Της Ειρήνης Σαμπατακάκη – Έχουν περάσει μόλις 27 χρόνια από το 1998, όμως μοιάζει να μας χωρίζει από τότε περισσότερο από αιώνας – και όχι μόνο «τυπικά», ημερολογιακά, αλλά και ουσιαστικά. Δεν ξέρω πώς, αλλά αυτό σκέφτηκα όταν πριν λίγες μέρες έπεσα πάνω στη δημοφιλή τότε ταινία «Έχετε μήνυμα στον υπολογιστή σας».
Μια κλασική αμερικανική κομεντί, όπου η Μεγκ Ράιν υποδύεται μια ιδιοκτήτρια μικρού βιβλιοπωλείου, που απειλείται από τον διευθυντή του ανταγωνιστικού πολυκαταστήματος βιβλίων που άνοιξε απέναντί της, τον Τομ Χανκς, με τον οποίο ταυτόχρονα τυγχάνει να φλερτάρουν διαδικτυακά μέσω μέιλ.
Συνειδητοποιώ ότι αυτή η περιγραφή θα αφήσει με απορίες τουλάχιστον όλους τους γεννηθέντες μετά το 2000. Πώς γίνεται να φλερτάρεις – και μάλιστα ανώνυμα – μέσω μέιλ; Δεν έχεις τσεκάρει τα social media του προσώπου που σε ενδιαφέρει, δεν έχεις αναζητήσει κάθε πιθανό και απίθανο ψηφιακό ίχνος του; Και, στην τελική, γιατί δεν χρησιμοποιείς κάποια πιο πρόσφορη εφαρμογή για ραντεβού; Από τη σκοπιά του 2025 το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μοιάζει ως τρόπος προσωπικής επαφής εξίσου απαρχαιωμένος με το κλασικό ταχυδρομείο.
Και πράγματι, όταν τα «άμεσα» μηνύματα αποτελούν βασικό αντικείμενο σχεδόν κάθε εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης, το μέγεθος αλλά και η εμφάνιση μιας σελίδας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου διατηρούν έναν χαρακτήρα βραδύτητας, που τα καθιστά επίσημα μεν αλλά απρόσφορα για την εδώ και τώρα επικοινωνία δε. Πόσο μάλλον όταν και η ίδια η γραφή καθίσταται παρωχημένος τρόπος επικοινωνίας μπροστά στα ηχητικά μηνύματα που ανταλλάσσουν πλέον κατά κόρον οι χρήστες των μέσων.
Κι όμως, την εποχή που εμφανίστηκε και διευρύνθηκε το μέιλ αποτέλεσε επανάσταση σε σχέση με το απλό ταχυδρομείο. Αντί να κάθεσαι να γράφεις σε ένα χαρτί μια επιστολή, να βρίσκεις έναν φάκελο, γραμματόσημο και ταχυδρομικό κουτί, αρκούσε μια πληκτρολόγηση και έπειτα το πάτημα ενός κουμπιού. Και αντί για την αναμονή του ταχυδρόμου αρκούσαν λίγα δευτερόλεπτα για να παραληφθεί το μήνυμα.
Πόσοι άραγε επιλέγουν σήμερα να επικοινωνήσουν μέσω ταχυδρομικών επιστολών; Εικάζω ελάχιστοι. Οι ταχυδρόμοι έχουν πλέον μείνει για να μεταφέρουν λογαριασμούς (σε εκείνους τους μπούμερ που δεν τους βλέπουν ηλεκτρονικά) και άντε κανένα δέμα. Η επιστολή ανήκει πλέον στην αρχαιολογία των τρόπων επικοινωνίας ή στην καλύτερη περίπτωση αποτελεί το καπρίτσιο κάποιων φετιχιστών.
Αυτό θα ήταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας που ούτε ο Ιούλιος Βερν δεν θα μπορούσε να σκεφτεί το 1828, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας οργάνωνε για πρώτη φορά στην Ελλάδα Ταχυδρομική Υπηρεσία, με γραφεία στο Άργος, την Τρίπολη, την Επίδαυρο και τη Σύρο. Η διακίνηση των επιστολών βάσει ενός ταχυδρομικού δικτύου έθετε τη βάση για την είσοδο του υπό διαμόρφωση κράτους στη νεωτερικότητα, προετοιμάζοντας σε βάθος χρόνου τη διασύνδεση και των μεταφορών, μέσω της δημιουργίας σιδηρόδρομου. Πληροφορία και εμπόρευμα πρέπει να διανέμονται γρήγορα. Η επικοινωνία και η συγκοινωνία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και λεκτικά και ουσιαστικά.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι, 200 χρόνια μετά, αυτά τα αυτονόητα για τη μοντέρνα εποχή πράγματα αμφισβητούνται ευθέως. Και η αμφισβήτηση δεν απορρέει μόνο από την τεχνολογική εξέλιξη που καθιστά περιττή την ύπαρξή τους, αλλά και από την απορρύθμιση του κρατικού μηχανισμού – και αν τα ταχυδρομεία ακούγονται κάπως ανώδυνο παράδειγμα (εκτός και αν είσαι συνταξιούχος στο χωριό, φυσικά, και ο ταχυδρόμος είναι ο μόνος τρόπος να πάρεις τη σύνταξή σου), ο σιδηρόδρομος παραμένει – όπως έδειξε και η τραγωδία των Τεμπών – μια επώδυνη ανοιχτή πληγή στο σώμα της κοινωνίας.
Πηγή: tovima.gr
Ακολουθήστε μας στο Google News για να ενημερώνεστε για τα τελευταία νέα
