Ο «σιδηρούς νόμος»

Του Μιχάλη Ψύλου- Οι βουλευτές όμως εκτελούν τα καθήκοντά τους χωρίς υποχρεώσεις προς τα πολιτικά κόμματα, αλλά προς το έθνος
Και τι δεν ακούστηκε στην σχεδόν πεντάωρη τηλεδιάσκεψη κάπου 90 βουλευτών της ΝΔ με τον διευθύνοντα σύμβουλο των ΕΛΤΑ, για τον «ξαφνικό θάνατο» στα υποκαταστήματα, αλλά και για τις ανακολουθίες της κυβερνητικής πολιτικής στο θέμα της εξυγίανσης των Ελληνικών Ταχυδρομείων.

«Δεν είμαστε βουλευτές καλοχαιρέτες», είπε μια βουλευτής. «Καλύπτουν το πουκάμισο της αχρηστίας, με το σακάκι του τεχνοκρατισμού», είπε άλλος βουλευτής, ζητώντας την παραίτηση της διοίκησης των ΕΛΤΑ. «Εχουμε προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία, όχι τεχνοκρατική δημοκρατία», πρόσθεσε κάποιος άλλος.

«Ποίον σε έπος φύγεν έρκος οδόντων; Τι λόγος ξέφυγε από την οδοντοστοιχία σου; λέει ο Δίας στην Ιλιάδα του Ομήρου, αντιδρώντας στην κατηγορία της Αθηνάς ότι εγκατέλειψε τον Οδυσσέα.

Οσο για την ηγεσία της ΝΔ; «Οι άνθρωποι που πρέπει να φοβάσαι δεν είναι αυτοί που διαφωνούν μαζί σου, αλλά αυτοί που διαφωνούν μαζί σου και φοβούνται να σου το πουν», όπως έλεγε ο Μέγας Ναπολέων.

Μένει να δούμε βέβαια πώς θα εκφραστεί αυτή η διαφωνία των βουλευτών της ΝΔ και στη συνεδρίαση των αρμόδιων επιτροπών, στη Βουλή.

Αναμφίβολα όμως το κλίμα είναι άσχημο, ιδιαίτερα για τους γαλάζιους βουλευτές της επαρχίας, που δεν είναι εύκολο να κυκλοφορήσουν στα χωριά τους, έχοντας να αντιμετωπίσουν και την οργή των αγροτών για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, το θέμα της ευλογιάς και τόσα άλλα προβλήματα της υπαίθρου.

Το καθήκον των βουλευτών

Οι βουλευτές όμως εκτελούν τα καθήκοντά τους χωρίς υποχρεώσεις προς τα πολιτικά κόμματα, αλλά προς το έθνος. Αυτή η έννοια εισήχθη στο γαλλικό Σύνταγμα του 1791 χάρη στην Επανάσταση του 1789 και με την πάροδο του χρόνου έχει γίνει ένα από τα δομικά στοιχεία της σύγχρονης ιδέας της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.

Και αυτή η ελευθερία δράσης είναι απαραίτητη για την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Επί δεκαετίες, οι μελετητές της πολιτικής οργάνωσης έχουν δυστυχώς αποδεχτεί μια μάλλον απαισιόδοξη αρχή: τον λεγόμενο «σιδηρούν νόμο» της ηγεσίας.

Αυτή η θεωρία υποστηρίζει ότι όλα τα πολιτικά κόμματα, όσο εσωτερικά δημοκρατικά κι αν είναι στα πρώτα τους χρόνια, τείνουν με την πάροδο του χρόνου να βλέπου την εξουσία να συγκεντρώνεται στα χέρια του «αρχηγού» και στο «περιβάλλον» του. Η εσωκομματική δημοκρατία, από αυτή την άποψη, είναι περισσότερο μια προσωρινή ψευδαίσθηση παρά ένα βιώσιμο ιδανικό.

Ωστόσο, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «American Journal of Political Science» , υποστηρίζει ότι ο σιδηρούς νόμος δεν είναι πάντα μια αναπόφευκτη μοίρα. Ειδικά αν θέλουν να κερδίζουν στις εκλογές.

Τα κόμματα δεν είναι μοναρχίες

Είναι σαν ένα ομαδικό άθλημα: οι άνθρωποι παίζουν καλύτερα όταν παίζουν συλλογικά, ακόμα κι αν απουσιάζει ο «βασικός επιθετικός».

Χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο θεωρίας παιγνίων, η μελέτη διαπιστώνει ότι η εσωτερική κατανομή ισχύος είναι πιο ωφέλιμη, υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Η κατανομή της εξουσίας διατηρεί όλους, εμπλεκόμενους.

«Η εσωτερική δημοκρατία, επομένως, δεν είναι απλώς μια ιδεαλιστική επιδίωξη. Μπορεί να είναι ένα εργαλείο για την απόκτηση ψήφων.

Μερικές φορές μάλιστα, λίγη εσωτερική αμφισβήτηση είναι αυτή που εμποδίζει ολόκληρη την κομματική δομή να καταρρεύσει . Τα κόμματα δεν πρέπει να λειτουργούν σαν …μοναρχίες.

Αλλά, να βρίσκουν έξυπνους τρόπους να κατανείμουν την εξουσία στο εσωτερικό τους, χωρίς να βυθιστούν στο χάος. Ετσι μόνο θα έχουν καλύτερες επιδόσεις στις κάλπες. Και οι βουλευτές το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά…

Πηγή: Ναυτεμπορική