Το μυστήριο του χειρογράφου Voynich: Το βιβλίο που κανείς δεν κατάφερε να διαβάσει για 500 χρόνια

Το χειρόγραφο φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη Σπάνιων Βιβλίων και Χειρογράφων Beinecke του Yale, όπου είναι προσβάσιμο και ψηφιακά

Το 1912, ο συλλέκτης αρχαίων βιβλίων Wilfrid Voynich απέκτησε ένα κομμάτι από ένα Ιησουιτικό κολλέγιο στην Ιταλία και ανακάλυψε έναν πρωτοφανή τόμο. Οι σελίδες του, που χρονολογήθηκαν με ραδιοάνθρακα στον 15ο αιώνα, ήταν γραμμένες σε μια άγνωστη γλώσσα. Το κείμενο εμφάνιζε συνεκτική δομή, χωρίς όμως να σχετίζεται με οποιαδήποτε καταγεγραμμένη γλώσσα.

Το βιβλίο, σήμερα γνωστό ως Χειρόγραφο Voynich, έχει περίπου 240 σελίδες και διαστάσεις 23 x 15,7 εκατοστά. Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Yale, περιέχει εικονογραφήσεις ανύπαρκτων φυτών, αστρονομικά διαγράμματα χωρίς αντίστοιχα στον πραγματικό κόσμο, καθώς και σκηνές που απεικονίζουν γυμνές γυναίκες μέσα σε περίεργες πράσινες σωληνοειδείς κατασκευές. Το περιεχόμενο συνδυάζει στοιχεία βοτανικής, αστρολογίας και πιθανών τελετουργικών πρακτικών.

Το χειρόγραφο φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη Σπάνιων Βιβλίων και Χειρογράφων Beinecke του Yale, όπου είναι προσβάσιμο και ψηφιακά. Η διαδικτυακή του διάθεση έχει δώσει τη δυνατότητα σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες ερευνητές να προσπαθήσουν να το αποκρυπτογραφήσουν, χωρίς αποτέλεσμα.

Ο Wilfrid Voynich, γεννημένος το 1865 στη Λιθουανία υπό Ρωσική κυριαρχία, είχε συλληφθεί για επαναστατική δράση και εξοριστεί στη Σιβηρία, από όπου κατάφερε να δραπετεύσει στην Αγγλία και να ανοίξει βιβλιοπωλείο στο Λονδίνο. Εκεί συναντήθηκε με τον Sidney Reilly, τον περίφημο «Ace of Spies». Ο Voynich υποστήριζε ότι βρήκε το χειρόγραφο στη Villa Madragone, ένα Ιησουιτικό σεμιναριακό κοντά στη Ρώμη.

Μέσα στον τόμο υπήρχε επιστολή του 1665 υπογεγραμμένη από τον Johannes Marcus Marci, γιατρό της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το κείμενο ανέφερε ότι το χειρόγραφο ανήκε στον αυτοκράτορα Rudolf II (1576–1612) και ότι πιθανώς αποτελούσε έργο του Άγγλου αλχημιστή Roger Bacon. Άλλοι θεωρητικοί συγγραφείς που έχουν προταθεί περιλαμβάνουν τον John Dee, αστρολόγο της Ελισάβετ Α’, και τον συνεργάτη του Edward Kelley.

Από τη στιγμή που εμφανίστηκε, το χειρόγραφο προσέλκυσε ειδικούς. Ο William Friedman, κορυφαίος κρυπτογράφος του 20ού αιώνα και ιδρυτής της NSA, πέρασε τρεις δεκαετίες προσπαθώντας να το αποκρυπτογραφήσει χωρίς επιτυχία.

Οι επιστημονικές αναλύσεις απέκλεισαν το ενδεχόμενο πρόσφατης πλαστογραφίας. Το περγαμηνό, τα μελάνια και οι χρωστικές αντιστοιχούν σε υλικά του 15ου αιώνα. Η πολυπλοκότητα του κειμένου και η συνεκτική γραμματική του δομή καθιστούν απίθανη την υπόθεση ότι πρόκειται απλά για ανοησίες ή επιτηδευμένο φιάσκο.

Το περιεχόμενο έχει ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους. Κάποιες υποθέσεις μιλούν για προηγμένο κώδικα που χάθηκε με την πάροδο του χρόνου, ενώ άλλες θεωρούν ότι πρόκειται για τεχνητή γλώσσα, σχεδιασμένη για να αποκρύπτει συγκεκριμένες γνώσεις, πιθανώς ιατρικές ή αλχημιστικές.

Το 2018, μια ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησε υπολογιστικά μοντέλα σε 400 διαφορετικές γλώσσες και πρότεινε πιθανή σύνδεση με αρχαίο Εβραϊκό. Κατάφεραν να ανασυνθέσουν ορισμένες θρησκευτικές φράσεις, χωρίς όμως να προσφέρουν οριστική λύση.

Ένας συνταξιούχος Αμερικανός βοτανολόγος ισχυρίστηκε ότι κάποια φυτά του χειρογράφου είχαν μεσοαμερικανικά χαρακτηριστικά, ενώ Βρετανός γλωσσολόγος υποστήριξε ότι μελέτησε και μετέφρασε δέκα λέξεις. Κανένας από αυτούς τους ισχυρισμούς όμως δεν αποκάλυψε το πλήρες νόημα του κειμένου.

Οι εικονογραφήσεις ενισχύουν το μυστήριο: άγνωστη βλάστηση, αστρολογικά σύμβολα, πλάσματα σαν τζελεφιές και αστακοειδή. Εμφανίζονται επίσης γυναίκες σε αδιευκρίνιστες καταστάσεις, όπως διασυνδεδεμένοι υδάτινοι σωλήνες ή μπανιέρες.

Σχετικά με τη συγγραφή, έχει προταθεί ακόμη και ότι ο Voynich ο ίδιος μπορεί να πλαστογράφησε το βιβλίο, καθώς γνώριζε χημικές τεχνικές για τη δημιουργία μεσαιωνικών μελανιών και χρωστικών. Δεν υπάρχει όμως κανένα αποδεικτικό στοιχείο.

Οι θεωρίες γύρω από το χειρόγραφο ποικίλουν από τις λογικές έως τις εξωφρενικές. Κάποιες φτάνουν στο σημείο να υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ημερολόγιο νεαρού εξωγήινου που άφησε το βιβλίο στη Γη πριν φύγει.

Η επιστολή του Marci αναφέρει ότι ένας από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες προσπάθησε έντονα να το αποκρυπτογραφήσει, χωρίς επιτυχία, και τελικά αυτοκτόνησε, υπογραμμίζοντας την εξαιρετική δυσκολία του εγχειρήματος.

Για πάνω από έναν αιώνα, το χειρόγραφο Voynich έχει προκαλέσει γλωσσολόγους, κρυπτογράφους, βοτανολόγους, ιστορικούς και ειδικούς της τεχνητής νοημοσύνης. Κανένας δεν έχει καταφέρει να προσδιορίσει με βεβαιότητα την προέλευση, τον σκοπό ή το νόημά του, καθιστώντας το ένα από τα πιο επίμονα αινίγματα στην ιστορία της γραφής.

Πηγή Newsbomb