Ποιες είναι οι φθηνότερες και ακριβότερες χώρες της Ευρώπης

Σύμφωνα με τα στοιχεία και έρευνα της Eurostat

Μεγάλη ποικιλομορφία επικρατεί ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές ακόμη και μεταξύ γειτονικών χωρών όπως η Αυστρία και η Ουγγαρία ή η Γερμανία και η Πολωνία.

Πώς όμως μπορούμε να συγκρίνουμε καλύτερα τις τιμές σε όλη την Ευρώπη; Και ποιες είναι οι πιο ακριβές και οι φθηνότερες χώρες σε όλη την ήπειρο;

Οι δείκτες επιπέδου τιμών είναι ένας καλός τρόπος για να κατανοήσουμε πόσο ακριβά ή φθηνά είναι τα αγαθά και οι υπηρεσίες σε κάθε χώρα. Συγκρίνουν τα εθνικά επίπεδα τιμών με τον μέσο όρο της ΕΕ και υπολογίζονται χρησιμοποιώντας Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης (ΙΑΔ).

Σύμφωνα με την Eurostat, οι ΙΑΔ λειτουργούν σαν ένα τεχνητό κοινό νόμισμα, καθώς δείχνουν πόσα μπορούν να αγοράσουν οι άνθρωποι με το ίδιο χρηματικό ποσό σε όλες τις χώρες. Τα αποτελέσματα βασίζονται σε έρευνες τιμών που καλύπτουν περισσότερα από 2.000 καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες, οι οποίες διεξήχθησαν σε 36 ευρωπαϊκές χώρες. Πώς συγκρίνονται οι τιμές μεταξύ των χωρών

Υπάρχουν διάφοροι δείκτες επιπέδου τιμών που συγκρίνουν το κόστος διαφορετικών αγαθών και υπηρεσιών — όπως τρόφιμα, ποτά, ρούχα, ξενοδοχεία και άλλα. Εκτός από αυτούς τους ατομικούς ή ομαδικούς δείκτες, υπάρχουν δύο κύριοι δείκτες που αναδεικνύουν το «συνολικό» επίπεδο τιμών των καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών.

Ο ένας είναι η πραγματική ατομική κατανάλωση (AIC), η οποία μετρά όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες που καταναλώνονται πραγματικά από τα νοικοκυριά. Περιλαμβάνει καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες που αγοράζονται απευθείας από τα νοικοκυριά, καθώς και υπηρεσίες που παρέχονται από μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Ο δείκτης περιλαμβάνει επίσης υπηρεσίες που παρέχονται από την κυβέρνηση για ατομική κατανάλωση, όπως υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης. Ένας άλλος δείκτης είναι η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών (HFCE), η οποία μελετά τη συνολική δαπάνη για ατομικά αγαθά και υπηρεσίες από τα νοικοκυριά. Με άλλα λόγια, η AIC εξετάζει τι χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά — συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών για τις οποίες δεν πληρώνουν άμεσα — και η HFCE δείχνει σε τι ξοδεύουν χρήματα.

Η Eurostat σημειώνει ότι η AIC χρησιμοποιείται συχνά σε διεθνείς συγκρίσεις, καθώς καταγράφει περισσότερα από την πιο στενή έννοια της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Bάσει των στοιχείων αυτών, από το 2024, από τις 36 χώρες, η Ελβετία είναι η πιο ακριβή, με τιμές στο 184% του μέσου όρου της ΕΕ (84% υψηλότερες από τον μέσο όρο). Η Τουρκία είναι η φθηνότερη, με τιμές στο 47% του μέσου όρου της ΕΕ, που σημαίνει ότι είναι 53% χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αυτό καθιστά την Ελβετία 3,9 φορές ακριβότερη από την Τουρκία, αποκαλύπτοντας την έντονη αντίθεση στα επίπεδα τιμών σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Στην ΕΕ, το Λουξεμβούργο είναι η ακριβότερη χώρα, με τιμές 51% υψηλότερες από τον μέσο όρο. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι τα φθηνότερα μέλη, στο 57% του μέσου όρου της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι το Λουξεμβούργο είναι περίπου 2,7 φορές ακριβότερο από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, παρουσιάζοντας ένα σημαντικό αλλά μικρότερο χάσμα σε σύγκριση με τη διαφορά μεταξύ Ελβετίας και Τουρκίας. Δέκα χώρες της ΕΕ έχουν τιμές πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η Δανία (143%) και η Ιρλανδία (141%) ακολουθούν το Λουξεμβούργο ως οι πιο ακριβές. Μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ, η Γερμανία (109%) και η Γαλλία (108%) είναι ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο, ενώ η Ιταλία (98%) και η Ισπανία (91%) είναι κάτω από τον μέσο όρο.

Γεωγραφικά πρότυπα

Οι χώρες της Δυτικής και Βόρειας Ευρώπης τείνουν να έχουν υψηλά επίπεδα τιμών. Η Ελβετία, η Ισλανδία, το Λουξεμβούργο, η Δανία, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Φινλανδία εμφανίζουν όλες σημαντικά υψηλότερες από τον μέσο όρο τιμές. Αυτές είναι γενικά χώρες υψηλού εισοδήματος με ισχυρά νομίσματα και υψηλότερο κόστος διαβίωσης. Οι πέντε σκανδιναβικές χώρες – Δανία, Φινλανδία, Σουηδία, Νορβηγία και Ισλανδία – κατατάσσονται επίσης σταθερά κοντά στην κορυφή. Αντίθετα, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχουν γενικά χαμηλότερα επίπεδα τιμών. Η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής – Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία – είναι όλες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αυτές οι περιοχές συνήθως καταγράφουν χαμηλότερο κόστος εργασίας. Τα επίπεδα τιμών είναι επίσης χαμηλότερα στις υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Τουρκία, η Βόρεια Μακεδονία, η Αλβανία, η Σερβία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Γιατί οι χώρες της ΕΖΕΣ είναι τόσο ακριβές;

Δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) — η Ελβετία και η Ισλανδία — κατατάσσονται στην πρώτη και δεύτερη θέση το 2024, με τη Νορβηγία στην έκτη θέση.

Σε μια ανάλυση του 2018 με βάση τα στοιχεία του 2017, ο Λαρς Σβένεμπιε της Στατιστικής Υπηρεσίας της ΕΖΕΣ εξήγησε ότι η υψηλή παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού και οι αντίστοιχα υψηλοί μισθοί ήταν βασικοί παράγοντες για τα υψηλά επίπεδα τιμών στις χώρες της ΕΖΕΣ.

Παράγοντες που συμβάλλουν στις διαφορές τιμών

Ο Φίλιππο Παλότι, υποψήφιος διδάκτορας Οικονομικών στο University College London, δήλωσε ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι πιο ακριβές χώρες για να ζήσει κανείς τείνουν να είναι και οι πιο παραγωγικές.

«Η αύξηση της παραγωγικότητας σε εμπορεύσιμους τομείς (όπως η μεταποίηση και η τεχνολογία) οδηγεί σε αύξηση των μισθών σε ολόκληρη την οικονομία, ακόμη και σε μη εμπορεύσιμους τομείς όπου η αύξηση της παραγωγικότητας είναι πιο αργή», τόνισε.

Συγκρίνοντας τα υψηλότερα και τα χαμηλότερα άκρα της ΕΕ, επεσήμανε ότι το ωρομίσθιο αντανακλά τα επίπεδα των τιμών — περίπου 55 ευρώ στο Λουξεμβούργο, 50 ευρώ στη Δανία και μόλις 11 ευρώ στη Βουλγαρία.

Ο αναλυτής σημείωσε επίσης ότι, πέρα από τους μισθούς, η παραγωγικότητα εξαρτάται από διάφορους βασικούς παράγοντες: την ένταση του κεφαλαίου, την υιοθέτηση τεχνολογίας, το ανθρώπινο κεφάλαιο, την ποιότητα των θεσμών, τις υποδομές και τις ξένες επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης της εξειδικευμένης διοίκησης και της εισροής ταλέντων. Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση των τιμών είναι ο ΦΠΑ και οι έμμεσοι φόροι, το κόστος της ρύθμισης, η αστική πυκνότητα, οι υποδομές μεταφορών και ακόμη και η αξία του νομίσματος.

Τα εισοδήματα δεν περιλαμβάνονται στις συγκρίσεις τιμών

Τα ατομικά εισοδήματα ή αυτά των νοικοκυριών δεν περιλαμβάνονται στις συγκρίσεις του επιπέδου των τιμών. «Αυτά τα στοιχεία είναι καθαρές συγκρίσεις τιμών αγαθών και υπηρεσιών. Δεν λαμβάνουν υπόψη το επίπεδο των μισθών, των αποδοχών ή άλλων μέτρων του προσωπικού εισοδήματος», δήλωσε ο Σβένεμπιε στο Euronews Business.

Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που ζει σε μια χώρα με υψηλό επίπεδο τιμών μπορεί να εξακολουθεί να αγοράζει περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες από κάποιον που ζει σε μια χώρα με χαμηλότερο επίπεδο τιμών, ανάλογα με το εισόδημά του.

Τα επίπεδα τιμών διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών. Για παράδειγμα, το επίπεδο τιμών για το αλκοόλ και τον καπνό στην ΕΕ ήταν σχεδόν τριπλάσιο στην Ιρλανδία (205 %), την πιο ακριβή χώρα, σε σύγκριση με τη Βουλγαρία (69 %).