ΗΠΑ: Απαισιόδοξοι για την πορεία της μεγαλύτερης οικονομίας

Οι ευπάθειες της αγοράς εργασίας και η ανησυχία για τους δασμούς επιβάρυναν το καταναλωτικό κλίμα

Πολύ πιο απαισιόδοξοι για την πορεία της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου είναι πια τα αμερικανικά νοικοκυριά σε σύγκριση με τους πρώτους μήνες του 2025. Συνεχίζουν μεν να ξοδεύουν, αλλά οι υψηλές τιμές, οι ευπάθειες της αγοράς εργασίας και η ανησυχία για τους δασμούς επιβάρυναν το καταναλωτικό κλίμα κοντά σε ιστορικό χαμηλό μέσα στο έτος. Βέβαια, οι πιο πρόσφατες μετρήσεις, όπως καταγράφονται από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, είναι ελαφρώς βελτιωμένες σε σύγκριση με την περίοδο του shutdown, αναφέρει το moneyriview.gr.

«Ο κόσμος δεν αισθάνεται σίγουρος για την οικονομία», είπε στη WSJ η Joanne Hsu, επικεφαλής των καταναλωτικών ερευνών στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Οι Αμερικανοί έχουν ως σημείο αναφοράς τις τιμές που πλήρωναν πριν την πανδημία και δυσκολεύονται να «χωνέψουν» τις ανατιμήσεις που έγιναν έκτοτε. «Συλλογικά δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι αυτό είναι στο παρελθόν», είπε η Hsu.

Οι έρευνες αυτές αφενός αποτυπώνουν τις οικονομικές συνθήκες στις ΗΠΑ, αφετέρου ελέγχουν σε πραγματικό χρόνο τη διάθεση των καταναλωτών. Εξού και βοηθούν στις προβλέψεις για την οικονομία. Η έρευνα κλίματος, την οποία παρακολουθούν στενά αξιωματούχοι και αναλυτές, ρωτά πώς αισθάνεται ο κόσμος τώρα και για το μέλλον σε ό,τι αφορά τον δικό τους προϋπολογισμό, αλλά και ολόκληρη την οικονομία.

Σύμφωνα με την έρευνα λοιπόν, το 2025 ξεκίνησε με σχετικά καλούς οιωνούς για την οικονομία, φτάνοντας στο 70 τον Ιανουάριο (με 150,2 μέγιστη τιμή). Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα, το νούμερο αυτό είχε πέσει περίπου στο 53, παρουσιάζοντας ήπια βελτίωση από το 51 του Νοεμβρίου, που είχε επιβαρυνθεί λόγω του shutdown.

Από τα μέσα του 20ού αιώνα που άρχισε να εκδίδεται, ο δείκτης του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν άγγιξε το ιστορικό υψηλό του 112 το 2000 πριν σκάσει η φούσκα του dot.com και τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Διολίσθησε σε ιστορικό χαμηλό 50 μονάδων τον Ιούνιο του 2022, όταν ο πληθωρισμός είχε αρχίσει να εκτινάσσεται μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Την άνοιξη του 2025, ο δείκτης υποχώρησε ξανά σε επίπεδα κοντά στο 50, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump ανακοίνωσε δασμούς, ταρακουνώντας τις αγορές και προκαλώντας φόβους για ανάφλεξη του πληθωρισμού. Υστερα από μία ανάκαμψη σε επίπεδα πάνω από το 60 στα μέσα του 2025, το κλίμα επιδεινώθηκε ξανά, καθώς πρώτον επανήλθαν οι ανησυχίες για τις προσλήψεις και δεύτερον ανεστάλη η λειτουργία της αμερικανικής κυβέρνησης.

Τι σημαίνουν οι χαμηλές μετρήσεις

Όταν ο δείκτης βρίσκεται χαμηλά, δεν σημαίνει ότι οι Αμερικανοί δεν ξοδεύουν ή ότι η οικονομία παραμένει στάσιμη. Τα μεγέθη του κλάδου του λιανεμπορίου άλλωστε αποδείκνυαν από την αρχή του Δεκεμβρίου ότι θα πρόκειται για μία καλή εορταστική περίοδο αγορών. Επίσης, οι επενδυτές μετοχών είναι πολύ πιο αισιόδοξοι για την οικονομία.

Ωστόσο, τα χαμηλόμισθα νοικοκυριά μειώνουν τις αγορές ρουτίνας και δίνουν προτεραιότητα στα προϊόντα που χρειάζονται άμεσα, ενώ οι καταναλωτές που είναι πιο άνετοι οικονομικά στηρίζουν την αγορά. Στο μεταξύ, η ανάπτυξη των λιανικών πωλήσεων επιβραδύνθηκε λόγω ανησυχιών για τον αντίκτυπο των δασμών στις τιμές.

Η έρευνα δείχνει επίσης ότι υπάρχει διαφορά στο πώς αισθάνεται ο κόσμος βάσει πολιτικού προσανατολισμού. Οσοι δηλώνουν Ρεπουμπλικανοί αισθάνονται σημαντικά πιο αισιόδοξοι από τους Δημοκρατικούς ή τους ανεξάρτητους. Αντίστοιχα, οι Δημοκρατικοί αισθάνονταν πιο αισιόδοξοι από τους Ρεπουμπλικανούς όταν ο Joe Biden ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ.

Σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, έχει υποχωρήσει σημαντικά από την κορύφωση του 2022, όταν ξεπερνούσε το 9%, αλλά οι Αμερικανοί εξακολουθούν να αγανακτούν με τις σταθερά υψηλές τιμές. «Η ευρύτερη εικόνα είναι ότι ο πληθωρισμός δεν έχει μειωθεί τόσο γρήγορα, όσο ήλπιζαν τα νοικοκυριά», είπε στη WSJ ο Bradley Saunders της Capital Economics.

Πάντως, οι καταναλωτές που συμμετείχαν στην έρευνα είπαν ότι αναμένουν πληθωρισμό 4,1% το 2026, χαμηλότερο από το 4,5% που προέβλεπαν πριν από μερικούς μήνες. Πρόκειται για τον τέταρτο συναπτό μήνα μειώσεων των προσδοκιών.