της ηλικίας, αλλά οι γυναίκες μπορεί να επωφελούνται ιδιαίτερα, σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες ηλικίας 55-80 ανέφεραν υψηλότερη ικανοποίηση από τον οργασμό, ακόμη και όταν η σωματική διέγερση μειώθηκε. Πολλές γυναίκες που δεν ήταν σεξουαλικά ενεργές εξακολουθούσαν να περιγράφουν υψηλή σεξουαλική ικανοποίηση συνολικά.

Η ευτυχία κορυφώνεται πολύ αργότερα από ό,τι νομίζουμε

Μάλλον το έχετε ήδη διαπιστώσει: στα 20 μας δε διανύουμε απαραίτητα την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής μας. Για χρόνια, εκτενείς μελέτες υποδείκνυαν ότι η ευτυχία ακολουθεί μια καμπύλη U: είναι υψηλότερη στην αρχή της ενήλικης ζωής, μειώνεται στα μέσα της ζωής και αυξάνεται ξανά στα 50 και μετά. Ωστόσο, πιο πρόσφατες έρευνες αμφισβητούν αυτή την άποψη, δείχνοντας ότι η ευτυχία μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται με την ηλικία. Οι ηλικιωμένοι ενήλικες συχνά αναπολούν τα μέσα της ζωής τους ως μία από τις πιο θετικές περιόδους και πολλοί αναφέρουν ότι η ικανοποίηση από τη ζωή τους κορυφώνεται στα 60 και στα 70.

Η νοοτροπία καθορίζει το πώς θα γεράσουμε

Σκέφτεστε με θετικό πρόσημο τα γηρατειά; Τότε το πιο πιθανό είναι ότι έτσι θα γεράσετε, σα να εκπληρώνετε μια «προφητεία». Μια μελέτη του 2002 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Personality and Social Psychology διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι με θετική στάση απέναντι στη γήρανση ζούσαν κατά μέσο όρο 7,5 χρόνια περισσότερο από εκείνους που είχαν εσωτερικεύσει αρνητικά στερεότυπα. «Αν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η κατάθλιψη είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης, τότε κατά κάποιον τρόπο προετοιμάζουν τον εαυτό τους», λέει η Δρ. Feng. «Αλλά δεν είναι έτσι. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η γήρανση δεν είναι προκαθορισμένη. Έχουμε πολύ μεγαλύτερο έλεγχο στον τρόπο με τον οποίο γερνάμε από ό,τι νομίζουμε, και αυτό μπορεί να μας δώσει τη δύναμη να λάβουμε αποφάσεις που είναι καλές για εμάς» καταλήγει.

Πηγή: ygeiamou.gr