Ψηφιακή κάρτα: Τι αλλάζει με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο

Αποτέλεσμα της αποτύπωσης της ψηφιακής κάρτας εκάστου εργαζομένου, είναι η διευκόλυνση του έργου του ελεγκτικού μηχανισμού

Στην ουσία, οι ρυθμίσεις, ερμηνεύουν αυθεντικά υφιστάμενες διατάξεις ή/και καλύπτουν νομοθετικά Αποφάσεις και Λύσεις της Διοίκησης (Οδηγίες και Οδηγός ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ καθώς και  Εγκύκλιοι του Υπουργείου Εργασίας) και κενά της υφιστάμενης νομοθεσίας, στα πλαίσια της εφαρμογής του συστήματος ψηφιακής κάρτας.

Ειδικότερα:

Με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπονται μεταξύ άλλων οι ακόλουθες αλλαγές :

Με το άρθρο 22 του Ν/Σ:

Παρέχεται στους εργαζόμενους η δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης στην επιχείρηση, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.

Προσδιορίζονται τα χρονικά σημεία σήμανσης της ψηφιακής κάρτας στις επιχειρήσεις των αναφερόμενων κλάδων εμπορικής δραστηριότητας

Προσδιορίζεται ο χρόνος προετοιμασίας των εργαζομένων προς ανάληψη εργασίας ή προς αποχώρηση.

Προβλέπεται η επιβολή από την Επιθεώρηση Εργασίας διοικητικών κυρώσεων στην περίπτωση απασχόλησης εργαζομένου κατά τον χρόνο προετοιμασίας ή σε περιπώσεις μονών σημάνσεων δηλαδή τα λεγόμενα «ορφανά» κτυπήματα.

Με την αιτιολογική έκθεση, εξηγούνται οι λόγοι προώθησης για συζήτηση και ψήφιση στην Βουλή των Ελλήνων των πιο πάνω ρυθμίσεων.

Ανάλυση των ρυθμίσεων

Σκοπός της τροποποίησης του άρθρου 580 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου είναι η θεσμοθέτηση συγκεκριμένων κανόνων που προωθούν την ασφάλεια δικαίου τόσο για επιχειρήσεις όσο και για εργαζόμενους, κατά τη διαδικασία σήμανσης της ψηφιακής κάρτας, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές που υφίστανται στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας διαφορετικών κλάδων επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αποτέλεσμα της αποτύπωσης της ψηφιακής κάρτας εκάστου εργαζομένου, είναι η διευκόλυνση του έργου του ελεγκτικού μηχανισμού, καθώς καθίσταται σαφέστερο το πλαίσιο εργασίας και τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα είναι σε θέση, αξιοποιώντας τα ψηφιακά στοιχεία, να εφαρμόζουν αποτελεσματικότερα την ελεγκτική διαδικασία.

Ευέλικτη  προσέλευση

Συγκεκριμένα, με την προσθήκη της παρ. 2Α,-ρυθμίζεται νομοθετικά- η  δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης μέχρι χρονικό διάστημα εκατόν είκοσι (120) λεπτών, ημερησίως, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ του εργοδότη και εργαζόμενου. Η ευέλικτη προσέλευση αφορά το διάστημα από τη δηλωθείσα στην ψηφιακή οργάνωση του χρόνου εργασίας έναρξη του ωραρίου και εντεύθεν.

Για δηλωμένο ωράριο 09:00 έως 17:00, και συμφωνημένη ευέλικτη προσέλευση 30 λεπτών σημαίνει ότι  ο εργαζόμενος μπορεί να προσέλθει και να σημάνει την κάρτα του έως την 09:30 και να τελειώσει την εργασία την  17:30, με την επιφύλαξη της τυχόν επιμήκυνσης του ωραρίου με την διάρκεια του διαλείμματος (15 έως 30 λεπτά εκτός ωραρίου)   και σε καμιά περίπτωση δεν συνεπάγεται ότι ο εργαζόμενος μπορεί να προσέλθει και να σημάνει την κάρτα του πριν την έναρξη του δηλωθέντος ωραρίου, δηλαδή για παράδειγμα στις 8:30 αντί για τις 9:00.  Αυτό αποτελεί μεταβολή ωραρίου και πρέπει να υποβληθεί δήλωση οργάνωσης χρόνου εργασίας.

Χρόνος  προετοιμασίας του εργαζόμενου προς παροχή εργασίας

Με την προστιθέμενη παρ. 2Β, δεδομένου ότι ο χρόνος προετοιμασίας του εργαζόμενου προς παροχή εργασίας (όπως η είσοδος στην περιοχή των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, η αλλαγή ενδυμασίας εφόσον αυτή απαιτείται λόγω της θέσης/καθηκόντων εργασίας, η μετάβαση στη θέση παροχής εργασίας και το πλύσιμο μετά την ολοκλήρωση της εργασίας) δεν εμπίπτει στην έννοια του χρόνου εργασίας (ΑΠ 317/1965).

Ειδικότερα προβλέπεται:

• Για τους εργαζόμενους στον κλάδο της βιομηχανίας, ένα χρονικό διάστημα τριάντα (30) λεπτών πριν από την εργασία και τριάντα (30) λεπτά μετά την εργασία, και
• Για τους εργαζόμενους στους λοιπούς κλάδους (πλην της βιομηχανίας), ένα αντίστοιχο χρονικό διάστημα δέκα (10) λεπτών πριν από την εργασία και δέκα (10) λεπτών μετά την εργασία
• ώστε να προετοιμάζονται κατάλληλα κατά την προσέλευση και αποχώρησή τους από την εργασία.

Η σήμανση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας από τον εργαζόμενο πρέπει να πραγματοποιείται:

• α) κατά την έναρξη του δηλωθέντος ωραρίου μετά τον χρόνο προετοιμασίας προς ανάληψη εργασίας, και
• β) κατά τη λήξη του δηλωθέντος ωραρίου πριν από τον χρόνο προετοιμασίας προς αποχώρηση. Το περιθώριο αυτό κρίνεται εύλογο σε όλες τις εργασίες και κλάδους έτσι ώστε ο εργαζόμενος να βρεθεί στη θέση εργασίας του αλλά και να καλυφθούν περιπτώσεις που εργαζόμενος καταφθάνει λίγο νωρίτερα στον χώρο εργασίας και απλώς αναμένει να αναλάβει εργασία.

Επιτρέπονται τυχόν ευνοϊκότερες συμφωνίες για τον εργαζόμενο, σύμφωνα με τις οποίες ο χρόνος προετοιμασίας θεωρείται ως χρόνος εργασίας.

Εάν κατά τον ανωτέρω χρόνο βρεθεί εργαζόμενος να απασχολείται πραγματικά, επιβάλλονται από την Επιθεώρηση Εργασίας οι προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις βάσει του άρθρου 572 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου.

Δεδομένου ότι οι διοικητικές πράξεις οφείλουν να είναι αιτιολογημένες, για την επιβολή των ανωτέρω κυρώσεων απαιτείται επαρκής αιτιολόγηση στην πράξη επιβολής προστίμου από το όργανο του ελέγχου, ιδίως των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, που αποδεικνύουν ότι ο εργαζόμενος δεν ετοιμαζόταν ή ανέμενε να αναλάβει εργασία.

Εκ παραδρομής και λόγω αμέλειας του εργαζομένου, έλλειψης σήμανσης της ψηφιακής κάρτας, κατά την είσοδο ή την έξοδο

Με την προσθήκη της παρ. 2Γ αποσαφηνίζεται ότι στις περιπτώσεις της εκ παραδρομής και λόγω αμέλειας του εργαζομένου, έλλειψης σήμανσης της ψηφιακής κάρτας, κατά την είσοδο ή την έξοδο από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, γίνονται αποδεκτά μέχρι τρία (3) μονά χτυπήματα τον μήνα ανά εργαζόμενο.

Στην περίπτωση αυτή, η σχετική διαπίστωση από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρηση Εργασίας, θα συνεπάγεται σύσταση προς τον εργοδότη και όχι επιβολή προστίμου.

Με την αιτιολογική έκθεση του νέου νομοσχεδίου «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας – Στήριξη στον Εργαζόμενο – Προστασία στην Πράξη» το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, με το άρθρο 20 τροποποιείται το άρθρο 580 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου (ΠΔ 62/2025) με σκοπό τη θεσμοθέτηση συγκεκριμένων κανόνων που προωθούν την ασφάλεια δικαίου

• τόσο για επιχειρήσεις
• όσο και για εργαζόμενους,

κατά τη διαδικασία σήμανσης της ψηφιακής κάρτας, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές που υφίστανται στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας διαφορετικών κλάδων επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Αποτέλεσμα της αποτύπωσης της ψηφιακής κάρτας εκάστου εργαζομένου, είναι η διευκόλυνση του έργου του ελεγκτικού μηχανισμού, καθώς καθίσταται σαφέστερο το πλαίσιο εργασίας και τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα είναι σε θέση, αξιοποιώντας τα ψηφιακά στοιχεία, να εφαρμόζουν αποτελεσματικότερα την ελεγκτική διαδικασία.

Συγκεκριμένα:

Ευέλικτη  προσέλευση

Με την προσθήκη της παρ. 2Α, προβλέπεται η δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης μέχρι χρονικό διάστημα εκατόν είκοσι (120) λεπτών, ημερησίως, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ του εργοδότη και εργαζόμενου. Η ευέλικτη προσέλευση αφορά το διάστημα από τη δηλωθείσα στην ψηφιακή οργάνωση του χρόνου εργασίας έναρξη του ωραρίου και εντεύθεν.

Χρόνος  προετοιμασίας του εργαζόμενου προς παροχή εργασίας

Γενικά χρόνος εργασίας

Γενικά, ως χρόνος εργασίας θεωρείται κάθε περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας ο εργαζόμενος:

• βρίσκεται στη διάθεση του εργοδότη και
• ασκεί τα καθήκοντα του, σύμφωνα με τις ισχύουσες ρυθμίσεις για κάθε κατηγορία εργαζομένων (αρ. 2 του Π.Δ. 88/1999), ενώ
• δεν περιλαμβάνονται σε αυτόν,
• οι διακοπές και
• τα διαλείμματα εργασίας (αρ. 14 του Π.Δ.27.6.1932 όπως ισχύει) καθώς και
• ο χρόνος προετοιμασίας του εργαζόμενου προς παροχή εργασίας [π.χ. η είσοδος στην περιοχή των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, η αλλαγή ενδυμασίας εφόσον αυτή απαιτείται λόγω της θέσης/καθηκόντων εργασίας, η μετάβαση στη θέση παροχής εργασίας, το πλύσιμο μετά την ολοκλήρωση της εργασίας κ.λ.π, (ΑΠ 317/1965)],
• εκτός αν υφίσταται διαφορετική συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου

Χρόνος προετοιμασίας του εργαζόμενου προς παροχή εργασίας

Με την προσθήκη της παρ. 2Β, με δεδομένο ότι ο χρόνος προετοιμασίας του εργαζόμενου προς παροχή εργασίας (όπως η είσοδος στην περιοχή των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, η αλλαγή ενδυμασίας εφόσον αυτή απαιτείται λόγω της θέσης /καθηκόντων εργασίας, η μετάβαση στη θέση παροχής εργασίας και το πλύσιμο μετά την ολοκλήρωση της εργασίας), όπως ήδη εξηγήσαμε, δεν εμπίπτει στην έννοια του χρόνου εργασίας (ΑΠ 317/1965), προβλέπεται:

• ένα χρονικό διάστημα τριάντα (30) λεπτών πριν από την εργασία και τριάντα (30) λεπτά μετά την εργασία για τους εργαζόμενους στον κλάδο της βιομηχανίας, και
• ένα αντίστοιχο χρονικό διάστημα δέκα (10) λεπτών πριν από την εργασία και δέκα (10) λεπτών μετά την εργασία για τους εργαζόμενους στους λοιπούς κλάδους (πλην της βιομηχανίας), ώστε να προετοιμάζονται κατάλληλα κατά την προσέλευση και αποχώρησή τους από την εργασία.

Η σήμανση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας από τον εργαζόμενο πρέπει να πραγματοποιείται:

• α) κατά την έναρξη του δηλωθέντος ωραρίου μετά τον χρόνο προετοιμασίας προς ανάληψη εργασίας, και
• β) κατά τη λήξη του δηλωθέντος ωραρίου πριν από τον χρόνο προετοιμασίας προς αποχώρηση.

Το περιθώριο αυτό κρίνεται εύλογο σε όλες τις εργασίες και κλάδους έτσι ώστε ο εργαζόμενος να βρεθεί στη θέση εργασίας του αλλά και να καλυφθούν περιπτώσεις που εργαζόμενος καταφθάνει λίγο νωρίτερα στον χώρο εργασίας και απλώς αναμένει να αναλάβει εργασία.

Επιτρέπονται τυχόν ευνοϊκότερες συμφωνίες για τον εργαζόμενο, σύμφωνα με τις οποίες ο χρόνος προετοιμασίας θεωρείται ως χρόνος εργασίας.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι η παραμονή εργαζομένων σε κοινόχρηστους χώρους της επιχείρησης, όπως

• αποδυτήρια,
• κυλικεία, γυμναστήρια, αίθουσες ψυχαγωγίας,
• πριν την έναρξη ή μετά την λήξη της εργασίας τους, αποτελεί θέμα που άπτεται
• της εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας της εκάστοτε επιχείρησης και
• νομίμως γίνεται, ΑΛΛΑ σε περίπτωση ελέγχου από την Επιθεώρηση Εργασίας, το βάρος της απόδειξης, ότι οι εν λόγω εργαζόμενοι παραμένουν στην επιχείρηση, χωρίς να εργάζονται, βαρύνει τον εργοδότη.

Διοικητικές  κυρώσεις

Εάν κατά τον ανωτέρω χρόνο βρεθεί εργαζόμενος να απασχολείται πραγματικά, επιβάλλονται από την Επιθεώρηση Εργασίας οι προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις βάσει του άρθρου 572 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου.

Δεδομένου ότι οι διοικητικές πράξεις οφείλουν να είναι αιτιολογημένες, για την επιβολή των ανωτέρω κυρώσεων απαιτείται επαρκής αιτιολόγηση στην πράξη επιβολής προστίμου από το όργανο του ελέγχου, ιδίως των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, που αποδεικνύουν ότι ο εργαζόμενος δεν ετοιμαζόταν ή ανέμενε να αναλάβει εργασία.

Τρία (3) μονά χτυπήματα τον μήνα ανά εργαζόμενο («ορφανά» χτυπήματα)

Με εγκύκλιο είχε δοθεί η λύση:

Η σήμανση της ψηφιακής κάρτας εργασίας θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την ψηφιακή δήλωση του ωραρίου εργασίας και θα πρέπει να υφίσταται πάντα, εκτός αν αυτό δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους που έχουν σχέση με την φύση ή με τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας.

Η ευθύνη για την ορθή εφαρμογή και την ορθή χρήση της ψηφιακής κάρτας από τον εργαζόμενο, την τήρηση του ψηφιακά δηλωθέντος ωραρίου και της ενημέρωσης του ΕΡΓΑΝΗ και τυχόν κυρώσεις λόγω μη ορθής εφαρμογής βαρύνουν τον εργοδότη, κρίθηκε σκόπιμο και στα πλαίσια της καλής πίστης, να γίνονται αποδεκτά μέχρι 3 μονά χτυπήματα τον μήνα ανά εργαζόμενο, στην οποία περίπτωση, η σχετική διαπίστωση από την Επιθεώρηση Εργασίας, θα συνεπάγεται σύσταση και όχι επιβολή προστίμου.

Με την προσθήκη της παρ. 2Γ αποσαφηνίζεται και νομοθετικά, ότι στις περιπτώσεις της εκ παραδρομής και λόγω αμέλειας του εργαζομένου, έλλειψης σήμανσης της ψηφιακής κάρτας, κατά την είσοδο ή την έξοδο από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, γίνονται αποδεκτά μέχρι τρία (3) μονά χτυπήματα τον μήνα ανά εργαζόμενο.

Στην περίπτωση αυτή, η σχετική διαπίστωση από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρηση Εργασίας, θα συνεπάγεται σύσταση προς τον εργοδότη και όχι επιβολή προστίμου.

Συγκριτικός πίνακας του άρθρου 580 του ΚΕΔ (ΠΔ 62/2025)

Παραθέτουμε το άρθρο 580 του ΚΕΔ (ΠΔ 62/2025), όπως ισχύει σήμερα και όπως διαμορφώνεται με τις νέες διατάξεις.

Παράλειψη σήμανσης της ψηφιακής κάρτας από τον εργαζόμενο

Όπως προαναφέρθηκε, η σήμανση της ψηφιακής κάρτας αποτελεί υποχρέωση του εργαζόμενου, η οποία θα πρέπει να τηρείται.

Αυτό άλλωστε προκύπτει και από το άρθρο 652 του Αστικού Κώδικα σύμφωνα με το οποίο «ο εργαζόμενος οφείλει να εκτελέσει με επιμέλεια την εργασία που ανέλαβε και ευθύνεται για τη ζημία που προξενείτε στον εργοδότη από δόλο ή από αμέλειά του».

Ωστόσο είναι πιθανόν, από αμέλεια να μην χτυπηθεί η κάρτα κάποιου εργαζομένου κατά την έναρξη ή τη λήξη της εργασίας του. Δεδομένου ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι πιθανό, και στα πλαίσια της καλής πίστης, είναι σκόπιμο να γίνονται αποδεκτά μέχρι 3 μονά χτυπήματα τον μήνα ανά εργαζόμενο, στην οποία περίπτωση, η σχετική διαπίστωση από την Επιθεώρηση Εργασίας, θα συνεπάγεται σύσταση και όχι επιβολή προστίμου.

Παλαιολόγος Ι Λιάζος Οικονομολόγος Σύμβουλος Εργασιακών και Ασφαλιστικών