Αναλυτικά όλα όσα πρέπει να ξέρετε
Η προεκλογική περίοδος των εκλογών στις ΗΠΑ κάθε άλλο παρά συνηθισμένη ήταν. Είχε από όλα: δύο απόπειρες δολοφονίας κατά του Ντοναλντ Τραμπ, την απόσυρση του ΤζοΜπάιντεν από την προεδρική κούρσα και την υποψηφιότητα της Κάμαλα Χάρις, δύο προεδρικά ντιμπέιτ με διαφορετική σύνθεση το καθένα κι ένα οικονομικό τσουνάμιπροεκλογικών δαπανών που ξεπέρασε τα 3 δισ. δολάρια.
Όπως και στις προηγούμενες έτσι και αυτή τη φορά οι Αμερικάνοι πολίτες άνω των 18 ετών θα προσέλθουν στις κάλπες την Τρίτη 05.11.2024 για να ψηφίσουν τον επόμενο Πρόεδρο, είτε τη ΔημοκρατικήΚάμαλα Χάρις είτε τον Ρεπουμπλικανό Ντόναλντ Τραμπ.
Η θητεία του προέδρου θα είναι από τις 20 Ιανουαρίου 2024 (ημέρα ανάληψης καθηκόντων) έως τις 20 Ιανουαρίου του 2028.
Οι ψηφοφόροι ψηφίζουν και για τα μέλη του Κογκρέσου, δηλαδή για τους 435 βουλευτές της Βουλής των Αντιπροσώπων και για το 1/3 των 100 Γερουσιαστών, δηλαδή για 34.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων, είναι ένα νομοθετικό σώμα των ΗΠΑ, με διετή θητεία. Η Γερουσία είναι το δεύτερο νομοθετικό σώμα των ΗΠΑ, και οι γερουσιαστές έχουν εξαετή θητεία.
Κάθε μία από τις 50 Πολιτείες έχει από 2 γερουσιαστές. Ωστόσο, κάθε δύο χρόνια γίνονται εκλογές για το 1/3 του συνόλου τους.
Οι Ρεπουμπλικάνοι ελέγχουν επί του παρόντος τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Οι Δημοκρατικοί είναι επικεφαλής της Γερουσίας. Αυτά τα δύο σώματα ψηφίζουν νόμους και μπορούν να φρενάρουν τα σχέδια του Λευκού Οίκου, εάν το κόμμα που ελέγχει ένα από τα δύο σώματα διαφωνεί με τον πρόεδρο.
Οι αμερικανικές εκλογές γίνονται πάντα Τρίτη
Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια. Από το το 1845, οι προεδρικές εκλογές γίνονται πάντα την Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου. Φέτος, η ημερομηνία αυτή είναι η 5η Νοεμβρίου.
Οι πολιτείες εποπτεύουν τις δικές τους εκλογές, πράγμα που σημαίνει ότι οι ώρες ψηφοφορίας διαφέρουν από πολιτεία σε πολιτεία.
Οι πρώτες κάλπες κλείνουν την ημέρα των εκλογών στις 6 μ.μ. ώρα Ελλάδος σε ορισμένες κομητείες όπως η Ιντιάνα και το Κεντάκι και οι τελευταίες κάλπες κλείνουν στη 1 π.μ. ώρα Ελλάδος την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου στην Αλάσκα.
Οι κάλπες στις πολιτείες κλείνουν κάθε μία ώρα. Αλλά πολλά εκατομμύρια Αμερικανοί θα ψηφίσουν νωρίτερα αυτοπροσώπως ή με επιστολική ψήφο.
Γιατί η ημέρα των εκλογών διαρκεί πάνω από 24ωρο
Κάθε πολιτεία διεξάγει τις εκλογές της λίγο διαφορετικά. Ορισμένες, όπως στην Ουάσινγκτον, το Όρεγκον και τη Γιούτα, γίνονται σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσω ταχυδρομείου, μια διαδικασία που εκτείνεται για εβδομάδες.
Κάθε πολιτεία διαθέτει κάποια μορφή πρόωρης ψηφοφορίας, η οποία ανοίγει τη διαδικασία σε όσους δεν μπορούν να προσέλθουν στις κάλπες την ημέρα των εκλογών και εξασφαλίζει ότι όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι ψηφίζουν.
Πότε θα μάθουμε τον νικητή
Μπορεί να πάρει λίγο χρόνο. Το CNN δεν προέβλεπε νικητή για το 2020 παρά μόνο τέσσερις ημέρες μετά την ημέρα των εκλογών.
Το 2016, η Χίλαρι Κλίντον παραδέχτηκε την ήττα της την επομένη της ημέρας των εκλογών, παρόλο που η καταμέτρηση γινόταν ακόμη σε πολλές πολιτείες.
Ο Τραμπ είναι απίθανο να αναγνωρίσει ποτέ την ήττα του, σημειώνει το CNN. Εάν υπάρχουν στενά περιθώρια σε βασικές πολιτείες, μπορεί να χρειαστούν ημέρες για να καθοριστεί ο νικητής.
Τα καλά νέα είναι ότι πολλές πολιτείες έκαναν αλλαγές από το 2020 και μετά για να διευκολύνουν τους εκλογικούς υπαλλήλους να πάρουν προβάδισμα στην επεξεργασία των ψηφοδελτίων που έχουν σταλεί ταχυδρομικώς, τα οποία χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να καταμετρηθούν.
Το 2000 (Τζορτζ Μπους εναντίον Αλ Γκορ), σε μία από τις πιο αμφίρροπες εκλογές στην ιστορία των ΗΠΑ, ο νικητής δεν ήταν εμφανής παρά 36 ημέρες μετά τις εκλογές, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ τερμάτισε τις επανακαταμετρήσεις στη Φλόριντα. Τα πράγματα περιπλέχθηκαν εκείνη τη χρονιά από τα ελαττωματικά ψηφοδέλτια σε ορισμένες κομητείες της Φλόριντα, κάτι που δεν θα πρέπει να αποτελεί πρόβλημα φέτος.
Τα βασικά θέματα
Ένα κυρίαρχο ζήτημα είναι το κόστος ζωής. Οι τιμές εκτοξεύτηκαν μετά την πανδημία του COVID-19 και ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε τη νοσταλγία που έχουν οι άνθρωποι για μια εποχή που το κόστος των τροφίμων ήταν χαμηλότερο.
Το σχέδιό του να επιβάλει οριζόντιους δασμούς στα ξένα αγαθά μπορεί να εκτοξεύσει περαιτέρω τις τιμές, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, αλλά έχει πλεονέκτημα έναντι της Χάρις όσον αφορά την οικονομία, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Οι ψηφοφόροι του Τραμπ παρακινούνται επίσης από τη μετανάστευση. Θα απελάσει εκατομμύρια μετανάστες που πέρασαν παράνομα τα σύνορα και θα κλείσει σχεδόν όλα τα σύνορα των ΗΠΑ.
Για τους ψηφοφόρους του Χάρις, το ζήτημα των αμβλώσεων είναι βασικό. Αφού το Ανώτατο Δικαστήριο, με το ένα τρίτο των δικαστών που διόρισε ο Τραμπ, ανέτρεψε την υπόθεση Roe v. Wade, η Χάρις διατύπωσε το δικαίωμα στην άμβλωση ως ζήτημα προσωπικής ελευθερίας και δεσμεύτηκε να προστατεύσει τα δικαιώματα αυτά.
Σε βασικές πολιτείες υπάρχουν πρωτοβουλίες ψηφοφορίας για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων στην άμβλωση. Το θέμα συμβάλλει στην αύξηση του χάσματος μεταξύ των δύο φύλων στην ψηφοφορία, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Υπάρχει επίσης το βασικό ζήτημα της δημοκρατίας. Ο Τραμπ κατηγορήθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης για εκλογική παρέμβαση, αφού προσπάθησε να ανατρέψει τα αποτελέσματα των εκλογών του 2020. Αυτό δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει έκπληξη σε πολλούς Δημοκρατικούς.
Οι Ρεπουμπλικάνοι, εν τω μεταξύ, έχουν σε μεγάλο βαθμό αποδεχθεί τον ρόλο του Τραμπ στην προσπάθεια να κρατήσει τον Μπάιντεν μακριά από τον Λευκό Οίκο μετά τη νίκη του το 2020.
Και πολλοί από αυτούς, μετά από χρόνια αμφισβήτησης του συστήματος από τον Τραμπ, αμφισβητούν τώρα τα ίδια τα αποτελέσματα του 2020.
Ο Τραμπ καταδικάστηκε για κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα στη Νέα Υόρκη που σχετίζονται με πληρωμές χρημάτων πριν από τις εκλογές του 2016.
Η καταδίκη του έχει οριστεί για τα τέλη Νοεμβρίου, πράγμα που σημαίνει ότι θα γίνει μετά την ημέρα των εκλογών.
Ωστόσο, οι καταδίκες του για κακούργημα, ή ακόμη και η πιθανότητα φυλάκισης, δεν καθιστούν τον Τραμπ ακατάλληλο να υπηρετήσει ως πρόεδρος.
Πώς εκλέγεται πρόεδρος στις ΗΠΑ
Περισσότεροι από 150 εκατομμύρια άνθρωποι είναι πιθανό να ψηφίσουν για το αξίωμα του προέδρου την ημέρα των εκλογών ή πριν από αυτήν.
Αλλά είναι 538 εκλέκτορες που θα επιλέξουν τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Όταν οι ψηφοφόροι ψηφίζουν, στην πραγματικότητα επιλέγουν τους εκλέκτορες που συνδέονται με τον υποψήφιο που κερδίζει τη λαϊκή ψήφο σε κάθε πολιτεία.
Οι εκλέκτορες θα ψηφίσουν στη συνέχεια για τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο στην πρωτεύουσα κάθε πολιτείας στις 17 Δεκεμβρίου. Αυτή η συνάντηση είναι επίσης γνωστή ως Εκλεκτορικό Κολέγιο (Electoral College).
Αυτές οι ψήφοι των εκλεκτόρων θα καταμετρηθούν στην αίθουσα της Βουλής των Αντιπροσώπων στις 6 Ιανουαρίου 2025.
Ο νέος πρόεδρος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου 2025.
Το σύστημα των εκλεκτόρων
Οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ διεξάγονται με έμμεση καθολική ψηφοφορία.
Συγκεκριμένα οι Αμερικάνοι πολίτες ψηφίζουν τους εκλέκτορες και εκείνοι τελικά ψηφίζουν τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ.
Κάθε πολιτεία ανάλογα με τον πληθυσμό της διαθέτει έναν αριθμό εκλεκτόρων. Ο αριθμός αυτός είναι ίσος με τον αριθμό των Γερουσιαστών και των Βουλευτών της πολιτείας.
Η πιο πολυπληθής πολιτεία, η Καλιφόρνια, διαθέτει 54 εκλέκτορες. Ακολουθούν το Τέξας με 40 και η Φλόριντα με 30. Οι μικρότερες πολιτείες, όπως το Βερμόντ ή το Ντέλαγουερ, έχουν από 3 εκλέκτορες.
Επίσης, οι πολίτες σε περιοχές των ΗΠΑ, όπως το Πουέρτο Ρίκο, το Γκουάμ, οι Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι, οι Νήσοι Βόρειες Μαριάνες, Αμερικανική Σαμόα, και οι Αμερικανικές Μικρές Απομονωμένες Νήσοι μπορούν να ψηφίσουν στις προκριματικές εκλογές, αλλά όχι στις προεδρικές εκλογές.
Στις προεδρικές εκλογές ψηφίζουν μόνο οι πολιτείες.
Κάθε πολιτεία, διαθέτει τόσους εκλέκτορες όσοι είναι οι βουλευτές τους οποίους, κατ’ αναλογία προς τον πληθυσμό της, στέλνει στη Βουλή των Αντιπροσώπων, προσαυξημένοι κατά δύο, που είναι ο ίδιος αριθμός γερουσιαστών για όλες τις πολιτείες.
Αυτό σημαίνει πως η κατανομή των εκλεκτόρων μεταξύ των πολιτειών δεν είναι απόλυτα ανάλογη του πληθυσμού τους, αφού υπεραντιπροσωπεύονται οι μικρότερες πολιτείες, καθώς έχουν και αυτές 2 γερουσιαστές, όπως και οι μεγάλες πολιτείες.
Σε κάθε πολιτεία (εκτός από τη Νεμπράσκα και το Μέιν, όπου εφαρμόζεται σύστημα κατανομής), όποιος κερδίσει την πλειοψηφία της λαϊκής ψήφου κερδίζει και όλους τους εκλέκτορες της πολιτείας αυτής. Αυτό είναι το σύστημα «Winner-Takes-All».
Οι αριθμοί αυτοί μπορεί να αλλάζουν κάθε 10 χρόνια, επειδή το Σύνταγμα απαιτεί επίσημη καταμέτρηση του πληθυσμού ή απογραφή και στη συνέχεια ο αριθμός των εδρών του Κογκρέσου ανακατανέμεται. Η πιο πρόσφατη απογραφή έγινε το 2020, οπότε ο αριθμός των εκλογικών ψήφων έχει αλλάξει.
Σύμφωνα με την 23η τροπολογία του Συντάγματος, η περιφέρεια της Κολούμπια λαμβάνει τρεις εκλέκτορες και αντιμετωπίζεται ως Πολιτεία για τους σκοπούς του Εκλεκτορικού Κολεγίου.
Πόσοι είναι εκλέκτορες και πόσες ψήφοι χρειάζονται για πρόεδρο
Συνολικά υπάρχουν 538 εκλέκτορες. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί αριθμητικά με 100 μέλη της Γερουσίας και 435 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων και τρεις εκλέκτορες από την περιφέρεια Κολούμπια (όπου ανήκει η πρωτεύουσα Ουάσινγκτον).
Για να εκλεγεί κάποιος Πρόεδρος, πρέπει να εξασφαλίσει την στήριξη 270 εκλεκτόρων.
Πρέπει δηλαδή να πάρει την απόλυτη πλειοψηφία στους 538 εκλέκτορες, 269 που είναι το 50% συν 1 εκλέκτορα = 270.
Ακολουθήστε μας στο Google News για να ενημερώνεστε για τα τελευταία νέα
