Ανελκυστήρες: «Φάκα» για τα «μαύρα» η πιστοποίηση των ασανσέρ

Η λειτουργία των ανελκυστήρων συνεπάγεται τριών ειδών κόστη

Η υποχρέωση πιστοποίησης όλων των ανελκυστήρων της χώρας, η οποία θα αρχίσει να υλοποιείται εφόσον ολοκληρωθεί η ηλεκτρονική δήλωση των ασανσέρ στο Μητρώο Απογραφής Ανελκυστήρων του υπουργείου Ανάπτυξης δεν επισύρει μόνο επιπλέον υποχρεώσεις και κόστη για τους καταναλωτές, αλλά έχει ταράξει και τα νερά σε έναν ολόκληρο κλάδο.

Όπως είναι γνωστό, η συντήρηση των ανελκυστήρων της χώρας διενεργείται από αδειοδοτημένους συντηρητές/εγκαταστάσεις οι οποίοι κόβουν νόμιμη απόδειξη και την παραδίδουν στους διαχειριστές/ιδιοκτήτες. Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος των ανελκυστήρων της χώρας συντηρείται άτυπα είτε από αδειοδοτημένους συντηρητές αλλά χωρίς απόδειξη, κάτι που συνήθως «κατεβάζει» και την τιμή που πληρώνουν ιδιοκτήτες και ενοικιαστές (αλλά οδηγεί σε μη απόδοση ΦΠΑ από την πλευρά του επαγγελματία) είτε από μη αδειοδοτημένους συντηρητές, κάτι που θέτει υπό αμφισβήτηση τόσο την ασφαλή λειτουργία του ανελκυστήρα όσο και απόδοση ευθυνών σε περίπτωση ατυχήματος.

Υπολογίζεται ότι περίπου ένας τους τρεις ανελκυστήρες λειτουργεί χωρίς να έχει δηλωθεί επίσημα (αφορά κυρίως τις παλιές πολυκατοικίες) ενώ από την πλευρά τους, πολλοί ιδιοκτήτες/διαχειριστές των πολυκατοικιών δεν γνωρίζουν το νομικό πλαίσιο. Πλέον, η υποχρεωτική απογραφή των ασανσέρ στο Μητρώο των Ανελκυστήρων, επιβάλλει την αναγραφή στο σύστημα του ΑΦΜ του συντηρητή, κάτι που σημαίνει ότι πλέον κανένας ανελκυστήρας δεν θα μπορεί να υπόκειται σε εργασίες τακτικής συντήρησης χωρίς απόδειξη.

Με τον τρόπο αυτό αναμένεται να «καθαρίσει» η αγορά από τους μη αδειοδοτημένους συντηρητές αλλά και να μπει φρένο στα «μαύρα» καθώς πλέον όλα θα πρέπει να διενεργούνται μόνιμα και με αποδείξεις. Αυτός είναι ίσως και ένας από τους λόγους που κάποιοι ιδιοκτήτες/ενοικιαστές θεωρούν ότι ορισμένοι επαγγελματίες συντηρητές/τεχνικοί ανελκυστήρων εκμεταλλεύονται την υποχρέωση της πιστοποίησης και ανεβάζουν τις τιμές

Η νομοθεσία που ρυθμίζει τη συντήρηση βασίζεται κυρίως στην ΚΥΑ Φ9.2/29370/1957/2012 και στις επόμενες τροποποιήσεις της, τις Οδηγίες Ε.Ε. 95/16/ΕΚ και 2014/33/ΕΕ καθώς και στα σχετικά πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ 81-20,81-50, 81-80. Με βάση όσα προβλέπονται, κάθε ανελκυστήρας είτε κατά την κατασκευή/τοποθέτηση είτε αργότερα θα πρέπει να είναι καταχωρημένος στο μητρώο του δήμου, (αυτό δεν έχει σχέση με την τρέχουσα απογραφή στο Μητρώο Απογραφής Ανελκυστήρων που λήγει στις 30 Νοεμβρίου 2025), πρέπει να συντηρείται μόνο από πιστοποιημένο συνεργείο με άδεια συντηρητή/εγκαταστάτη, να διαθέτει πιστοποιητικό περιοδικού ελέγχου από αναγνωρισμένο φορέα ελέγχου (TUV, BSI κλπ) και να υπάρχει βιβλίο συντήρησης στο φρεάτιο ή στο μηχανοστάσιο (από τη στιγμή που γίνεται η πιστοποίηση και μετά).

Στην πράξη, δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή οι δημόσιοι φορείς που είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο διαθέτουν ελάχιστους μηχανικούς, διενεργούν ελάχιστους επιτόπιους ελέγχους, χιλιάδες ανελκυστήρες δεν τηρούν τις προδιαγραφές και καθίστανται επικίνδυνοι καθώς συχνά συντηρούνται από τεχνικούς που είτε δεν διαθέτουν άδεια συντηρητή είτε διαθέτουν αλλά δεν κόβουν αποδείξεις (συχνά κατόπιν επιθυμίας των ιδιοκτητών/ενοικιαστών για να πληρώσουν λιγότερα). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η διαχείριση της πολυκατοικίας να πληρώνει π.χ 40-50 ευρώ το μήνα «μαύρα» (και φυσικά να λειτουργεί εκτός νόμιμου πλαισίου) ενώ κανονικά θα πλήρωνε συν 24%.

Ανελκυστήρες: Σε ποιες περιπτώσεις θα πρέπει οι ιδιοκτήτες/ενοικιαστές να είναι πιο υποψιασμένοι για τα κόστη

Η λειτουργία των ανελκυστήρων συνεπάγεται τριών ειδών κόστη: τις δαπάνες για την τακτική συντήρηση και τις έκτακτες βλάβες, το κόστος της αναβάθμισης (όταν αυτό κριθεί απαραίτητο από την αρχική τεχνική έκθεση του φορέα πιστοποίησης) και το κόστος της πιστοποίησης. Πιο συγκεκριμένα, η δήλωση των ανελκυστήρων στο Μητρώο Απογραφής Ανελκυστήρων δεν συνεπάγεται κάποιο κόστος καθώς υποβάλλεται από τους ιδιοκτήτες ή τους συντηρητές (καθ’ υπόδειξη των ιδιοκτητών), το κόστος της συντήρησης επιβαρύνει ιδιοκτήτες και ενοικιαστές και θεωρείται ένα πάγιο έξοδο (οι έκτακτες βλάβες επίσης επιβαρύνουν και ενοικιαστές και ιδιοκτήτες) ενώ το κόστος αναβάθμισης και πιστοποίησης επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες.

Ειδικά όσον αφορά στις δύο τελευταίες δαπάνες (αναβάθμιση και πιστοποίηση), οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι σε αυτή τη φάση δεν είναι υποχρεωμένοι βάσει κάποιου συγκεκριμένου επίσημου χρονοδιαγράμματος να προχωρήσουν σε καμία από τις δύο διαδικασίες. Επομένως εκτός από την τακτική συντήρηση, σε περίπτωση που κάποιος συντηρητής τους πιέσει να προχωρήσουν άμεσα σε αναβάθμιση και πιστοποίηση (επικαλούμενοι προθεσμίες και πρόστιμα), θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι δύο αυτές διαδικασίες θα δρομολογηθούν μετά από το τέλος Νοεμβρίου οπότε και θα κλείσει η πλατφόρμα υποδοχής των δηλώσεων των ανελκυστήρων. Επομένως, ένας ιδιοκτήτης μπορεί μεν οικειοθελώς και ανάλογα με το διαθέσιμο προϋπολογισμό να κάνει οποτεδήποτε και την αναβάθμιση και την πιστοποίηση (ακόμη και τώρα) αλλά αυτή τη στιγμή δεν έχει τεθεί κάποια επίσημη καταληκτική ημερομηνία για τη διενέργεια των αναβαθμίσεων και των πιστοποιήσεων.

Η πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην οποία γίνεται λόγος για προσπάθειες εκμετάλλευσης του καταναλωτικού κοινού αναφορικά με τις προσφορές συντήρησης και αναβάθμισης ανελκυστήρων που δίνουν οι επαγγελματίες στους διαχειριστές/ιδιοκτήτες/ενοικιαστές αποτελεί «καμπανάκι» για αγορά και καταναλωτές. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση ανέφερε ότι ««πληροφορίες περί προσπάθειας εκμετάλλευσης του καταναλωτικού κοινού, περιήλθαν σε γνώση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, σύμφωνα με τις οποίες παρατηρούνται φαινόμενα αυξημένων χρεώσεων και αφήνονται υπόνοιες εναρμονισμένης πρακτικής στις προσφορές για την αναβάθμιση και συντήρηση ανελκυστήρων σε ορισμένες περιοχές της ελληνικής επικράτειας. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, φέρεται να ασκούνται πιέσεις στους ιδιοκτήτες ακινήτων για αποδοχή των όρων συναλλαγής, με επίκληση της επικείμενης λήξης της προθεσμίας συμμόρφωσης και υπό την απειλή επιβολής προστίμου».

Οι καταγγελίες είναι ενδεικτικές τόσο της ύπαρξης «αλεξιπτωτιστών» στην αγορά, όσο και της προσπάθειας εκμετάλλευσης του καταναλωτικού κοινού. Από την άλλη, σε περιπτώσεις που μέχρι τώρα μια πολυκατοικία δεν λάμβανε απόδειξη για τη συντήρηση, προφανώς οι ιδιοκτήτες/ένοικοι θα δουν το ποσόν που πληρώνουν για συντήρηση να αυξάνεται καθώς θα πρέπει πλέον να κόβεται νόμιμη απόδειξη και να προστίθεται ο ΦΠΑ. Τέλος, όσον αφορά στις προσφορές αναβάθμισης ανελκυστήρων που θα αναζητήσουν μελλοντικά οι καταναλωτές, ενδείκνυται να απευθυνθούν σε πάνω από μία εταιρεία και προτού αποφασίσουν να συγκρίνουν όχι απλώς τα κόστη αλλά και το εάν είναι συγκρίσιμες και οι εργασίες που θα υλοποιηθούν.