Χαμηλές οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη

Η επιστροφή των χαμηλών τιμών δεν αρκεί για να επανεκκινήσουν τα κλειστά εργοστάσια

Οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν επανέλθει κοντά σε επίπεδα αντίστοιχα με την περίοδο πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Θεωρητικά, η αποκλιμάκωση του κόστους θα έπρεπε να τονώσει τις πολύπαθες βιομηχανίες της ηπείρου.

Ωστόσο, ενδέχεται να επήλθε με τόση καθυστέρηση, ώστε η κατάσταση να είναι πια μη αναστρέψιμη.

Τα υψηλά κόστη των τελευταίων ετών κατέστρεψαν ολόκληρα κομμάτια του ευρωπαϊκού βιομηχανικού πυρήνα, σε σημείο που η επιστροφή των χαμηλών τιμών δεν αρκεί για να επανεκκινήσουν τα κλειστά εργοστάσια.

Σύμφωνα με το Bloomberg, οι επιχειρήσεις του κλάδου που επιβίωσαν αντιμετωπίζουν τόσα νέα προβλήματα, που από μόνη της η φθηνότερη ενέργεια δεν μπορεί να λύσει τα χέρια τους.

Μεταξύ άλλων, ο ανταγωνισμός από τις ΗΠΑ και την Κίνα έχει αυξηθεί, ενώ οι αμερικανικοί δασμοί επιβαρύνουν περαιτέρω τις ευρωπαϊκές εξαγωγές.

Επίσης, οι βαριές βιομηχανίες, όπως ο χάλυβας και τα χημικά, οι οποίες ευνοούνται περισσότερο από τη μείωση του κόστους ενέργειας, έχουν να αντιμετωπίσουν παγκόσμια πλεονάσματα στα αγαθά τους και υψηλότερο κόστος από τους κανονισμούς των ρύπων στις χώρες τους.

Επεσαν οι τιμές του φυσικού αερίου

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς στο φυσικό αέριο εκτινάχθηκαν από 20 ευρώ η μεγαβατώρα στις αρχές του 2021 έως και τα 345 ευρώ το 2022.

Η εκτίναξη αυτή έπληξε την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, υποχρεώνοντας τις βιομηχανίες να αλλάξουν τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες και να προσαρμόσουν τις λειτουργίες τους για να επιβιώσουν.

Ενδεικτικά, στον τομέα των χημικών, η BASF ξεκίνησε από τον Σεπτέμβριο του 2024 να κλείνει κάποιες μονάδες στη Γερμανία, αυξάνοντας παράλληλα τις επενδύσεις της στην Κίνα.

Επίσης, τον Ιούλιο, η Dow ανακοίνωσε ότι το 2026 θα κλείσει τρία από τα πιο ενεργοβόρα εργοστάσιά της στην Ευρώπη. Παρά την πρόσφατη πτώση των τιμών, η εταιρεία είπε ότι τα δομικά προβλήματα είτε επιμένουν είτε εντείνονται.

Τέλος, πριν λίγες ημέρες, η Thyssenkrupp ανακοίνωσε προσωρινό κλείσιμο δύο εργοστασίων σε Γερμανία και Γαλλία και ότι το δεύτερο θα επανέλθει στη μισή δυναμικότητα. Η εταιρεία απέδωσε την ευθύνη στην «πλημμύρα» των φθηνών προϊόντων στην Ε.Ε.

Μαζικές χρεοκοπίες

Για πολλές εταιρείες, όμως, οι προσπάθειες μείωσης του κόστους δεν ήταν αρκετές για να επιβιώσουν, μολονότι παράλληλα οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου επανήλθαν κοντά στα 27 ευρώ. Μόνο στη δυτική Ευρώπη, χρεοκόπησαν πέρυσι 190.449 εταιρείες, ο υψηλότερος αριθμός εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία, σύμφωνα με την ένωση Creditreform. Ως κορυφαίος λόγος αναδείχθηκαν οι τιμές ενέργειας.

Στο μεταξύ, η παγκόσμια ανταγωνιστικότητα ορισμένων από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης παραμένει χαμηλή μετά την κρίση και υπολείπεται της Κίνας και των ΗΠΑ. Ενδεικτικά, τα εργοστάσια χημικών στη Γερμανία λειτουργούν μόλις στο 70% της δυναμικότητάς τους φέτος, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών.

Οι βιομήχανοι εξακολουθούν να πληρώνουν περίπου τρεις φορές περισσότερο από τους ανταγωνιστές τους στις ΗΠΑ, όπως είπε στο Bloomberg ο Tilo Rosenberger-Süß, εκπρόσωπος της εταιρείας InfraServ Gendorf. Αντιμετωπίζουν το επιπλέον κόστος των δικαιωμάτων ρύπων, που είναι πενταπλάσιο από άλλες χώρες.

Η αυξημένη εξάρτηση από εισαγωγές LNG από το εξωτερικό δυσκολεύει περαιτέρω την επίλυση του προβλήματος. Το LNG αποτελούσε στην αρχή του έτους το 45% των εισαγωγών της Ε.Ε. έναντι περίπου 20% πριν τον πόλεμο.

«Αν η οριακή προμήθεια φυσικού αερίου της Ευρώπης προέρχεται από LNG, όπως το αμερικανικό LNG, τότε στις περισσότερες περιπτώσεις οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα πρέπει να είναι υψηλότερες από τις ΗΠΑ, ώστε να διατηρείται η ροή των εισαγωγών», δήλωσε ο Anthony Yuen, επικεφαλής στρατηγικής ενέργειας της Citigroup. Αυτή η δυσαναλογία επηρεάζει τις μακροπρόθεσμες αποφάσεις των επιχειρήσεων.

Αλλαξε ο κλάδος της ενέργειας

Η ενεργειακή κρίση επιτάχυνε την αύξηση των ΑΠΕ, παρέχοντας εναλλακτικές στην ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτά καύσιμα. Αθροιστικά, η παραγωγή από αιολικά και φωτοβολταϊκά ξεπέρασε το φυσικό αέριο το 2022 και ήταν 50% υψηλότερη πέρυσι, σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας.

Θα υπάρχουν όμως και ημέρες χωρίς ήλιο και χωρίς αέρα, υποχρεώνοντας την Ευρώπη να παραμείνει για πολλά ακόμα χρόνια εξαρτημένη από τις εισαγωγές φυσικού αερίου και να πληρώνει όποια τιμή ορίζουν οι παγκόσμιες αγορές.