2.297 μετανάστες έφτασαν σε Γαύδο και Νότια Κρήτη από την αρχή του έτους

95 άτομα έχουν συλληφθεί μέχρι στιγμής φέτος κατηγορούμενα για διακίνηση μεταναστών

Στις άγονες γραμμές της Νότιας Κρήτης, τα επιβατηγά σκάφη καλούνται όλο και πιο συχνά να μεταφέρουν διασωθέντες μετανάστες που φτάνουν από τις ακτές της Λιβύης.

Η πρώτη ειδοποίηση έφτασε το απόγευμα της Κυριακής 7 Ιουλίου. Ένα ακατάλληλο σκαρί γεμάτο ανθρώπους θαλασσόδερνε ανοιχτά της Γαύδου. Το επείγον σήμα βρήκε τον καπετάνιο Στράτο στη γέφυρα του επιβατηγού «Δασκαλογιάννης». Το πλοίο του μετέφερε κοντά στα 400 άτομα, κυρίως τουρίστες, στο παράκτιο δρομολόγιο της νοτιοδυτικής Κρήτης, Αγία Ρουμέλη – Χώρα Σφακίων. Αν και δεν χρειαζόταν άμεσα η δική του συνδρομή, ο καπετάνιος έμεινε alert.

Με τις αυξανόμενες ροές μεταναστών από τη Λιβύη τα τελευταία δύο χρόνια, είχε ήδη εξοπλίσει το πλοίο του με επιπλέον σωσίβια και δίχτυα. Είχε σκεφτεί ότι εάν έπρεπε να επέμβει σε κάποιο ναυάγιο, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα δίχτυα για να γαντζωθούν οι επιβαίνοντες και να σωθούν.

Λίγες ώρες αργότερα, με το πέρας του δρομολογίου, το λιμεναρχείο Σφακίων ζήτησε από τον καπετάνιο να σπεύσει προς βοήθεια σε ένα σημείο περίπου 17 μίλια νότια της Γαύδου. «Χωρίς δεύτερη κουβέντα είπα στο πλήρωμα ότι θα συνδράμουμε», λέει ο καπετάνιος Στράτος Μπουρνάζος. «Ξέρω τα νερά και τους κινδύνους, εδώ οι θάλασσες είναι άγριες».

Προτού φτάσει στο ακριβές σημείο, οι λιμενικοί τού ζήτησαν να κρατήσει τις μηχανές. Το σκαρί με τους μετανάστες συνέχιζε την πορεία του και κατευθυνόταν προς εκείνον, συνοδευόμενο από εμπορικό πλοίο, ιταλικό αλιευτικό και πλωτά του Λιμενικού Σώματος. Ήταν πίσσα σκοτάδι στο Λιβυκό Πέλαγος όταν το «Δασκαλογιάννης» έριξε τους προβολείς του πάνω στη βάρκα των μεταναστών. Το 13μελές πλήρωμα ανησύχησε με την εικόνα που αντίκρισε.

Το παλιό αλιευτικό με τους εκατοντάδες επιβάτες, σε φωτογραφία που τράβηξε μέλος του πληρώματος από το «Δασκαλογιάννης». Ήταν ένα παροπλισμένο μεταλλικό αλιευτικό μήκους περίπου 15 μέτρων. Φαινόταν ότι δεν διέθετε ούτε τα βασικά. Δεν είχε ραντάρ, δεν είχε φώτα ναυσιπλοΐας, παρά μόνο μια ασθμαίνουσα μηχανή και ένα σίδερο τοποθετημένο σαν στοιχειώδες τιμόνι. «Πρωτόγονα πράγματα», σκέφτηκε ο καπετάνιος. Εμοιαζε να είχαν ξηλωθεί τα πάντα στα σωθικά του σκάφους για να χωρέσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.

«Ήταν ένα κουφάρι, καλυμμένο σε όλα του τα σημεία με επιβαίνοντες, ο ένας πάνω στον άλλον. Κρέμονταν σαν τα σταφύλια», θυμάται. «Το σκάφος τους διατοιχιζόταν επικίνδυνα. Με την παραμικρή μετατόπιση, εάν έκαναν μια κίνηση, ήταν έτοιμο να ανατραπεί. Ο άνθρωπος είναι το χειρότερο φορτίο».

Οι αφίξεις

Μπορεί οι αφίξεις μεταναστών σε αυτά τα μέρη να υπολείπονται σε σχέση με άλλα ελληνικά θαλάσσια περάσματα, παρατηρείται όμως εδώ και μήνες μεγαλύτερη κινητικότητα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Λιμενικού Σώματος, το 2023 είχαν φτάσει σε Γαύδο και Νότια Κρήτη 807 μετανάστες, αριθμός που είχε ξεπεραστεί ήδη μέσα στους τρεις πρώτους μήνες του 2024. Συνολικά, από τις αρχές του τρέχοντος έτους μέχρι και τις 8 Ιουλίου στην ίδια περιοχή καταγράφηκαν 2.297 αφίξεις, ενώ συνελήφθησαν 95 άτομα κατηγορούμενα ως διακινητές. Αφετηρία αυτών των δρομολογίων είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων η Λιβύη και βάσει μαρτυριών των διασωθέντων, το Τομπρούκ.

Ενδεικτικά, τον περασμένο Φεβρουάριο το φορτηγό πλοίο «Celsius London», σημαίας Νήσων Μάρσαλ, εντόπισε και περισυνέλεξε 114 μετανάστες 40 ναυτικά μίλια νότια της Γαύδου. Εναν μήνα νωρίτερα, το φορτηγό πλοίο «Maersk Brownsville», σημαίας Δανίας, είχε διασώσει άλλους 42 μετανάστες, οι οποίοι αργότερα κατέθεσαν ότι είχαν πληρώσει από 1.000 έως 3.200 δολάρια σε διακινητές για τη μεταφορά τους.

Ο κ. Μπουρνάζος παρατηρεί ότι τους τελευταίους μήνες συνήθως έφταναν βάρκες με εξωλέμβιες μηχανές και έβγαιναν στη Νότια Γαύδο, κοντά στην Τρυπητή. Αυτές μετέφεραν 20 με 40 άτομα κάθε φορά. Τη νύχτα της 7ης Ιουλίου, όμως, βρίσκονταν σε κίνδυνο περισσότεροι. Το παλιό αλιευτικό κουβαλούσε 283 ανθρώπους.

«Ήταν ένα κουφάρι καλυμμένο σε όλα του τα σημεία με επιβαίνοντες, ο ένας πάνω στον άλλον. Κρέμονταν σαν τα σταφύλια. Ευχόμουν να πάνε όλα καλά, να μην πνιγούν», λέει ο καπετάνιος Στράτος.

Στο χρώμα και στην κοψιά το σκαρί θύμιζε εκείνο που ανατράπηκε και βυθίστηκε πέρυσι 47 ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά της Πύλου. Τότε είχαν διασωθεί 104 άτομα και περισυνελέγησαν 81 σοροί από τη θάλασσα. Εκτιμάται ότι σε εκείνο το σκάφος βρίσκονταν κι άλλοι επιβάτες και τα θύματα ήταν κατά πολύ περισσότερα, ενώ μάρτυρες έχουν κάνει λόγο για παραλείψεις των Αρχών και κρίσιμη απόπειρα ρυμούλκησης από το Λιμενικό λίγο πριν από τη βύθιση.

Σημαντικές ελλείψεις

Το σκάφος που βρισκόταν τώρα ανοιχτά της Γαύδου, καθώς και άλλα που έχουν εντοπιστεί κατά καιρούς στην Κεντρική Μεσόγειο οδεύοντας προς Λαμπεντούζα, μοιάζουν με παλιές μηχανότρατες με στρογγυλεμένη πλώρη. Τα χαρακτηριστικά τους παραπέμπουν πιθανότατα στον ίδιο κατασκευαστή και όλα στερούνται βασικών υποδομών που θα τα καθιστούσαν αξιόπλοα.

«Ευχόμουν να πάνε όλα καλά, να μην πνιγούν», λέει ο κ. Μπουρνάζος για το σκάφος που είχε πλέον μπροστά του ανοιχτά της Γαύδου. Αναλογιζόταν το ταξίδι τους. «Στην απελπισία του πάνω ο καθένας προσπαθεί να βρει κάτι καλύτερο. Σκεφτόμουν ότι θα ήταν και παιδάκια μέσα», τονίζει.

Ο καπετάνιος Στράτος Μπουρνάζος στο τιμόνι του επιβατηγού «Δασκαλογιάννης». Ταξιδεύει στις άγονες γραμμές της Νότιας Κρήτης και ασχολείται με την ακτοπλοΐα εδώ και 30 χρόνια. Όπως λέει, είναι σχεδόν καθημερινό το φαινόμενο να δέχεται κλήσεις για περισυλλογή μεταναστών που πλέουν στα ανοιχτά.

Είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος για τους κινδύνους που κρύβει η θάλασσα. Εξάλλου, η θάλασσα δεν έχει «ηρεμία» για καιρό. «Η θάλασσα είναι σκληρή, δεν σου χαρίζει τίποτα», λέει χαρακτηριστικά. Και τα νερά της Νότιας Κρήτης αποδεικνύονται εξαιρετικά επικίνδυνα, με σφοδρούς ανέμους και κυματισμούς που εναλλάσσονται διαρκώς. Σκέφτεται μόνο την ώρα που ένα μεγάλο κύμα θα μπορούσε να χτυπήσει το αλιευτικό, το οποίο ήταν ήδη σε κακή κατάσταση.

«Δεν μπορούσαμε να προσεγγίσουμε το σκάφος για να το ρυμουλκήσουμε. Εάν κάναμε την οποιαδήποτε κίνηση, θα μπορούσε να βυθιστεί», λέει ο καπετάνιος. Το προσωπικό του «Δασκαλογιάννη» προσεγγίζει το σκάφος όσο πιο κοντά γίνεται. Ο κυματισμός κόβεται σταδιακά με τα βαριά πλοία γύρω τους. Σταδιακά καταφέρνουν να μετεπιβιβάσουν τους 283 μετανάστες, αναλογιζόμενος ότι η επιχείρηση διάσωσης δεν ήταν καθόλου εύκολη. Οι μετανάστες, σύμφωνα με εκτιμήσεις, βρισκόταν πάνω στο αλιευτικό για δύο ημέρες μετά την αναχώρησή τους από τη Λιβύη.

Οι διασωθέντες μεταφέρθηκαν αρχικά στο λιμάνι της Γαύδου και στη συνέχεια στην Χώρα Σφακίων, με ένα ταξίδι που τους φάνηκε «σαν Οδύσσεια», λέει ο καπετάνιος. Έπειτα οι 283 μετανάστες μεταφέρθηκαν σε κέντρο υποδοχής.

«Ήμασταν η σωτηρία τους»

Στην Κρήτη, το 2015 χρησιμοποιήθηκε το επιβατηγό «Ελευθέριος Βενιζέλος» για τη μεταφορά χιλιάδων προσφύγων από τη Λέσβο στον Πειραιά. Παρόμοια μεταφορές, όπως αυτή που περιγράφεται εδώ, γίνονται και σήμερα με το «Δασκαλογιάννης» και άλλα επιβατηγά πλοία της εταιρείας ΑΝΕΝΔΥΚ.

Ο καπετάνιος Στράτος Μπουρνάζος, με καταγωγή από τα Χανιά, είχε από μικρός επαφή με τη θάλασσα. Ο πατέρας του, ιδιοκτήτης μικρών αλιευτικών, δεν ήθελε να ακολουθήσει τον επαγγελματικό δρόμο της ακτοπλοΐας. Ωστόσο, ο καπετάνιος, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις, ακολούθησε την καρδιά του και σήμερα επισημαίνει: «Αν την αγαπήσεις, η θάλασσα θα σου προσφέρει απλόχερα τα πάντα».

Σημειώσεις:

• 2.297 μετανάστες έφτασαν σε Γαύδο και Νότια Κρήτη από τις αρχές του έτους μέχρι τις 8 Ιουλίου 2024.
• 807 μετανάστες είχαν φτάσει στην ίδια περιοχή μέσα στο 2023.
• 95 άτομα έχουν συλληφθεί μέχρι στιγμής φέτος κατηγορούμενα για διακίνηση μεταναστών.
• 48 άτομα είχαν συλληφθεί ως διακινητές στην ίδια περιοχή πέρυσι.

Πηγή: kathimerini.gr

Διαβάστε επίσης: 

Aπό «δυναμιτάκια» που έριξαν παιδιά προκλήθηκε η φωτιά στα Περιβόλια Χανίων

Φωτιά ξέσπασε στα Περιβόλια Χανίων – Στο σημείο έσπευσε η πυροσβεστική