Οι πόνοι της Παναγίας: Το καθηλωτικό ποίημα του Κώστα Βάρναλη που ερμήνευσε συγκλονιστικά ο Νίκος Ξυλούρης (βίντεο)

«Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν»

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την ορθόδοξη πίστη.

Το Θείο Δράμα βαίνει προς την τελική του κορύφωση με τη Σταύρωση και τον ενταφιασμό του Ιησού Χριστού, στην πορεία προς την Ανάσταση και το Πάσχα.

Το πρωί στις εκκλησίες γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου με βιολέτες, τριαντάφυλλα, κρίνους, πανέμορφα λουλούδια του αγρού, ενώ ιδιαίτερη σημασία για την ημέρα αυτή έχει η Πασχαλιά, δέντρο που σύμφωνα με την παράδοση ευλόγησε η Παναγία.

Η μυσταγωγία του εκκλησιασμού το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής καθηλώνει τους πιστούς καθώς επικρατεί βαθιά κατάνυξη και περισυλλογή.

Μέσα όμως στη μυσταγωγία και την περισυλλογή της ημέρας, μας βάζει και η Τέχνη.

Και φυσικά ένα από τα ομορφότερα ποιήματα του Κώστα Βάρναλη, «οι Πόνοι της Παναγίας», έχει ταυτιστεί πλέον με τη σημερινή ημέρα!

Το ποίημα ανήκει στο πρώτο μέρος της ποιητικής σύνθεσης Σκλάβοι Πολιορκημένοι, η οποία εκδόθηκε το 1927.

Ο ποιητής, ακολουθώντας τη δημοτική μας παράδοση, χρησιμοποιεί τη μορφή της Παναγίας, για να εκφράσει τον ανθρώπινο πόνο της μάνας.

Η Παναγία κατέχεται από τα τρυφερότερα συναισθήματα για το παιδί που πρόκειται να γεννήσει, αλλά και από κακά προαισθήματα για την τύχη που το περιμένει.

Το ποίημα μελοποίησε ο συνθέτης Λουκάς Θάνος και ερμήνευσε με τη μαγική του φωνή ο Αρχάγγελος της Κρήτης, ο Νίκος Ξυλούρης.

Απολαύστε το:

Που να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποιαν κορφήν ερημική;
Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ’ άδικο φωνάξεις.

Ξέρω, πως θα ‘χεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,

που μες στα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις.

10

Συ θα ‘χεις μάτια γαλανά, θα ‘χεις κορμάκι τρυφερό,
θα σε φυλάω από ματιά κακή κι από κακόν καιρό,

από το πρώτο ξάφνιασμα της ξυπνημένης νιότης.
Δεν είσαι συ για μαχητές, δεν είσαι συ για το σταυρό.
Εσύ νοικοκερόπουλο, όχι σκλάβος ή προδότης.

15

Τη νύχτα θα σηκώνομαι κι αγάλια θα νυχοπατώ,

να σκύβω την ανάσα σου ν’ ακώ, πουλάκι μου ζεστό,
να σου τοιμάζω στη φωτιά γάλα και χαμομήλι
κι ύστερ’ απ’ το παράθυρο με καρδιοχτύπι θα κοιτώ
που θα πηγαίνεις στο σκολειό με πλάκα και κοντύλι…

20

Κι αν κάποτε τα φρένα σου το Δίκιο, φως της αστραπής,
κι η Αλήθεια σού χτυπήσουνε, παιδάκι μου, να μην τα πεις.

Θεριά οι άνθρωποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.

Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.

Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.

25

Ώχου, μου μπήγεις στην καρδιά, χίλια μαχαίρια και σπαθιά.

Στη γλώσσα μου ξεραίνεται το σάλιο, σαν πικρή αψιθιά!

– Ω! πώς βελάζεις ήσυχα, κοπάδι εσύ βουνίσο…-

Βοηθάτε, ουράνιες δύναμες, κι ανοίχτε μου την πιο βαθιά

την άβυσσο, μακριά απ’ τους λύκους να κρυφογεννήσω!