Πώς θα ελέγχονται οι «κρίσιμες» άμεσες ξένες επενδύσεις

Γράφει ο Σταμάτης Ζησίμου – Την πλήρη εποπτεία τους αναλαμβάνει πλέον το υπουργείο Εξωτερικών

Υπό την πλήρη διερεύνηση του υπουργείου Εξωτερικών τίθενται οι άμεσες ξένες επενδύσεις που προέρχονται από εταιρείες ή φυσικά πρόσωπα τρίτων χωρών και αφορούν την «είσοδο» σε επιχειρήσεις κρίσιμες για την ασφάλεια, τη δημόσια τάξη, καθώς και για στρατηγικές πρώτες ύλες.

Ο δρόμος για τον έλεγχο, την προέλευση και τις προθέσεις των ξένων επενδυτών «ανοίγει» με κοινή απόφαση του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, του υφυπουργού Χάρη Θεοχάρη και του υπουργού Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκου, με την οποία καθορίζονται η διαδικασία και ο προσδιορισμός της αίτησης και των απαιτούμενων δικαιολογητικών που υποβάλλει ο ξένος επενδυτής στη Β1 Διεύθυνση Σχεδιασμού Εξωστρέφειας και Συντονισμού Φορέων Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών για την υπαγωγή της επένδυσης στον μηχανισμό ελέγχου που προβλέπει ο ν. 5202/2025.

Υπενθυμίζουμε ότι, με τον εν λόγω νόμο, ενσωματώθηκε στο εθνικό Δίκαιο ο κανονισμός 2019/452 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και αφορά τον έλεγχο των επενδυτών τρίτων χωρών που επενδύουν σε κρίσιμους τομείς εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βάσει του ν. 5202/2025, ο ξένος επενδυτής, του οποίου η επένδυση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του, οφείλει πριν από την ολοκλήρωσή της να υποβάλει στη Β1 Διεύθυνση Σχεδιασμού Εξωστρέφειας και Συντονισμού Φορέων Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών πλήρη φάκελο της επένδυσης.

Τη «διαδρομή» καθορίζει η προαναφερθείσα ΚΥΑ, σύμφωνα με την οποία η διαδικασία υποβολής αίτησης και δικαιολογητικών για την υπαγωγή άμεσης ξένης επένδυσης στον μηχανισμό ελέγχου του ν. 5202/2025 έχει ως εξής:

α) Κατάθεση στο Γενικό Πρωτόκολλο του υπουργείου Εξωτερικών ανοιχτού φακέλου που περιλαμβάνει την αίτηση, τα δικαιολογητικά και τα ψηφιακά μέσα (usb stick) που προβλέπονται από τον επενδυτή ή από τον νόμιμο εκπρόσωπο του ξένου επενδυτή ή από τον νομίμως εξουσιοδοτηθέντα από αυτόν (καταθέτων).

β) Παραλαβή αριθμού πρωτοκόλλου κατάθεσης και κλείσιμο του φακέλου με μέριμνα του καταθέτοντος.

Σημειώνεται ότι είναι δυνατή η αποστολή με συστημένο ταχυδρομείο στο Γενικό Πρωτόκολλο του υπουργείου Εξωτερικών, κλειστού φακέλου που περιλαμβάνει την αίτηση, τα δικαιολογητικά και usb stick.

Ο φάκελος

Στον φάκελο που κατατίθεται θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα εξής:

1. Αίτηση του ξένου επενδυτή στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.

2. Υπεύθυνη δήλωση περί υπαγωγής άμεσης ξένης επένδυσης στον μηχανισμό ελέγχου του ν. 5202/2025.

3. Δικαιολογητικά:

α. Κάθε έγγραφο που νομίμως πιστοποιεί εντολή, ειδική εξουσιοδότηση, πληρεξουσιότητα, ορίζοντας νόμιμο εκπρόσωπο ή αντίκλητο του επενδυτή.

β. Αντίγραφο του συμβολαίου επένδυσης, συνοδευτικές επιστολές (side letters), καθώς και κάθε πρόσθετη συμφωνία που να αφορά στα δικαιώματα και υποχρεώσεις των ενδιαφερόμενων μερών ή και τρίτων, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος της επένδυσης.

Σε περίπτωση που δεν έχει ακόμη υπογραφεί συμβόλαιο επένδυσης, προσκομίζεται αρχικά αντίγραφο συμφωνίας ή επιστολής εκδήλωσης πρόθεσης ή οιοδήποτε άλλο έγγραφο που να πιστοποιεί το επενδυτικό σχέδιο και εν συνεχεία το ίδιο το συμβόλαιο της επένδυσης, εφόσον υπογραφεί εντός του χρονικού διαστήματος διεξαγωγής του ελέγχου.

γ. Πρόσφατα (εντός διμήνου) αποσπάσματα εμπορικού μητρώου, όπως πιστοποιητικό ΓΕΜΗ, από τα οποία να προκύπτουν η σύσταση, η έδρα, οι κωδικοί δραστηριότητας, η εκπροσώπηση και η διοίκηση και ο καταστατικός σκοπός της επιχείρησης – στόχου.

δ. Στοιχεία πιστοποίησης της μετοχικής σύνθεσης της επιχείρησης – στόχου.

ε. Απόσπασμα εμπορικού μητρώου, από το οποίο να προκύπτουν η σύσταση, η έδρα, οι κωδικοί δραστηριότητας, η εκπροσώπηση και η διοίκηση του ξένου επενδυτή, με περίληψη του καταστατικού και των μέχρι τώρα τροποποιήσεών του.

στ. Στοιχεία πιστοποίησης της μετοχικής σύνθεσης του ξένου επενδυτή.

ζ. Τελευταίες τρεις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις του ξένου επενδυτή συνοδευόμενες από Εκθέσεις Ορκωτών Ελεγκτών.

η. Δήλωση Πραγματικού Δικαιούχου (UBO-Ultimate Beneficial Owner) του ξένου επενδυτή στη χώρα εγκατάστασής του ή στο Ελληνικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων.

θ. Διάγραμμα συμμετοχών, όπου απεικονίζονται οι επιχειρήσεις στις οποίες συμμετέχει ο ξένος επενδυτής.

Σε περίπτωση που φυσικά πρόσωπα (μέτοχοι-εταίροι ή ασκούντες διοίκηση στον ξένο επενδυτή ή σε κάποια από τις παραπάνω εταιρείες) συμμετέχουν ή ασκούν διοίκηση και σε άλλες πέραν των προαναφερθεισών επιχειρήσεων, αυτές πρέπει επίσης να απεικονίζονται σε ξεχωριστό διάγραμμα.

ι. Βιογραφικά σημειώματα των βασικών μετόχων και της διοίκησης της εταιρείας.

ια. Σε περίπτωση που ο ξένος επενδυτής είναι φυσικό πρόσωπο, αντί των δικαιολογητικών ε’ – η’ υποβάλλονται στοιχεία ταυτότητας (αντίγραφο διαβατηρίου και αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα).

ιβ. Δήλωση PEP και μη εμπλοκής του ξένου επενδυτή σε τρομοκρατικές ενέργειες.

4. Φορητή μονάδα μνήμης (usb stick), στην οποία περιλαμβάνονται οι αιτήσεις, η υπεύθυνη δήλωση και τα δικαιολογητικά σε ψηφιακή μορφή, εφόσον εκδίδονται σε αυτή τη μορφή, ή ψηφιοποιημένα (σαρωμένα), εφόσον δεν εκδίδονται σε ψηφιακή μορφή.

Με βάση τον νόμο, μια άμεση ξένη επένδυση ελέγχεται για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, όταν η αρχική επένδυση ή η εταιρεία-στόχος σχετίζεται με δραστηριότητες που σχετίζονται με υποδομές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αποθήκευσης ενέργειας, εμπορευματικούς σταθμούς και σταθμούς διαλογής, κέντρα δεδομένων, λιμενικές υποδομές, δίκτυα οπτικών ινών, εξοπλισμό τηλεματικής.

Επίσης, ελέγχονται επενδύσεις σε συστήματα που χρησιμοποιούν τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης και μπορούν να χρησιμοποιηθούν α) για την πραγματοποίηση κυβερνοεπιθέσεων, β) για τη μίμηση ανθρώπων με σκοπό τη διάδοση στοχευμένης παραπληροφόρησης, γ) ως μέσο για την αξιολόγηση φωνητικών επικοινωνιών ή για την εξ αποστάσεως και βιομετρική ταυτοποίηση ανθρώπων, ή δ) για την ανάλυση δεδομένων σχετικά με την κίνηση, τη θέση, την κυκλοφορία ή τα γεγονότα που αφορούν ανθρώπους.

Σε ό,τι αφορά τις κρίσιμες πρώτες ύλες, αυτές σχετίζονται με τις αποκαλούμενες σπάνιες γαίες, αλλά και γενικότερα τις πρώτες ύλες στρατηγικής σημασίας.

Πηγή ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ