Χάρτης για το επόμενο βήμα

Του Νίκου Κωνσταντάρα – «Verba volant, scripta manent». «Τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν». Η Ελλάδα προχθές πέρασε από τη φάση που μόνο μιλούσαμε για τα δικαιώματά μας στις θάλασσες, στην αποτύπωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού σε χάρτη. «Είναι σημαντική ημέρα, η Ελλάδα έχει χάρτες που εκφράζουν στην πραγματικότητα τη δυνητική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και την υφαλοκρηπίδα», σημείωσε, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης. Στον χάρτη των θαλάσσιων χωρικών ενοτήτων αποτυπώνεται και η μέση γραμμή που, σύμφωνα με το υπόμνημα, «καθορίζει τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές». Με άλλα λόγια, ο χάρτης ενσωματώνει τις συμφωνίες για ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο και αποτελεί βάση διαλόγου με την Τουρκία και τη Λιβύη. Ομως, ως απτό αντικείμενο πλέον, ο χάρτης είναι και αφετηρία για πολλά λόγια από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, καθώς αξιωματούχοι και πολίτες θα καταπιαστούν με κάτι συγκεκριμένο, μαζί με τις έως τώρα θολές ιδέες και φαντασιώσεις που κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο.

Είναι δύσκολο για οποιαδήποτε κυβέρνηση να αποτυπώσει σε χαρτί κάτι που εδώ και χρόνια αποτελεί αντικείμενο αντιπαραθέσεων ως προς την «ενδοτικότητα» ή τη «μαχητικότητα» των πολιτικών απέναντι στην Τουρκία. Εάν η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν απαιτούσε τέτοιο σχέδιο από κάθε χώρα-μέλος –με καταληκτική ημερομηνία την 31η Μαρτίου 2021– η Ελλάδα θα το καθυστερούσε ακόμη περισσότερο. Χωρίς επίσημο χάρτη, η άτυπη «διαπραγμάτευση» στα μέσα ενημέρωσης και σε κοινωνικά δίκτυα γινόταν βάσει χαρτών της επιλογής του καθενός. Το αποτέλεσμα ήταν στην Ελλάδα να καθιερωθεί η άποψη ότι όποια κυβέρνηση δεν εξασφάλιζε τα μέγιστα δυνατά εναντίον των γειτόνων θα ήταν εξ ορισμού προδοτική. Η διαιώνιση αυτής της κατάστασης επέτρεπε και στην τουρκική πλευρά (επίσημη και ανεπίσημη) να προβάλλει «μαξιμαλιστικές απαιτήσεις», καθώς και εκεί η πολιτική διένεξη στο εσωτερικό και η εξωτερική πολιτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένες.

Κάποιοι θα αποδεχθούν τον χάρτη ως έχει, άλλοι θα τον καταγγείλουν. Οι Τούρκοι θα αντιπαραθέσουν τον δικό τους. Ούτε ο ένας ούτε ο άλλος είναι τελικός. Το πότε θα γίνει ουσιαστική διαπραγμάτευση, όμως, παραμένει άγνωστο.

Πρώτη δημοσίευση «Καθημερινή»