Οι κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου δίνουν τώρα προτεραιότητα στην ελάφρυνση της μεσαίας τάξης

Η μεσαία τάξη σε ολόκληρο τον Νότο πιέστηκε περισσότερο σε αυτή την περίοδο

Από την Ρώμη έως τη Λισαβόνα και την Αθήνα, οι κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου δίνουν τώρα προτεραιότητα στην ελάφρυνση της μεσαίας τάξης, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των οικονομιών τους, αλλά είδε την αγοραστική της δύναμη να συρρικνώνεται τα τελευταία χρόνια, καθώς το κόστος ζωής αυξήθηκε, ενώ οι μισθοί παρέμειναν στάσιμοι.

Όπως σημειώνει το Bloomberg, η μεσαία τάξη σε ολόκληρο τον Νότο πιέστηκε περισσότερο σε αυτή την περίοδο, που οι χώρες προσπαθούσαν να αφήσουν πίσω τους το κεφάλαιο της κρίσης χρέους.

Στην Ιταλία, η πρωθυπουργός Giorgia Meloni σχεδιάζει να αντλήσει 5 δισ. ευρώ από τη φορολόγηση των ιταλικών τραπεζών, προκειμένου να χρηματοδοτήσει την ελάφρυνση της μεσαίας τάξης, κυρίως μέσω μειώσεων φόρων που θα κοστίσουν 2,7 δισ. ευρώ τον χρόνο, για τρία χρόνια.

Όμως, η Meloni θα δυσκολευτεί να πείσει τους ψηφοφόρους ότι αυτές οι μειώσεις φόρων θα βελτιώσουν ουσιαστικά τις ζωές τους. «Αυτό το μέτρο μπορεί να φαίνεται καλό στα χαρτιά, αλλά για τους περισσότερους από εμάς, είναι μόνο μια μικρή ανακούφιση», λέει στο Bloomberg ο Umberto Dulizia, ένας 52χρονος νοσηλευτής σε δημόσιο νοσοκομείο της Ρώμης, αναφέρει το moneyriview.gr.

Στην Ελλάδα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε μια αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος ύψους 1,6 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, θυμίζει το Bloomberg, με μείωση των φορολογικών συντελεστών, προκειμένου να ενισχύσει την μεσαία τάξη και τις οικογένειες με παιδιά.

Όπως επισημαίνει το άρθρο, τα μέτρα χρηματοδοτούνται από το πλεόνασμα-έκπληξη που πέτυχε η Ελλάδα, ως αποτέλεσμα της υπεραπόδοσης των φόρων και αφορούν περίπου 4 εκατ. άτομα.

Στην Ιταλία, τα μέτρα πρόκειται να αυξήσουν τον μισθό των εργαζομένων με εισόδημα μεταξύ 28.001 και 50.000 ευρώ έως και κατά 440 ευρώ ετησίως.

Στην Πορτογαλία, ο προϋπολογισμός του πρωθυπουργού Luis Montenegro για το 2026 προβλέπει μια ήπια αλλά στοχευμένη φορολογική ελάφρυνση για τα άτομα μεσαίου εισοδήματος και τις οικογένειες. Μεταξύ των μέτρων είναι μια μικρή μείωση σε ορισμένους συντελεστές φόρου εισοδήματος και μια αύξηση της εισοδηματικής κλίμακας και των φορο-εκπτώσεων, για να συμβαδίσει με τον πληθωρισμό.

Αυτή η στροφή προς χαμηλότερους φόρους, ειδικά για τα άτομα μεσαίου εισοδήματος, έρχεται σε μία περίοδο που αρκετοί από τους ηγέτες της περιοχής προσπαθούν να ανανεώσουν την ήδη μακρά θητεία τους, καθώς άλλοι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους πασχίζουν να παραμείνουν στην εξουσία.

«Το κέντρο είναι το κλειδί για τη νίκη. Και το κέντρο έχει δεχθεί σημαντική πίεση», λέει στο Bloomberg ο Wolfango Piccoli της Teneo Intelligence, αναφερόμενος στα μεσαία εισοδήματα. «Αν κοιτάξετε όλες τις εκλογές και τις δημοσκοπήσεις, πρέπει να στοχεύσει κανείς στη μεσαία τάξη».

Το κόστος ζωής έχει αυξηθεί σε όλο τον κόσμο εν μέσω της απότομης ενίσχυσης του πληθωρισμού μετά την πανδημία και της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας, ωστόσο από πολλές απόψεις η Νότια Ευρώπη ξεχωρίζει, σημειώνει το Bloomberg. Και αυτό γιατί οι χώρες αυτές πέρασαν την προηγούμενη δεκαετία «σφίγγοντας το ζωνάρι» για να βάλουν σε τάξη τα δημόσια οικονομικά τους, με αποτέλεσμα οι πολίτες να πιεστούν.

Σήμερα, οι χώρες που ήταν κάποτε συνώνυμο της οικονομικής κακοδιαχείρισης, εμφανίζουν μερικά από τα καλύτερα δημοσιονομικά στοιχεία στην Ευρώπη. Τα ελλείμματα στην Ισπανία και την Ιταλία κυμαίνονται γύρω από το όριο του 3% του ΑΕΠ, ενώ η Πορτογαλία και η Ελλάδα είναι μεταξύ των ελάχιστων χωρών της Ε.Ε. που έχουν πλεονασματικούς προϋπολογισμούς.

«Ένα μείγμα από παράγοντες δημιούργησαν αυτό τον δημοσιονομικό χώρο», λέει ο Piccoli, εξηγώντας ότι ο πληθωρισμός και η αύξηση της απασχόλησης φέρνουν υψηλότερους φόρους και άρα δίνουν στις κυβερνήσεις περισσότερα χρήματα για να ξοδέψουν. Ο δημοσιονομικός χώρος είναι επίσης αποτέλεσμα των μέτρων που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης αλλά και της μείωσης του κόστους χρηματοδότησης.

Βέβαια, παρότι τα δημοσιονομικά περιθώρια αποτελούν μια ευπρόσδεκτη έκπληξη και επιτρέπουν κάποιες παροχές, κρύβουν και βαθιές πληγές, σημειώνει το Bloomberg.

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις χώρες της Νότιας Ευρώπης παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Η ανεργία έχει μειωθεί σημαντικά από τα υψηλά της κρίσης, αλλά παραμένει πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η αύξηση των μισθών στην περιοχή είναι μέτρια και χαμηλότερη από αυτήν πολλών συγκρίσιμων χωρών.

Το κατά πόσο τα μέτρα ελάφρυνσης θα καταφέρουν να κερδίσουν τους απογοητευμένους ψηφοφόρους θα εξαρτηθεί από την έκταση και τη διάρκεια του αντίκτυπού τους, σημειώνει το Bloomberg.

Οι μειώσεις φόρων στην Ελλάδα δεν θα έχουν άμεση επίδραση, αλλά «θα κάνουν διαφορά μέσα στο 2026», λέει μιλώντας στο πρακτορείο ο Ηλίας Λεκκός, επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας Πειραιώς.

Στην Ιταλία, η οικονομική επίδραση των σχεδίων της Meloni «δεν είναι σημαντική», λέει ο Carlo Alberto Carnevale Maffe, καθηγητής στο Bocconi του Μιλάνου.