Τάφοι σαν σπίτια και κοσμήματα «όχι από αυτόν τον κόσμο» – Τι κρύβει το νησί που κάποτε ήταν ενωμένο με την Κρήτη;

Το 1908, ένας Αμερικανός αρχαιολόγος ξεκίνησε να σκάβει

Στην ανατολική άκρη της Κρήτης, ένα φαινομενικά ασήμαντο νησάκι στέκει λίγα μέτρα απ’ την ακτή.

Είναι ο Μόχλος — ένα κομμάτι γης που σήμερα φαίνεται αποκομμένο, αλλά παλαιότερα αποτελούσε συνέχεια της κρητικής γης. Μια φυσική χερσόνησος με δύο λιμάνια, ιδανικά τοποθετημένα για να αντέχουν στους αντίθετους ανέμους. Το πραγματικό του μυστικό όμως κρύβεται κάτω απ’ την επιφάνεια: θαμμένοι τάφοι που θυμίζουν μικρά σπίτια και κειμήλια που δεν ταιριάζουν σε καμία άλλη γνωστή αισθητική του Αιγαίου. Τι συνέβη εδώ, και ποιοι ήταν αυτοί που άφησαν τέτοια ίχνη πίσω τους;

Το 1908, ένας Αμερικανός αρχαιολόγος ξεκίνησε να σκάβει. Και βρήκε τάφους που ήταν κτισμένοι σαν κανονικά σπίτια: με δωμάτια, πόρτες, τοίχους. Μέσα τους βρέθηκαν χρυσά διαδήματα, περίτεχνα κοσμήματα και ένας μυστηριώδης ασημένιος κύλινδρος που είχε φτάσει εδώ από τη Μεσοποταμία, ίσως και από την εποχή του Σαργών των Ακκάδ. Όμως το πιο εντυπωσιακό ήταν ένα χρυσό δαχτυλίδι που έμοιαζε να λέει ιστορία από άλλο κόσμο.

Πάνω στο δαχτυλίδι απεικονίζεται μια θεότητα – γυμνή, καθισμένη σε ένα πλοίο που μόλις έφυγε από ένα μικρό σπιτάκι της ακτής. Το πλοίο έχει κεφαλή αλόγου στην πλώρη και ουρά ψαριού στην πρύμνη. Η θεά σηκώνει τα χέρια σαν να αποχαιρετά. Η σκηνή μοιάζει παραμυθένια ή μεταφυσική. Ίσως πρόκειται για μύηση, ίσως για αναχώρηση ψυχής. Αλλά ό,τι κι αν είναι, δείχνει μια φαντασία σχεδόν εξωγήινη – και μια τέχνη αδιανόητη για την εποχή.

Στην ίδια περιοχή, το 1971 και το 1986, ανακαλύφθηκαν και άλλοι ασύλητοι τάφοι. Ορισμένοι λαξευμένοι στο βράχο, άλλοι με ταφικούς πίθους, όλοι γεμάτοι με αντικείμενα. Ανάμεσά τους, μια πρωτομινωική ασημένια πυξίδα που έκρυβε χρυσό διάδημα με λεπτομέρειες ζώων χαραγμένων σε στιγμωτό σχέδιο. Τα κοσμήματα δεν μοιάζουν διακοσμητικά. Μοιάζουν τελετουργικά, σαν να κρατούσαν δύναμη.

Ο Μόχλος είχε οικισμό, τάφους, εργαστήρια και λιμάνια. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι χρησιμοποιούσαν στεατίτη, μάρμαρο, αλάβαστρο και ασβεστόλιθο. Έφτιαχναν αγγεία σαν να επεξεργάζονταν όνυχα. Κάποια κομμάτια μοιάζουν σαν να μην είναι φτιαγμένα από ανθρώπινο χέρι. Είναι τόσο ακριβή, που μοιάζουν λες και κόπηκαν με μηχανή.

Στο βόρειο τμήμα του νησιού, βρέθηκαν ερείπια οχύρωσης ρωμαϊκού οικισμού που είχε συνέχεια ως τα Βυζαντινά χρόνια. Στην απέναντι ακτή, υπάρχουν ιχθυοδεξαμενές, απομεινάρια μιας καθημερινής ζωής που δεν έπαψε ποτέ. Ο Μόχλος δεν ήταν ποτέ μόνο ένα νησί. Ήταν σταυροδρόμι. Ήταν τόπος λατρείας, εξουσίας και ταφής.

Και τώρα, είναι ένα από τα πιο παράξενα και μαγνητικά μέρη της αρχαίας Κρήτης. Γιατί σε λίγα μέρη του κόσμου, οι τάφοι μοιάζουν με σπίτια. Και τα κοσμήματα, με κάτι που δεν φτιάχτηκε μόνο για να φορεθεί.

Πηγή sportime.gr