Ο μεγάλος πόλεμος του 21ου αιώνα

Toυ Μιχάλη Ψύλου – Την ώρα που σταματά ο πόλεμος στη Γάζα, ξεσπά μια νέα σύγκρουση με παγκόσμιες συνέπειες: Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας μόλις κλιμακώθηκε – ξανά.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι από την 1η Νοεμβρίου, οι ΗΠΑ θα επιβάλουν δασμούς 100% σε όλα τα προϊόντα από την Κίνα. Προσοχή, 100%, επιπλέον των υφιστάμενων δασμών.

Η διαμάχη πυροδοτήθηκε από την ανακοίνωση του Πεκίνου ότι θα επιβάλει νέους, δραστικούς ελέγχους στις εξαγωγές των σπάνιων γαιών.

Οι σπάνιες γαίες που επηρεάζονται είναι το όλμιο, το έρβιο, το θούλιο, το ευρώπιο και το υττέρβιο. Πρόκειται για κρίσιμες πρώτες ύλες, οι οποίες όπως και οι υπόλοιπες 12 σπάνιες γαίες που ήδη τελούν υπό αυστηρό έλεγχο, θεωρούνται απολύτως απαραίτητα στοιχεία για την σύγχρονη τεχνολογία.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εμπορίου στο Πεκίνο, οι ξένοι εξαγωγείς προϊόντων που περιέχουν σπάνιες γαίες από την Κίνα, θα πρέπει να λάβουν άδεια από τις κινεζικές αρχές. Σύμφωνα με τους Financial Times, η Κίνα επιβάλλει ακόμη και απαίτηση συναίνεσης για συναλλαγές στις οποίες δεν εμπλέκεται καμία κινεζική εταιρεία.

Κινεζική κυριαρχία

Το Πεκίνο κυριαρχεί στις αλυσίδες εφοδιασμού σπάνιων γαιών στον κόσμο, ελέγχοντας περίπου το 85% της επεξεργασίας και το 92% της παραγωγής μαγνητών. Αυτό έχει δώσει στην Κίνα βασικό πλεονέκτημα, το οποίο αξιοποιεί σε πολλαπλούς γύρους διαπραγματεύσεων, αφότου ο Τραμπ ξεκίνησε για πρώτη φορά τον εμπορικό του πόλεμο τον Απρίλιο.

Σύμφωνα με τους νέους ελέγχους του Πεκίνου, οι οποίοι πρόκειται να τεθούν σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου, οι ξένες εταιρείες πρέπει να εξασφαλίσουν έγκριση από την κινεζική κυβέρνηση για να εξάγουν μαγνήτες και ορισμένα ημιαγωγικά υλικά που περιέχουν τουλάχιστον 0,1% κινεζική περιεκτικότητα σε σπάνιες γαίες .
Οι κινήσεις αυτές θα «διασφαλίσουν την εθνική ασφάλεια και τα εθνικά συμφέροντα», ανέφερε το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου στην ανακοίνωσή του

«Η απόφαση αυτή δίνει στην Κίνα πλήρη έλεγχο σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού προηγμένων ημιαγωγών», σύμφωνα με τους Financial Times.Οι τεχνολογίες που σχετίζονται επίσης με την εξόρυξη σπάνιων γαιών, την κατασκευή μαγνητών και την ανακύκλωση ορυκτών θα απαγορευτούν επίσης, εκτός εάν εγκριθούν από το υπουργείο.

Απαγορεύεται επίσης στις κινεζικές εταιρείες να συνεργάζονται με ξένες εταιρείες σε σπάνιες γαίες χωρίς την έγκριση του υπουργείου. Οι νέοι κανονισμοί έχουν προγραμματιστεί να τεθούν σε ισχύ στις 5 Νοεμβρίου, επομένως είναι πιθανό να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

«Ηθική ντροπή»

Ο Τραμπ χαρακτήρισε το γεγονός αυτό «ηθική ντροπή» και τόνισε πώς η Κίνα δεν πρέπει να κρατάει τον κόσμο όμηρο.

«Η Κίνα ενεργεί ολοένα και πιο «εχθρικά»,έγραψε ο Τραμπ στο Truth Social, Ο Αμερικανός πρόεδρος επρόκειτο να συναντηθεί με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ σε δύο εβδομάδες στο περιθώριο της συνόδου κορυφής APEC στη Νότια Κορέα στα τέλη Οκτωβρίου. Στόχος ήταν προφανώς η επίλυση της εμπορικής διαμάχης μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας και η επίτευξη συμφωνίας.

«Η σχέση μας με την Κίνα ήταν πολύ καλή τους τελευταίους έξι μήνες, γεγονός που καθιστά αυτή την κίνηση στην εμπορική πολιτική ακόμη πιο εκπληκτική», δήλωσε ο Τραμπ στο Truth Social. «Αλλά τώρα φαίνεται ότι δεν υπάρχει πλέον κανένας λόγος γι’ αυτό»,πρόσθεσε.

Σημαντικές απώλειες

Οι κεφαλαιαγορές αντέδρασαν στην ανακοίνωση του Τραμπ με σημαντικές απώλειες. Οι κύριοι δείκτες στη Wall Street υποχώρησαν απότομα: Ο Dow Jones υποχώρησε 1,1%, ο S&P 500 1,8% και ο Nasdaq κατά 2,2%. Στη Γερμανία, ο κορυφαίος δείκτης, ο DAX, έχασε επίσης περισσότερο από 1%.

Λόγω της ιδιαίτερα υψηλής εξάρτησής τους από τις προμήθειες πρώτων υλών, οι μετοχές των τεχνολογικών κολοσσών υπέστησαν δυσανάλογα μεγάλες απώλειες. Οι μετοχές της AMD υποχώρησαν περισσότερο από 6% τοις, ενώ οι μετοχές της Nvidia έχασαν ημερήσια κέρδη και μειώθηκαν κατά 2%. Η Qualcomm και η ON Semiconductor είδαν τις μετοχές τους να μειώνονται περισσότερο από 4%.

«Οι εταιρείες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη εξαρτώνται από τις σπάνιες γαίες για την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ανεμογεννητριών, ημιαγωγών, ακόμη και αμυντικού εξοπλισμού», εξηγούν παράγοντες της αγοράς.

Εξάρτηση της ΕΕ κατά 98%

Η εξάρτηση όμως από τις σπάνιες γαίες της Κίνας, απειλεί και την οικονομία της ΕΕ. Η Ευρώπη εξαρτάται κατά 98% από την Κίνα για τις εισαγωγές μαγνητών.

Η Γερμανία για παράδειγμα, εισάγει από την Κίνα, περισσότερο από τα δύο τρίτα των σπανίων γαιών, που χρειάζεται για τη βιομηχανία.

«Αυτή η εξάρτηση συνεπάγεται τεράστιους κινδύνους», προειδοποίησε ο Πήτερ Κλίμεκ, Διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφόρησης Αλυσίδας Εφοδιασμού της Αυστρίας. Συχνά η εξάρτηση αυτή υποτιμάται «επειδή πολλές χώρες επικεντρώνονται αποκλειστικά στην πρόσβαση σε πρώτες ύλες».
Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι κίνδυνοι για την οικονομία της ΕΕ από την εξάρτηση από τις πρώτες ύλες, είναι πολύ μεγαλύτεροι από ό,τι είχε αρχικά θεωρηθεί.

«Ο κύριος λόγος είναι ότι η Δύση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, όχι μόνο για τις ίδιες τις πρώτες ύλες, αλλά ιδίως για κρίσιμα ενδιάμεσα προϊόντα όπως μαγνήτες, ειδικά κεραμικά και κράματα», λένε στη Ναυτεμπορική παράγοντες της αγοράς στο Βερολίνο.

Για παράδειγμα, όσον αφορά τους μόνιμους μαγνήτες, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τις ανεμογεννήτριες και τη ρομποτική, η Κίνα ελέγχει περίπου το 58% της εξόρυξης των απαραίτητων σπάνιων γαιών, αλλά το 92% της παραγωγής των αντίστοιχων προϊόντων.

Τον περασμένο Ιούλιο, το Ευρωκοινοβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει άμεση δράση και καταδίκασε την απόφαση του Πεκίνου «με τους πιο αυστηρούς δυνατούς όρους».

Ημιαγωγοί εναντίον σπάνιων γαιών

Σε ξεχωριστή ανακοίνωση, το Πεκίνο αποκάλυψε επίσης νέους ελέγχους εξαγωγών που στοχεύουν στην αλυσίδα εφοδιασμού μπαταριών, οι οποίοι πρόκειται να ξεκινήσουν στις 8 Νοεμβρίου.

Οι κινήσεις, εάν εφαρμοστούν πλήρως, ισοδυναμούν με δραματική κλιμάκωση της εμπορικής διαμάχης μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, ανέφεραν ειδικοί του κλάδου. «Αυτοί είναι οι πιο αυστηροί περιορισμοί στις εξαγωγές σπάνιων γαιών που έχει επιβάλει η Κίνα», δήλωσε η Γκρασλίν Μπασκαράν, διευθύντρια του Προγράμματος Ασφάλειας Κρίσιμων Ορυκτών στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.

«Αυτοί οι μαγνήτες είναι κρίσιμοι για τις αμυντικές μας τεχνολογίες και, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την πρόσβαση σε αυτούς για τις αμυντικές εταιρείες και τον στρατό, παραλύουν τη βιομηχανική μας βάση», πρόσθεσε.

Ημιαγωγοί και σπάνιες γαίες είναι ουσιαστικά τα «όπλα» στη μάχη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας-των δηλαδή, δύο μεγαλύτερων οικονομιών, η οποία έχει πλέον εισέλθει σε μια νέα φάση. σχετικών γραμμών παραγωγής – δεν επιτρέπεται να εξάγονται χωρίς άδεια». Το υπόβαθρο για την επιβολή των νέων ελέγχων είναι πιθανότατα οι δηλώσεις που έκαναν κάποια μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου την περασμένη Τρίτη, καλώντας την κυβέρνηση Τραμπ να επιβάλει αυστηρότερους περιορισμούς στις εξαγωγές ημιαγωγών προς την Κίνα.

Η Κίνα αγόρασε πέρυσι από τις ΗΠΑ υλικά για ημιαγωγούς, αξίας άνω των 38 δισεκατομμυρίων δολαρίων -μια αύξηση 66% σε σύγκριση με το 2022, η Ουάσιγκτον επέβαλε για πρώτη φορά ελέγχους στις εξαγωγές μικροτσίπ.

Στόχος η άμυνα

Η Κίνα σκοπεύει να απαγορεύσει πλήρως τη στρατιωτική χρήση των σπάνιων αυτών, γαιών. Το Πεκίνο φαίνεται να στοχεύει άμεσα την αμερικανική αμυντική βιομηχανία. Το στοιχείο σαμάριο, για παράδειγμα, είναι απαραίτητο για την παραγωγή κατευθυνόμενων πυραύλων, δορυφόρων και συστημάτων ραντάρ.

«Η διαταραχή της αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ έχει αφήσει τις ΗΠΑ ανίκανες να παράγουν κρίσιμα όπλα κατά βούληση. Πρέπει να διατηρήσουν τα αποθέματά τους, πράγμα που σημαίνει ότι όλο και λιγότερα όπλα θα είναι διαθέσιμα για τον πόλεμο στην Ουκρανία», γράφει ο Τόμας Κρέμερ στην επιθεώρηση «Rare Earth Observer».

Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε, που η Κίνα περιορίζει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Τον περασμένο Απρίλιο, το Πεκίνο επέβαλε ελέγχους στις εξαγωγές των λεγόμενων «βαρέων σπάνιων γαιών». Αυτό οδήγησε σε συμφόρηση εφοδιασμού για αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες. Ωστόσο, μετά από αρκετές «συμφωνίες», αυτοί οι περιορισμοί χαλάρωσαν. Αλλά τα νέα μέτρα είναι πολύ πιο αυστηρά από ό,τι πολλοί νόμιζαν με την πρώτη ματιά.

Η οικονομία του 21ου αιώνα

Είναι σαφές ότι η διαμάχη δεν αφορά μόνο το μερίδιο αγοράς, αλλά και τους κανόνες της οικονομίας του 21ου αιώνα. Τα ανταγωνιστικά πρότυπα στην Τεχνητή Νοημοσύνη, την κβαντική υπολογιστική και την βιοτεχνολογία κατακερματίζουν τον ψηφιακό κόσμο, σε αντίπαλα οικοσυστήματα.

Οι αναλυτές προειδοποιούν για ένα «διαχωρισμένο διαδίκτυο» – όπου οι ασύμβατες τεχνολογίες απαιτούν ξεχωριστά προϊόντα, συστήματα συμμόρφωσης, ακόμη και ερευνητικούς αγωγούς. Η παγκόσμια αγορά ημιαγωγών το καταδεικνύει αυτό έντονα, υπογραμμίζοντας πώς οι αλυσίδες εφοδιασμού αποτελούν πλέον στρατηγικά πεδία μάχης.

Πηγή: naftemporiki.gr