Ευρωπαϊκή Ένωση: Δισεκατομμύρια ευρώ φεύγουν από την Τουρκία για μυστικές κατασκοπευτικές επιχειρήσεις

Σημαντικό μέρος από τα 14.32 δις. ευρώ που έχουν δεσμευτεί για την υποστήριξη ΙΡΑ πρόκειται να πάρει η Τουρκία

Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ που έχει διαθέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την υποστήριξη της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ φέρεται ότι έχουν εκτραπεί από την κυβέρνηση του Προέδρου Recep Tayyip Erdogan για τη χρηματοδότηση κατασκοπευτικών επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη.
Τα κεφάλαια, που αποδεσμεύτηκαν μέσω του Εργαλείου Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) της ΕΕ, από τότε που η Τουρκία απέκτησε καθεστώς υποψήφιας χώρας, προορίζονταν αρχικά να στηρίξουν πολιτικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ευθυγράμμιση της χώρας με τα πρότυπα της ΕΕ.
Μεταξύ 2014 και 2024, η Τουρκία έλαβε 4 δισεκατομμύρια ευρώ από το συνολικό ποσό.
Στο τρέχον χρηματοδοτικό κύκλο, η Τουρκία αναμένεται να λάβει σημαντικό μέρος από τα 14,32 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν δεσμευτεί για την υποστήριξη IPA μεταξύ 2021 και 2027.
Ωστόσο, απόρρητες πηγές ενημέρωσαν την ιστοσελιδα Nordic Monitor ότι μέρος αυτής της βοήθειας διοχετεύτηκε μυστικά σε απόρρητες επιχειρήσεις που διεξήχθησαν σε κράτη μέλη της ΕΕ.
Τόσο το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών όσο και το υπουργείο Εξωτερικών φέρονται να χρησιμοποίησαν εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια IPA για τη στήριξη συλλογής πληροφοριών κατά των χωρών της ΕΕ — είτε εντός των συνόρων της ΕΕ είτε στοχεύοντας διπλωμάτες της ΕΕ που υπηρετούν στην Τουρκία.

Ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε για την απόκρυψη της εκτροπής των κεφαλαίων ήταν προσεκτικά δομημένος ώστε να φαίνεται νόμιμος.
Εικονικές εταιρείες, προσχηματικές οργανώσεις και οι πράκτορές τους χρησιμοποιήθηκαν για να αποκρύψουν τη χρηματοδότηση της κατασκοπείας ως υποστήριξη της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
Αυτές οι οντότητες εξέδιδαν πλαστά τιμολόγια και τηρούσαν χειραγωγημένα λογιστικά βιβλία για να καλύψουν τη πραγματική φύση των δαπανών τους.
Στις 16 Ιουνίου 2025, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan αποκάλυψε σε επιστολή προς το τουρκικό κοινοβούλιο ότι το υπουργείο του είχε ξοδέψει 339,9 εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια της ΕΕ μεταξύ 2014 και 2024, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών χρησιμοποίησε 327,9 εκατομμύρια ευρώ κατά την ίδια περίοδο.
Ο Fidan δεν διευκρίνισε πώς χρησιμοποιήθηκαν αυτά τα κεφάλαια.

Κατασκοπευτικά δίκτυα

Σύμφωνα με πηγές, ωστόσο, τα χρήματα, που αρχικά προορίζονταν για διοικητικές μεταρρυθμίσεις, ενίσχυση δυναμικού και νομική εναρμόνιση, διοχετεύτηκαν αντ’ αυτού σε κατασκοπευτικά δίκτυα που λειτουργούν μέσω των τουρκικών διπλωματικών αποστολών.
Ο Fidan, πρώην επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (Milli İstihbarat Teşkilatı, MIT), έχει αναδιοργανώσει το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών από τον διορισμό του το καλοκαίρι του 2023.

Τοποθέτησε πολλούς αξιωματούχους πληροφοριών σε κορυφαίες θέσεις του υπουργείου και επέκτεινε τον ρόλο του μυστικού τμήματος κατασκοπείας του υπουργείου, της Διεύθυνσης Πληροφοριών και Έρευνας (İstihbarat ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü), μετατρέποντας τις τουρκικές πρεσβείες και προξενεία σε κέντρα μυστικών επιχειρήσεων.
Κάτω από την ηγεσία του, ιδρύθηκε μια νέα μονάδα με την ονομασία Γενική Διεύθυνση Διπλωματικής Ασφάλειας (Diplomatik Güvenlik Genel Müdürlüğü, DGGM).
Επίσημα, η αποστολή της DGGM είναι να ενισχύσει την ασφάλεια των περίπου 260 διπλωματικών αποστολών της Τουρκίας σε όλο τον κόσμο.
Στην πραγματικότητα, η μονάδα λειτουργεί ως πρόσχημα για την ανάπτυξη περισσότερων πρακτόρων πληροφοριών στο εξωτερικό.
Αναφέρεται απευθείας στον Fidan, από τον οποίο λαμβάνει οδηγίες και αναθέσεις.
Η διεύθυνση ανέλαβε επίσης την ευθύνη για την ασφάλεια των ξένων πρεσβειών στην Τουρκία, ένα καθήκον που προηγουμένως αναλάμβανε η Γενική Διεύθυνση Πρωτοκόλλου σε συνεργασία με την τοπική αστυνομία.
Αυτή η αλλαγή δίνει στον Fidan το πρόσχημα να εντείνει τις επιχειρήσεις επιτήρησης εναντίον ξένων διπλωματικών αποστολών στην τουρκική επικράτεια.
Η επιθετική ώθηση του Fidan για την επέκταση των πληροφοριών έρχεται τη στιγμή που ο προϋπολογισμός του υπουργείου του έχει περικοπεί σημαντικά από τον Πρόεδρο Erdogan.
Υποπτευόμενος ότι ο Fidan φιλοδοξεί να τον διαδεχτεί —έναν ρόλο που ο Erdogan προτιμά να κρατήσει για τον γιο του Necmettin Bilal Erdogan— ο πρόεδρος έχει σχεδόν μειώσει στο μισό το ποσοστό του προϋπολογισμού που αποδίδεται στο υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο έπεσε από μέσο όρο 0,4–0,5% τα προηγούμενα χρόνια σε 0,289% το 2024 και 0,284% το 2025.
Αν δεν ληφθεί υπόψη η συμπληρωματική μέση κατανομή προϋπολογισμού, ο ετήσιος προϋπολογισμός του υπουργείου αποτελεί ακόμα μικρότερο ποσοστό.
Για παράδειγμα, το 2024, στο υπουργείο Εξωτερικών διατέθηκαν 31,4 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες (περίπου 1,08 δισεκατομμύρια δολάρια) από τον συνολικό γενικό προϋπολογισμό των 14,7 τρισεκατομμυρίων λίρων (περίπου 506,9 δισεκατομμύρια δολάρια), που αντιστοιχεί σε μόλις 0,21%.
Για να αντισταθμίσει αυτές τις περικοπές, ο Fidan έχει στραφεί όλο και περισσότερο στα κονδύλια της ΕΕ για να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα πληροφοριών του.
Ένας ακόμα βασικός παράγοντας στις μυστικές επιχειρήσεις της Τουρκίας είναι το Τμήμα Πληροφοριών της Γενικής Διεύθυνσης Ασφαλείας (Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanlığı), που εποπτεύει ένα μεγάλο δίκτυο πρακτόρων πληροφοριών.
Το υπουργείο Εσωτερικών στέλνει αστυνομικούς στο εξωτερικό υπό το πρόσχημα ότι είναι προσωπικό ασφαλείας πρεσβειών και προξενείων, πολλοί από τους οποίους λειτουργούν και ως σύνδεσμοι για θέματα επιβολής του νόμου.
Στην πραγματικότητα, λειτουργούν ως μυστικοί πράκτορες.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η κυβέρνηση Erdogan έχει χρησιμοποιήσει έντονα αυτούς τους αστυνομικούς πληροφοριών για να κατασκοπεύει χώρες της ΕΕ, με ιδιαίτερη εστίαση στις τουρκικές διασπορές ή σε ξένες πρεσβείες στην Τουρκία.
Στόχοι αυτών των επιχειρήσεων παρακολούθησης είναι πολιτικοί αντίπαλοι, δημοσιογράφοι, ΜΚΟ και μέλη του θρησκευτικού κινήματος Gulen, ειδικά σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Σουηδία, η Αυστρία και οι Κάτω Χώρες.
Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ γνωρίζει την κατάχρηση των κονδυλίων της τόσο από την τουρκική κυβέρνηση όσο και από φιλοκυβερνητικές οργανώσεις με αντιδυτική και αντιευρωπαϊκή ρητορική, μέχρι στιγμής έχει αποφεύγει να λάβει ουσιαστικά μέτρα.
Η Ευρώπη δεν έχει ζητήσει από τις τουρκικές αρχές να λογοδοτήσουν ούτε έχει θέσει προϋποθέσεις για την αποτροπή μελλοντικής κακοδιαχείρισης.
Ένας βασικός λόγος για τη σιωπή της ΕΕ είναι η λεγόμενη «κάρτα μετανάστευσης» που κρατά ο Erdogan απέναντι στην Ευρώπη.
Ελέγχοντας τη ροή παράνομων μεταναστών στην επικράτεια της ΕΕ μέσω της Τουρκίας, ο Erdogan έχει αποσπάσει σημαντικές παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες.
Η ΕΕ, φοβούμενη μια νέα μεταναστευτική κρίση, έχει προτεραιοποιήσει την άμεση ασφάλεια και τη διαχείριση της μετανάστευσης εις βάρος της επιβολής δημοκρατικών προτύπων.
Με την αυξανόμενη αστάθεια τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή, οι Βρυξέλλες φαίνεται απρόθυμες να ρισκάρουν να προκαλέσουν την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ με τη δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στη Συμμαχία.
Οι ηγέτες της ΕΕ εστιάζουν στη διατήρηση μιας λειτουργικής συνεργασίας με την Άγκυρα, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να κλείνουν τα μάτια στον αυταρχικό χαρακτήρα του καθεστώτος Erdogan, που συνεχίζει να υπονομεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα, να καταστέλλει τη διαφωνία και να αγνοεί το κράτος δικαίου.
Ενώ τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ χρησιμοποιούνται για να υπονομεύσουν τις πολιτικές ελευθερίες και τα δημοκρατικά πρότυπα τόσο στην Τουρκία όσο και εντός κρατών μελών της ΕΕ, η Ένωση φαίνεται διατεθειμένη να θυσιάσει τη χρηματοοικονομική διαφάνεια και τη δημοκρατική λογοδοσία υπέρ μιας στρατηγικής πραγματιστικής προσέγγισης.

Πηγή: Bankingnews.gr