Η κρίσιμη ψηφοφορία για την ηγεσία του Eurogroup ξεκινάει σε λίγες ώρες στις Βρυξέλλες

Για να βγει κάποιος από τους δύο νικητής, πρέπει να πείσει τουλάχιστον δέκα ομολόγους του

Η κρίσιμη ψηφοφορία για την ηγεσία του Eurogroup ξεκινάει σε λίγες ώρες στις Βρυξέλλες, και κάθε ψήφος μετράει, αφού δεν είναι λίγες οι χώρες, που δεν έχουν ανοίξει ακόμη τα «χαρτιά» τους. Οι δύο διεκδικητές της θέσης του Πασκάλ Ντόναχιου, που παραιτήθηκε αιφνιδιαστικά, είναι ο Έλληνας υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης και από την άλλη ο Βέλγος ομόλογός του Βίνσεντ Βαν Πέτεγκεμ. Και οι δύο προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της EE.

Για να βγει κάποιος από τους δύο νικητής, πρέπει να πείσει τουλάχιστον δέκα ομολόγους του, ότι είναι ο καταλληλότερος για να οδηγήσει την αναιμική ευρωζώνη σε διατηρήσιμη ανάπτυξη, να συγκρατήσει το υψηλό χρέος και τις υπερβάσεις δαπανών, να διαμορφώσει το ευρώ στη ψηφιακή του μορφή και να ολοκληρώσει την ενιαία αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, έγραφαν το πρωί οι Financial Times.

Η ψηφοφορία παραμένει πολύ αμφίρροπη, καθώς πολλές χώρες αρνούνται να πάρουν θέση εκ των προτέρων, χαρακτηριστικά οι Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία.

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης προβάλλει την ιστορία της οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας, έπειτα από μια δεκαετία μνημονίων και μεταρρυθμίσεων δημοσιονομικής προσαρμογής, που —όπως υποστηρίζει— επέτρεψαν στην Ελλάδα να ξεπεράσει τον μέσο όρο της Ευρωζώνης τα τελευταία χρόνια, να καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα και να θέσει το χρέος της σε καθοδική πορεία. «Η πρόσφατη εμπειρία της Ελλάδας προσφέρει ένα ευρωπαϊκό μάθημα», δήλωσε στους Financial Times.

Από την άλλη, επισημαίνουν οι FT, σε βάρος της υποψηφιότητας του βαν Πέτεγκεμ λειτουργεί μια εκκρεμής απόφαση του Βελγίου σχετικά με τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας — ένα ζήτημα που έχει φέρει απέναντί του τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Κιέβου στην Ευρωζώνη, τις χώρες της Βαλτικής και τη Φινλανδία.

Ο ίδιος πάντως δεν πτοείται: «Σε έναν κόσμο αβεβαιότητας, η σταθερή ηγεσία είναι το ισχυρότερο πλεονέκτημα της ευρωζώνης. Η δέσμευσή μου είναι να διαφυλάξω αυτή τη σταθερότητα με διακριτικότητα, εμπιστοσύνη και αποφασιστικότητα», είπε στους Financial Times, προσθέτοντας: «Νιώθω ισχυρή υποστήριξη εντός της ομάδας για αυτή την προσέγγιση».

Πώς θα εκλεγεί ο νέος πρόεδρος του Eurogroup

Οι 20 υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, οι οποίοι συνθέτουν το Eurogroup θα αρχίσουν να συγκεντρώνονται στις Βρυξέλλες στις 15:00 ώρα Ελλάδας, ενώ η συνεδρίαση θα ξεκινήσει περίπου δύο ώρες μετά.

Λίγο αργότερα, στα μέσα περίπου της συνεδρίασης, θα ξεκινήσει η διαδικασία μετά το πέρας της οποίας, άπαντες θα γνωρίζουν εάν ο πέμπτος πρόεδρος στην ιστορία του κλαμπ των κρατών – μελών της ΕΕ που χρησιμοποιούν το ευρώ ως επίσημο νόμισμά τους, θα καταφέρει να εκλεγεί από την πρώτη ψηφοφορία, ή εάν θα χρειαστεί και «δεύτερος γύρος».

Για να εξασφαλιστεί η προεδρία, είτε από τον κ. Πιερρακάκη, είτε από τον κ. βαν Πέτεγκεμ, οι οποίοι προέρχονται και οι δύο από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) που κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρκεί η απλή πλειοψηφία.

Κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστούν 11 ψήφοι από τις 20 συνολικά, για να φανεί εάν ο επόμενος πρόεδρος του Eurogroup θα προέρχεται από την Ελλάδα ή από το Βέλγιο. Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι, εάν δεν προκύψει πλειοψηφία για ένα όνομα, ο υποψήφιος που θα λάβει τις λιγότερες ψήφους να κληθεί να κάνει ένα βήμα πίσω και το Eurogroup να αναθέσει με ομοφωνία πλέον τα καθήκοντα στον νέο του πρόεδρο. Κάτι που έχει γίνει και στο παρελθόν.

Το 2017 ο Πορτογάλος Μάριο Σεντένο εξελέγη μετά από τρεις ψηφοφορίες, ενώ το 2020 ο Πασκάλ Ντόναχιου από την Ιρλανδία εξελέγη πρόεδρος του Eurogroup στον δεύτερο γύρο, επικρατώντας της Νάντια Καλβίνο από την Ισπανία, η οποία εθεωρείτο το αδιαμφισβήτητο φαβορί.

Oι ισορροπίες

Το ΕΛΚ διαθέτει έξι ψήφους, (Βέλγιο, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λετονία, Λουξεμβούργο και Πορτογαλία) και συνεπώς, η διαδικασία δεν αναμένεται να καθοριστεί μόνο από πολιτικά κριτήρια και συσχετισμούς εντός των ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων, αλλά και από τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις.

Το Βέλγιο αντιτάσσεται σθεναρά σε κάθε προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και πολλών άλλων κρατών – μελών της ΕΕ, στη χρήση «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην ΕΕ, για να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία η οποία χρειάζεται άμεση οικονομική στήριξη. Περίπου 185 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται υπό τη διαχείριση του χρηματοπιστωτικού αποθετηρίου Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες, ενώ άλλα 25 δισ. ευρώ βρίσκονται σε ιδρύματα σε άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ, όπως τη Γαλλία, τη Σουηδία και την Κύπρο.

Η κυβέρνηση του Βελγίου ανησυχεί ότι μπορεί τελικά να υποχρεωθεί να επιστρέψει τα χρήματα στη Μόσχα σε περίπτωση που η Ρωσία προσβάλει την απόφαση δέσμευσης αυτών των κεφαλαίων σε δικαστήριο στο Βέλγιο ή σε περίπτωση που δεν ανανεωθούν οι κυρώσεις προς τη Ρωσία. Η στάση του Βελγίου έχει δυσαρεστήσει αρκετά κράτη – μέλη της ΕΕ, με τις χώρες της βαλτικής, ήτοι Λιθουανία, Εσθονία και Λετονία, οι οποίες ανήκουν και οι τρεις στην Ευρωζώνη και, συνεπώς, διαθέτουν από μια ψήφο στο Eurogroup, να εμφανίζονται ιδιαίτερα ενοχλημένες.

Ωστόσο αρκετοί υποστηρικτές του κ. βαν Πέτεγκεμ αντιστρέφουν το επιχείρημα, θεωρώντας ότι η ανάθεση της προεδρίας του Eurogroup στο Βέλγιο θα ήταν ένας καλός τρόπος για να να κάμψουν τις αντιστάσεις της χώρας στη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τις ανάγκες της Ουκρανίας.

Από την άλλη πλευρά η ανάληψη της προεδρίας του Eurogroup από τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών κ. Πειρακκάκη θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα προς κάθε πλευρά, καθώς θα σήμαινε ότι η «θεραπεία» που επιβλήθηκε στην Ελλάδα μετά την οικονομική κρίση, λειτούργησε, με αποτέλεσμα η χώρα μας να βρεθεί από μια κατάσταση στην οποία κινδύνευε να βρεθεί εκτός της Ευρωζώνης, σε σημείο πλέον να ασκεί την προεδρία της.

Η σύγκριση Βελγίου και Ελλάδας, σε θέματα δημοσίου χρέους και δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία θα φάνταζε αδιανόητη πριν από μερικά χρόνια, δείχνει ότι οι προοπτικές της Ελλάδας είναι περισσότερο ευνοϊκές. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, o λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας μειώνεται λόγω της ισχυρής ανάπτυξης και των πλεονασμάτων, ενώ του Βελγίου παραμένει υψηλός (περίπου 107% ΑΕΠ) και ενδέχεται να ξεπεράσει αυτόν της Ελλάδας, μέχρι το τέλος της δεκαετίας, εάν τα ελλείμματα δεν ελεγχθούν.

Τι κρίνεται για την Ελλάδα

Για την Ελλάδα, ανεξάρτητα από την έκβαση, και μόνο το γεγονός ότι βρίσκεται στον «τελικό» είναι ήδη επιτυχία.

Ωστόσο η νίκη θα σήμαινε κάτι πολύ μεγαλύτερο: ότι η χώρα που κάποτε ήταν ο αδύναμος κρίκος της Ευρώπης, μπορεί να γίνει η δύναμη και η έμπνευση που θα οδηγεί την Ευρωζώνη προς την επόμενη δεκαετία. Σε μια Ευρώπη όπως θα θέλαμε να είναι – πιο ισχυρή, ανταγωνιστική και δίκαιη – και όχι όπως είναι.

Αν δεν είχαμε ζήσει τις τραυματικές περιπέτειες της προηγούμενης δεκαετίας, στην Ελλάδα ίσως να μην γνωρίζαμε καν τι είναι το Eurogroup. Τώρα όμως ξέρουμε: είναι το άτυπο αλλά καθοριστικό όργανο που συντονίζει τους 20 υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης.

Δεν εκδίδει δεσμευτικές αποφάσεις, αλλά διαμορφώνει τη στάση της Ευρωζώνης σε κρίσιμα ζητήματα και καταστάσεις: προϋπολογισμούς, κοινό νόμισμα, ενιαία αγορά, διεθνείς οργανισμούς.

Εκεί «γεννήθηκαν» τα προγράμματα διάσωσης της χώρας από τη χρεωκοπία, τα μέτρα στήριξης στην πανδημία, το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλες αποφάσεις, που έδωσαν «ανάσες» όταν χρειάστηκαν.

Ο πρόεδρός του δεν είναι απλώς διαχειριστής συνεδριάσεων.

Είναι συντονιστής, γεφυροποιός, εκπρόσωπος των κυβερνήσεων των κρατών του ευρώ. Οργανώνει τα θέματα, προετοιμάζει και διασφαλίζει ισορροπίες, προεδρεύει, ενημερώνει, ανακοινώνει. Και, επιπλέον, εκπροσωπεί την Ευρωζώνη στις συνόδους του G7, του G20, του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Εκεί όπου αποφασίζονται πολιτικές που επηρεάζουν τη θέση της ευρωπαϊκής και της ελληνικής οικονομίας στην παγκόσμια αγορά.

Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει «θέση στο τραπέζι». Πρόσβαση σε συζητήσεις και ανθρώπους που ορίζουν το μέλλον. Όχι μόνο κύρος, αλλά ουσιαστικό ρόλο.

Το όραμα Πιερρακάκη για πιο ισχυρή Ευρωζώνη

Στην επιστολή που απέστειλε προς τους ομολόγους του, ο Πιερρακάκης δεν υπόσχεται θαύματα. Δηλώνει την προσήλωσή του σε τέσσερις συγκεκριμένες προτεραιότητες.

Πρώτη: η απελευθέρωση ευρωπαϊκών κεφαλαίων.

Η Ευρώπη αποταμιεύει όσο η Αμερική, αλλά επενδύει πολύ λιγότερο. Τα χρήματα μένουν εγκλωβισμένα σε εθνικά πλαίσια που κατακερματίζουν τη ρευστότητα.

Η λύση δεν είναι νέος δανεισμός αλλά εμβάθυνση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών (“Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων” όπως λέγεται πλέον).

Δεύτερη: η ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς.

Ο κατακερματισμός, τα ρυθμιστικά εμπόδια και οι αποκλίσεις, τα διοικητικά βάρη, περιορίζουν την παραγωγικότητα. Η Ευρωπαϊκή «Ένωση» μένει στους τίτλους και στα χαρτιά, όχι στην ουσία.

Η Ευρώπη έχει κορυφαίο ανθρώπινο δυναμικό και επιχειρήσεις παγκόσμιας κλάσης, αλλά χάνει πολλά επειδή δεν λειτουργεί ένα ενιαίο πλαίσιο.

Τρίτη: το ψηφιακό ευρώ και η τεχνολογική εξέλιξη.

Η τεχνολογία δεν είναι πια τεχνική υπόθεση. Είναι θέμα νομισματικής και οικονομικής κυριαρχίας. Ως γνώστης των σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων, ο Πιερρακάκης τονίζει ότι το ψηφιακό ευρώ μπορεί να ενισχύσει τον διεθνή ρόλο του ευρώ, να διασφαλίσει την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, να κρατήσει την Ευρώπη στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας.

Τέταρτη: η διαφύλαξη των θεμελίων της Οικονομίας.

Μακροοικονομική σταθερότητα, δημοσιονομική υπευθυνότητα, αντιμετώπιση δημογραφικών προκλήσεων και υστερήσεων στην παραγωγικότητα. Χωρίς αυτά, κάθε στρατηγική καταρρέει.