Δίκοπο μαχαίρι η μετανάστευση

Του Πάνου Τσακλόγλου- Η έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την Generation Ζ περιέχει πολλά και ενδιαφέροντα ευρήματα

Η έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την Generation Ζ περιέχει πολλά και ενδιαφέροντα ευρήματα. Οι έρευνες αυτές έχουν μεγάλη χρησιμότητα από τη σκοπιά του σχεδιασμού πολιτικής όταν επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα, το εύρημα ότι το 63% των ερωτωμένων (εργαζόμενοι έως 29 ετών) δηλώνει ότι τα χρήματα που κερδίζει από την εργασία του είναι «πάντα» ή «κάποιες φορές» επαρκή για την κάλυψη των βασικών αναγκών του έχει πολύ διαφορετικές συνέπειες αν σε προηγούμενη έρευνα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 30% (άρα είμαστε στον σωστό δρόμο) ή 90% (άρα ηχούν προειδοποιητικά καμπανάκια). Επομένως θα ήταν ευχής έργον αν είχαμε διαθέσιμες παρόμοιες έρευνες στο μέλλον. Θα ήθελα να σταθώ σε πέντε ευρήματα της έρευνας.

Το 38% του δείγματος δηλώνει ότι η εκπαίδευση ή κατάρτιση που έλαβε έχει «καθόλου» ή «λίγη» σχέση με την απασχόλησή του. Ενδιαφέρον προκαλεί το ότι υψηλά ποσοστά καταγράφονται και μεταξύ αποφοίτων σε τομείς με μεγάλη ζήτηση στην αγορά εργασίας (Πληροφορική, 28%) ή πολύ υψηλής εξειδίκευσης (Υγεία, 22%). Ταυτόχρονα, περίπου οι μισοί ερωτώμενοι δηλώνουν ότι η εκπαίδευση που έλαβαν δεν τους προετοίμασε για την αγορά εργασίας. Προφανώς αυτά δείχνουν ότι υπάρχει πρόβλημα στη σύνδεση εκπαιδευτικού συστήματος και αγοράς εργασίας. Από την άλλη πλευρά, τα ευρήματα δεν είναι και τόσο αναπάντεχα, αν ληφθεί υπόψη ότι το 75% του δείγματος είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (και, μάλιστα, το 32% κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού). Σχεδόν καμία οικονομία διεθνώς δεν διαθέτει θέσεις εργασίας για τόσο πολλούς αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Ιδιαίτερα θετικό είναι το ότι η συντριπτική πλειονότητα του δείγματος δηλώνει πρόθυμη να βελτιώσει το ανθρώπινο κεφάλαιό της μέσω κατάλληλης κατάρτισης, κάτι που θα έχει θετικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα και στον μισθό της. Από την άλλη πλευρά, το 55% του δείγματος δηλώνει απολύτως ή αρκετά ικανοποιημένο με τις ψηφιακές του δεξιότητες, κάτι που δεν συνάδει με τα αποτελέσματα διεθνών συγκριτικών μελετών σε αυτό το πεδίο.

Κάτι λιγότερο από το 50% του δείγματος θα ενδιαφερόταν πολύ ή αρκετά να βρει απασχόληση στο εξωτερικό (το ίδιο ακριβώς ποσοστό δεν είναι ικανοποιημένο από τις επαγγελματικές προοπτικές του στην Ελλάδα). Αυτού του είδους η μετανάστευση είναι δίκοπο μαχαίρι από κοινωνική σκοπιά. Μερικά χρόνια εργασίας στο εξωτερικό και κατόπιν επιστροφή στην Ελλάδα είναι κάτι θετικό τόσο για τους συγκεκριμένους εργαζομένους, γιατί αποκτούν σημαντικές εμπειρίες που συνήθως συμβάλλουν στην άνοδο της παραγωγικότητάς τους, όσο και για την οικονομία μας γενικότερα. Ομως, μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό συνεπάγεται απώλεια ανθρωπίνου κεφαλαίου και, συνακόλουθα, της δημόσιας επένδυσης σε αυτό.

* Ο κ. Πάνος Τσακλόγλου είναι καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πηγή: Καθημερινή