Θωράκιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου

Ο γεωπολιτικός παράγοντας είναι αυτός που κρατάει το έργο «παγωμένο» εδώ και μήνες

Τη θωράκιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου σε ό,τι αφορά την ευαίσθητη γεωπολιτική της διάσταση επιδιώκουν Ελλάδα και Κύπρος, αναγνωρίζοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι ο γεωπολιτικός παράγοντας είναι αυτός που κρατάει το έργο «παγωμένο» εδώ και μήνες.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας Σταύρος Παπασταύρου και Κύπρου Γιώργος Παπαναστασίου στην προγραμματισμένη από τις 16 Οκτωβρίου για σήμερα συνάντηση στις Βρυξέλλες με τον Ευρωπαίο επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης Νταν Γιόργκενσεν για να εξεταστεί η πορεία του GSI, θα επιδιώξουν την ενεργότερη εμπλοκή της Ε.Ε. σε όλα τα επόμενα βήματα, ώστε να γίνει αντιληπτό και στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου ότι πρόκειται για ευρωπαϊκό έργο.

Η τριμερής συνάντηση των Βρυξελλών έρχεται λίγες μόλις ημέρες μετά τη συνεδρίαση του σχήματος «3+1» στην Αθήνα στο πλαίσιο της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Ζάππειο. Οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ, καθώς και οι συμπρόεδροι του πανίσχυρου Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ,

επαναβεβαίωσαν με κοινή τους δήλωση τη στήριξή τους σε ευρύτερα έργα περιφερειακής διασύνδεσης, τόσο σ’ αυτά που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη όσο και στα μελλοντικά, στο πλαίσιο του διαδρόμου Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC) εκφράζοντας εμμέσως τη στήριξή τους στο έργο του GSI, αν και απέφυγαν να το κατονομάσουν.

Η συνεργασία των τριών χωρών μέσω του σχήματος «3+1» για τη σταθερότητα και ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου ενεργοποιήθηκε ύστερα από αρκετά χρόνια αδράνειας, με τις ΗΠΑ να θέτουν σε προτεραιότητα τον μεγάλο Διάδρομο Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC) ως αντίβαρο στην κινεζική επιρροή και το Ισραήλ να βλέπει το έργο διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ ως τμήμα αυτού του διαδρόμου, θέτοντας μάλιστα στο τραπέζι πρόταση επανασχεδιασμού της διασύνδεσης, ώστε να προχωρήσει πρώτα το τμήμα Κύπρου – Ισραήλ. «Αυτή τη στιγμή, βάσει σχεδιασμού, η πρώτη φάση είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου και η δεύτερη να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Ισως θα πρέπει να σκεφτούμε να αλλάξουμε τη σειρά και να ξεκινήσουμε με τη διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου, προκειμένου να εξοικονομήσουμε χρόνο», δήλωσε στην «Καθημερινή» της Κυριακής ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας κ. Κοέν.

Για την Ελλάδα και την Κύπρο το τμήμα Κρήτης – Κύπρου παραμένει προτεραιότητα και με αυτή την κοινή γραμμή θα προσέλθουν οι υπουργοί των δύο χωρών στη σημερινή συνάντηση με τον επίτροπο Γιόργκενσεν.

Μάλιστα, οι δύο υπουργοί συναντήθηκαν χθες στην Αθήνα για να χαράξουν κοινή στάση στη σύσκεψη με τον επίτροπο. Οι δύο χώρες αξιολογούν ως πολύ θετικό για την πορεία του έργου την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος του Ισραήλ, όπως και κυρίως τη στήριξή του από το σχήμα «3+1» που φέρει τη σφραγίδα των ΗΠΑ. «Όλα τα έργα μπαίνουν κάτω από αυτή την ομπρέλα», είπε χθες ο κ. Παπασταύρου αναφερόμενος στο σχήμα «3+1» και στο έργο GSI κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο 8o AIF Forum.

Η συνεργασία αυτή, είπε ο υπουργός, δεν περιορίζεται σε πολιτικές δηλώσεις, αλλά αφορά συγκεκριμένα έργα υποδομής, από ηλεκτρικές διασυνδέσεις μέχρι συστήματα LNG που εδραιώνουν τη χώρα ως σταθερό ενεργειακό κόμβο.

Σε ό,τι αφορά την πρόταση του Ισραήλ για προτεραιοποίηση του τμήματος σύνδεσης με την Κύπρο, η οποία αναμένεται να συζητηθεί και στη σημερινή σύσκεψη, αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι ο GSI έχει ενταχθεί στον κατάλογο των έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) που αφορούν διασύνδεση ευρωπαϊκών χωρών και ως τέτοιο έχει χρηματοδοτηθεί με το ποσό των 657 εκατ. ευρώ.

Αναγνωρίζουν ωστόσο ότι το τμήμα Ισραήλ – Κύπρος είναι από τεχνικής, οικονομικής αλλά και γεωπολιτικής άποψης πιο εύκολο στην υλοποίησή του. Δεν έχει γεωπολιτικές διαστάσεις, το μήκος του είναι 300 χλμ. έναντι περίπου 900 χλμ. του Κρήτη – Κύπρος και το θαλάσσιο βάθος 300 μέτρα έναντι έως και 3.000 μέτρα του πρώτου τμήματος.

Στην ατζέντα της σύσκεψης με τον επίτροπο o υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου θα θέσει και το ζήτημα της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο και την εξειδίκευση των μέτρων που θα λάβει η Επιτροπή ώστε να διασφαλίζεται απόλυτα ότι δεν θα μπαίνει μέσω του Turk Stream ρωσικό αέριο.

Το Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας υιοθέτησε την ελληνική πρόταση, που προβλέπει ότι ποσότητες φυσικού αερίου προς Βουλγαρία και Ελλάδα μέσω του Turk Stream θεωρούνται ρωσικής προέλευσης μέχρι την παροχή αδιαμφισβήτητων αποδεικτικών στοιχείων περί του αντιθέτου.

Χαμηλούς τόνους σε σχέση με την πορεία του GSI, πάντως, κρατάει ο ΑΔΜΗΕ, φορέας υλοποίησης του έργου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ομιλία του χθες ο επικεφαλής του Μάνος Μανουσάκης έκανε γενική αναφορά στο έργο, μιλώντας για τις διασυνδέσεις που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ, χαρακτηρίζοντάς το ως «έργο με μεγάλη γεωπολιτική σημασία».

Για πρώτη φορά μάλιστα ο κ. Μανουσάκης μίλησε εμμέσως για την ανάγκη αύξησης μετοχικού κεφαλαίου του ΑΔΜΗΕ. Ερωτηθείς για τις αυξημένες χρηματοδοτικές απαιτήσεις των έργων που έπονται, επεσήμανε ότι με δεδομένη τη βαρύνουσα σημασία που έχουν για τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, ο ΑΔΜΗΕ έχει λάβει διαβεβαιώσεις από την πολιτεία για τη διασφάλιση της κεφαλαιακής επάρκειας που απαιτείται για να κατασκευαστούν.