Αυτά είναι τα 5 χειρότερα σενάρια της σύγκρουσης Ισραήλ – Ιράν

Προβλέπεται παγκόσμιο οικονομικό σοκ

Μετά τις δηλώσεις για αντίδραση απέναντι στο Ισραήλ, το Ιράν αφήνει να εννοηθεί πως εξετάζει πλέον και το ενδεχόμενο να στοχεύσει αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στη Μέση Ανατολή. Το BBC καταγράφει διάφορα πιθανά σενάρια που θα μπορούσαν να προκύψουν σε περίπτωση περαιτέρω έντασης στις σχέσεις Ιράν–ΗΠΑ.

Μέχρι στιγμής, η αντιπαράθεση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ φαίνεται να περιορίζεται γεωγραφικά. Σε διεθνές επίπεδο, συνεχίζονται οι εκκλήσεις για αποκλιμάκωση της έντασης, τόσο από τον ΟΗΕ όσο και από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο.

Παραμένει ανοιχτό, ωστόσο, το ερώτημα: Τι θα μπορούσε να συμβεί εάν δεν υπάρξει ανταπόκριση στις εκκλήσεις αυτές και η σύγκρουση επεκταθεί;

Το BBC παρουσιάζει ορισμένες πιθανές εξελίξεις που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν σε περίπτωση κλιμάκωσης.

Εμπλοκή των ΗΠΑ

Παρά τις αρνήσεις των ΗΠΑ, το Ιράν πιστεύει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις υποστήριξαν και ενέκριναν -έστω σιωπηρά- τις επιθέσεις του Ισραήλ.

Το Ιράν θα μπορούσε να χτυπήσει αμερικανικούς στόχους σε όλη τη Μέση Ανατολή – όπως στρατόπεδα ειδικών δυνάμεων στο Ιράκ, στρατιωτικές βάσεις στον Κόλπο και διπλωματικές αποστολές στην περιοχή. Οι παραστρατιωτικές δυνάμεις του Ιράν -Χαμάς και Χεζμπολάχ- μπορεί να έχουν μειωθεί σε δύναμη σημαντικά, αλλά οι υποστηρικτές του, οι πολιτοφύλακες στο Ιράκ, παραμένουν ένοπλοι και άθικτοι.

Οι ΗΠΑ φοβήθηκαν ότι τέτοιες επιθέσεις ήταν πιθανές να συμβούν, εξ ου και απομάκρυναν μέρος του προσωπικού από την περιοχή. Στα δημόσια μηνύματά τους, οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει έντονα το Ιράν για τις συνέπειες οποιασδήποτε επίθεσης σε αμερικανικούς στόχους.

Τι θα συνέβαινε αν, ας πούμε, ένας Αμερικανός πολίτης σκοτωνόταν στο Τελ Αβίβ ή κάπου αλλού;

Ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να αναγκαστεί να δράσει. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, κατηγορείται εδώ και καιρό ότι θέλει να εμπλέξει τις ΗΠΑ για να τον βοηθήσουν να νικήσει το Ιράν.

Οι στρατιωτικοί αναλυτές λένε ότι μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν τα βομβαρδιστικά και τις βόμβες που μπορούν να διαπεράσουν τα βαθύτερα ιρανικά πυρηνικά εργοστάσια, ειδικά εκείνο του Fordo.

Ο Τραμπ υποσχέθηκε στην εκλογή του ότι δεν θα ξεκινούσε κανέναν λεγόμενο «αέναο πόλεμο» στη Μέση Ανατολή. Αλλά πολλοί Ρεπουμπλικανοί υποστηρίζουν την κυβέρνηση του Ισραήλ και συντάσσονται μαζί της στην άποψη ότι τώρα είναι η ώρα για αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη.

Αλλά αν η Αμερική εμπλεκόταν ενεργά στη διαμάχη, αυτό θα σήμαινε μια τεράστια κλιμάκωση με μεγάλες, ενδεχομένως καταστροφικές συνέπειες.

Εμπλοκή των κρατών του Κόλπου

Εάν το Ιράν δεν καταφέρει να χτυπήσει τους καλά προστατευμένους στρατιωτικούς και άλλους στόχους του Ισραήλ, θα μπορούσε πάντα να στοχεύσει σε πιο ευάλωτους στόχους στον Κόλπο, ειδικά σε χώρες που το Ιράν πιστεύει ότι βοήθησαν και στήριξαν τους εχθρούς του όλα αυτά τα χρόνια.

Στην περιοχή υπάρχουν πολλές ενεργειακές δομές. Θυμηθείτε ότι το Ιράν κατηγορήθηκε ότι επιτέθηκε σε διυλιστήρια της Σαουδικής Αραβίας το 2019, ενώ οι υποστηρικτές του, οι Χούθι, χτύπησαν στόχους στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2022.

Έκτοτε, υπήρξε ένα είδος συμφιλίωσης μεταξύ του Ιράν και ορισμένων χωρών της περιοχής.

Ωστόσο, αυτές οι χώρες φιλοξενούν αεροπορικές βάσεις των ΗΠΑ. Κάποιες, επίσης -διακριτικά- βοήθησαν στην υπεράσπιση του Ισραήλ από ιρανική πυραυλική επίθεση πέρυσι.

Εάν ο Κόλπος δεχόταν επίθεση, τότε κι αυτός θα μπορούσε να απαιτήσει από τα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη να υπερασπιστούν τόσο τον ίδιο όσο και το Ισραήλ.

Αποτυχία του Ισραήλ να περιορίσει τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν

Τι θα γίνει αν η ισραηλινή επίθεση αποτύχει; Τι θα συμβεί αν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, που είναι πολύ καλά προστατευμένες, δεν επηρεαστούν σημαντικά; Τι θα γίνει αν τα 400 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου κατά 60% -το πυρηνικό καύσιμο που απέχει μόλις ένα βήμα από το να είναι πλήρως οπλικό, αρκετό για δέκα βόμβες περίπου – δεν καταστραφεί;

Εκτιμάται ότι μπορεί να είναι κρυμμένο σε μυστικά, υπόγεια ορυχεία. Το Ισραήλ μπορεί να έχει σκοτώσει κάποιους πυρηνικούς επιστήμονες, αλλά καμία βομβιστική επίθεση δεν μπορεί να καταστρέψει την τεχνογνωσία και την εμπειρία του Ιράν.

Τι θα γίνει αν η επίθεση του Ισραήλ πείσει την ιρανική ηγεσία ότι ο μόνος τρόπος για να αποτρέψουν νέες επιθέσεις είναι να βιαστούν να αποκτήσουν πυρηνική ικανότητα το συντομότερο δυνατό;

Τι θα συμβεί αν οι νέοι στρατιωτικοί ηγέτες γύρω από το τραπέζι είναι πιο αδιάλλακτοι και λιγότερο προσεκτικοί από τους προκάτοχούς τους, που πλέον έχουν φύγει από τη ζωή;

Το λιγότερο που μπορεί να συμβεί είναι να προχωρήσει το Ισραήλ σε νέες επιθέσεις, πιθανά εγκλωβίζοντας την περιοχή σε έναν αέναο κύκλο επιθέσεων και αντεπιθέσεων. Οι Ισραηλινοί χρησιμοποιούν μια σκληρή φράση γι’ αυτή τη στρατηγική: την αποκαλούν «κούρεμα του γρασιδιού».

Πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν AP

Παγκόσμιο οικονομικό σοκ

Η τιμή του πετρελαίου ήδη εκτοξεύεται.

Τι θα γινόταν αν το Ιράν προσπαθούσε να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο την κυκλοφορία του πετρελαίου;

Τι αν -στην άλλη πλευρά της Αραβικής Χερσονήσου- οι Χούθι της Υεμένης εντείνουν τις προσπάθειές τους να επιτεθούν σε πλοία στη Ερυθρά Θάλασσα; Είναι ο τελευταίος εναπομείνας λεγόμενος σύμμαχος του Ιράν με ιστορικό απρόβλεπτης φύσης και υψηλού ρίσκου.

Πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο ήδη υποφέρουν από την κρίση του κόστους ζωής. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου θα αυξήσει κι άλλο τον πληθωρισμό σε ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα που ήδη «στενάζει» από το βάρος του εμπορικού πολέμου του Ντόναλντ Τραμπ.

Και ας μην ξεχνάμε ότι ο μόνος άνθρωπος που επωφελείται από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου είναι ο Πρόεδρος Πούτιν της Ρωσίας, ο οποίος θα δει ξαφνικά δισεκατομμύρια δολάρια να εισρέουν στα ταμεία του Κρεμλίνου, για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Το καθεστώς του Ιράν πέφτει, αφήνοντας ένα κενό εξουσίας

Τι θα γινόταν αν το Ισραήλ κατάφερνε να επιτύχει τον μακροπρόθεσμο στόχο του, να προκαλέσει την κατάρρευση του Ιρανικού καθεστώτος;

Ο Νετανιάχου υποστηρίζει ότι ο κύριος στόχος του είναι να καταστρέψει την πυρηνική ικανότητα του Ιράν. Ωστόσο, κατέστησε σαφές στην δήλωσή του χθες ότι ο ευρύτερος στόχος του αφορά την αλλαγή καθεστώτος.

Είπε «στον υπερήφανο λαό του Ιράν» ότι η επίθεσή του «ανοίγει τον δρόμο για να επιτύχετε την ελευθερία σας» από αυτό που χαρακτήρισε «κακό και καταπιεστικό καθεστώς» τους.

Η ανατροπή της ιρανικής κυβέρνησης μπορεί να είναι μια καλή εξέλιξη για ορισμένους στην περιοχή, ειδικά για κάποιους Ισραηλινούς. Αλλά τι κενό μπορεί να αφήσει; Ποιες απρόβλεπτες συνέπειες θα υπάρξουν; Πώς θα μοιάζει η εμφύλια σύγκρουση στο Ιράν; Πολλοί θυμούνται τι συνέβη στο Ιράκ και τη Λιβύη όταν απομακρύνθηκε μια ισχυρή συγκεντρωτική κυβέρνηση.

Πολλά εξαρτώνται από το πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος τις επόμενες ημέρες. Πώς -και πόσο σφοδρά- θα ανταποδώσει το Ιράν; Και ποια αυτοσυγκράτηση -αν υπάρχει- μπορεί να επιδείξει η Αμερική απέναντι στο Ισραήλ;

Η απάντηση σε αυτά τα δύο ερωτήματα θα κρίνει πολλά.