ΑΑΔΕ: Να ρίξει φως στις γκρίζες ζώνες για την αποποίηση κληρονομιάς στους ανηλίκους

Η φορολογική διοίκηση επιδιώκει να εξαλείψει κάθε αμφισημία σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των ανηλίκων κληρονόμων

Να ρίξει φως στις γκρίζες ζώνες και να αποσαφηνισθεί πλήρως το πλαίσιο που διέπει την αποποίηση κληρονομιάς από ανηλίκους, όταν η κληρονομική περιουσία συνοδεύεται από χρέη του αποβιώσαντος συγγενή, επιχειρεί η ΑΑΔΕ με εγκύκλιό της.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, με τις πρόσφατες διευκρινίσεις, η φορολογική διοίκηση επιδιώκει να εξαλείψει κάθε αμφισημία σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των ανηλίκων κληρονόμων σε περιπτώσεις όπου η κληρονομιά περιλαμβάνει οικονομικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο ή ιδιώτες πιστωτές. Σύμφωνα με την εγκύκλιο:

•  Οι ανήλικοι θεωρούνται προσωρινοί κληρονόμοι όσο διαρκεί η προθεσμία αποποίησης και μέχρι να γίνει αποδοχή ή αποποίηση της κληρονομιάς, ρητώς ή σιωπηρώς.
• Διατηρούν το δικαίωμα αποποίησης έως και ένα έτος μετά την ενηλικίωσή τους, προκειμένου να προστατευθούν από απρόβλεπτα χρέη που μπορεί να «κουβαλάει» η περιουσία του θανόντος.
• Η αποποίηση είναι άκυρη αν ο κληρονόμος έχει ήδη αποδεχθεί, ρητώς ή σιωπηρώς, την κλη-ρονομιά, με τη σιωπηρή αποδοχή να προκύπτει από πράξεις που δείχνουν πρόθεση συμμετοχής στη διαχείρισή της.
•  Κατά το διάστημα που «τρέχει» η προθεσμία αποποίησης, οι δανειστές, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, δεν μπορούν να στραφούν κατά των ανηλίκων ούτε να λάβουν μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, εκτός αν η κληρονομιά κηρυχθεί σχολάζουσα.
•  Αν, ωστόσο, η φορολογική διοίκηση έχει ήδη προχωρήσει σε δεσμεύσεις ή μέτρα είσπραξης εις βάρος ανηλίκων προσωρινών κληρονόμων, τα μέτρα πρέπει να αρθούν μόλις οι ίδιοι αποποιηθούν την κληρονομιά ή υποβάλουν σχετική αίτηση, ακόμη κι αν δεν έχει παρέλθει η προθεσμία του ενός έτους από την ενηλικίωση.
•  Επιπλέον, ποσά που παρακρατήθηκαν (π.χ. κατά την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας ή από μέτρα αναγκαστικής είσπραξης) επιστρέφονται στους αποποιηθέντες ή στους προσωρινούς κληρονόμους, εφόσον υποβληθεί σχετική αίτηση και τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες συμψηφισμού και ενημερότητας.
• Δεδομένου ότι η προθεσμία αποποίησης μπορεί να παρατείνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργώντας αβεβαιότητα ως προς την τύχη της κληρονομιάς, η ΑΑΔΕ ζητεί από τις υπηρεσίες της να ενημερώνουν την αρμόδια αρχή για τον ενδεχόμενο ορισμό κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς.
•  Αρμόδιοι για τον ορισμό κηδεμόνα είναι ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ή ο γενικός γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ύστερα από σχετική αίτηση της φορολογικής διοίκησης. Η διαδικασία αυτή ενεργοποιείται ιδίως όταν η κληρονομιά είναι επιβαρυμένη με σημαντικά χρέη ή όταν είναι σαφές ότι η εκκρεμότητα θα διαρκέσει για χρόνια.
•  Επιτρέπεται η λήψη μέτρων αναγκαστικής είσπραξης κατά της σχολάζουσας κληρονομιάς, μέσω του διορισμένου κηδεμόνα, ώστε το Δημόσιο να διασφαλίζει τις απαιτήσεις του και να διακόπτεται η παραγραφή των οφειλών.

Παράδειγμα: Οφειλέτης του ∆ημοσίου απεβίωσε το έτος 2015 και κληρονομήθηκε εξ αδιαθέτου, μεταξύ άλλων, και από την ανήλικη, κατά τον χρόνο θανάτου του, εγγονή του (γεννηθείσα στις 12.6.2009).

Τον Μάρτιο του 2023, πριν από την ενηλικίωσή της, η προσωρινή κληρονόμος προέβη διά των νομίμων αντιπροσώπων της και σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις σε αποποίηση της επαχθείσας κληρονομίας του παππού της ενώπιον του τότε αρμόδιου ειρηνοδικείου.

Η αποποίηση αυτή είναι νόμιμη και εμπρόθεσμη, ως υποβληθείσα εντός της προθεσμίας, δηλαδή πριν παρέλθει ένα έτος από την ενηλικίωση της προσωρινής κληρονόμου.