ΗΠΑ: Συμμετοχή σε μεγάλα πρότζεκτ υποδομών αλλά και ενέργειας στην Ελλάδα

Πρόκειται για χρηματοοικονομικό βραχίονα της αμερικανικής κυβέρνησης

Σε πλήρη ετοιμότητα για τη συμμετοχή σε μεγάλα πρότζεκτ υποδομών αλλά και ενέργειας στην Ελλάδα βρίσκεται η αμερικανική κρατική αναπτυξιακή τράπεζα U.S. International Development Finance Corporation (DFC), καθώς διευρύνεται και βαθαίνει η ελληνοαμερικανική συνεργασία. Πρόκειται για χρηματοοικονομικό βραχίονα της αμερικανικής κυβέρνησης που επενδύει διεθνώς σε ιδιωτικά έργα με στόχους όχι μόνον οικονομικούς, αλλά και αναπτυξιακούς και γεωστρατηγικούς.

Ένα ίδρυμα που φτιάχτηκε προκειμένου να μπορεί η Ουάσιγκτον να λειτουργήσει όπως λειτουργούν μεγάλες κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες ή τράπεζες της Κίνας και της Ρωσίας. Κάτι που πριν από μία δεκαετία, όταν γίνονταν οι μεγάλες αποκρατικοποιήσεις στην Ελλάδα, δεν υπήρχε.

Στην πράξη λειτουργεί δηλαδή και ως μοχλός στήριξης έργων που μπορούν να εξισορροπήσουν τη διείσδυση ρωσικών και κινεζικών συμφερόντων σε χώρες αυξημένου ενδιαφέροντος για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και μεταξύ αυτών πλέον, και μάλιστα ψηλά στη σχετική κατάταξη, περιλαμβάνεται και η Ελλάδα.

Στη χώρα μας η DFC έχει ήδη χρηματοδοτήσει με 125 εκατ. δολάρια την ONEX Elefsis Shipyards & Industries (ONEX), ενώ αναμένεται από κοινού με την Τράπεζα Πειραιώς να χρηματοδοτήσει το πρότζεκτ του Θριασίου Εμπορευματικού Κέντρου που αναπτύσσει η Goldair.

Πέρυσι η DFC είχε επισήμως εκδηλώσει ενδιαφέρον και για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, ενώ έχει στείλει επιστολή πρόθεσης χρηματοδότησης και του έργου ανάπτυξης του εμπορευματικού κέντρου στο πρώην Στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη για λογαριασμό του σχήματος Goldair, Ακτωρ και Trade Estates που το διεκδικεί στον σχετικό διαγωνισμό.

Σύσκεψη κορυφής

Εν τω μεταξύ, σήμερα το μεσημέρι έχει προγραμματιστεί σύσκεψη με κορυφαία στελέχη της DFC και της ελληνικής κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Σταύρος Παπασταύρου και ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας, προκειμένου να προωθηθεί η συνεργασία για τη συμμετοχή της σε δύο νέα πρότζεκτ ενέργειας και υποδομών.

Το ένα αφορά τη συμμετοχή της αμερικανικής κρατικής τράπεζας στο εταιρικό σχήμα που συγκρότησαν ο όμιλος Ακτωρ και η ΔΕΠΑ Εμπορίας για την εισαγωγή αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα και την πώλησή του σε Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουκρανία, είτε μέσω χρηματοδότησης είτε και με την απόκτηση μετοχών των εμπλεκομένων εταιρειών.

Η σχετική συμφωνία μεταξύ των παραπάνω ελληνικών ομίλων, αμερικανικών εταιρειών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και εταιρειών εμπορίας από τις παραπάνω χώρες αναμένεται να υπογραφεί την Παρασκευή και θα αφορά την εισαγωγή μέσω της Ελλάδας 4 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) LNG, αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου.

«Η αμερικανική κυβέρνηση κατόπιν συζητήσεων που ξεκίνησαν λίγο πριν από το καλοκαίρι και επιταχύνθηκαν υπό τις οδηγίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τις επισκέψεις των υπουργών Ενέργειας και Ναυτιλίας στις Ηνωμένες Πολιτείες και, βέβαια, του Αμερικανού υπουργού Εσωτερικών και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ (National Energy Dominance Council), Νταγκ Μπέργκμαμ, έχει αποφασίσει να αξιοποιήσει τη σύμμαχο χώρα Ελλάδα, που αντιμετωπίζεται πλέον ως πυλώνας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, με πολιτική σταθερότητα και κοινές αξίες», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά διπλωματικές πηγές.

Αν και η πρώτη φάση αυτής της ενεργειακής συμφωνίας μιλάει για 4 δισ. κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου, ισχυρή προοπτική υπάρχει για την περαιτέρω διεύρυνση των εισαγωγών αμερικανικού LNG, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποφασίσει ότι από το 2028 και μετά δεν θα επιτρέπεται καμία εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου.

Και η Ελλάδα με τις κατάλληλες υποδομές, δηλαδή την ενίσχυση του λεγόμενου Κάθετου Διαδρόμου που ξεκινάει από την Αλεξανδρούπολη, περνάει στη Βουλγαρία και μέσω Ρουμανίας καταλήγει τελικά στην Ουκρανία, μπορεί να διαχειριστεί πολύ μεγαλύτερα φορτία.

Υπενθυμίζεται παράλληλα πως νωρίτερα φέτος υπεγράφη αμερικανοευρωπαϊκή εμπορική συμφωνία που περιλαμβάνει τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων από τις ΗΠΑ αξίας έως και 750 δισ. κατά την επόμενη τριετία.

Η Ελευσίνα

Και αν ο στόχος της ενεργοποίησης της DFC στις ενεργειακές υποδομές έχει ως αντικείμενο την πλήρη απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, οι άλλες δύο επενδύσεις, στα Ναυπηγεία Ελευσίνας και στο Θριάσιο, έχουν στόχο την αντιστάθμιση της κινεζικής επιρροής όπως αυτή εκδηλώνεται με την παρουσία της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά.

Το αντίβαρο εδώ, που θα εξασφαλίσει και αμερικανική πρόσβαση στην Αττική, και τα σιδηροδρομικά, οδικά και ενεργειακά δίκτυα που ξεκινούν από αυτήν, είναι η Ελευσίνα. Ειδικότερα, στο τραπέζι βρίσκεται σχέδιο ανάπτυξης λιμανιού που θα περιλαμβάνει τις σημερινές εγκαταστάσεις των Ναυπηγείων Ελευσίνας, στα οποία ήδη εμπλέκεται η DFC, και επιπλέον 400 στρέμματα που εφάπτονται σε αυτά προς την πλευρά του κυρίως λιμανιού της πόλης. Η σχετική υποδομή πρέπει να αναπτυχθεί εκ του μηδενός και βέβαια να αδειοδοτηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Ναυτιλίας (Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων κ.λπ.).

Το σχέδιο προβλέπει ένα λιμάνι πολλαπλών χρήσεων που θα μπορεί να εξυπηρετήσει τόσο πολεμικά όσο και εμπορικά πλοία μεταφοράς είτε χύδην φορτίου είτε εμπορευματοκιβωτίων. Σε συνδυασμό με το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, τις υφιστάμενες υποδομές αλλά και υποδομές που θα αναπτυχθούν, η ανάπτυξη αυτού του λιμανιού υπόσχεται μια αξιόπιστη, αν και μικρότερη εναλλακτική από αυτήν του Πειραιά.

Ο ρόλος της ΟΝΕΧ

Η συνεργασία δρομολογείται μέσω της ONEX, η οποία επιπλέον σύμφωνα με πληροφορίες φέρεται να βρίσκεται σε συζητήσεις για τη δραστηριοποίησή της και στη Λουιζιάνα, και ειδικότερα στην ανάταξη αμερικανικών ναυπηγικών μονάδων που βρίσκονται στις ακτές της, στον Κόλπο του Μεξικού (Κόλπος της Αμερικής).

Πρόκειται για τμήμα του ευρύτερου σχεδίου ελληνοαμερικανικής ναυτιλιακής συνεργασίας που έχει συζητηθεί τόσο με την ελληνική κυβέρνηση όσο και με εκπροσώπους της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας και προβλέπει και την επισκευή ελληνικών πλοίων εκεί, προκειμένου να εξασφαλιστεί έργο και να αποκτηθεί εμπειρία.

Εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια της Ουάσιγκτον να αντισταθμίσει τη διεθνή κινεζική ναυπηγική και ναυτιλιακή ισχύ και να αναπτύξει τον στόλο εφεδρείας της (US reserve fleet), που θα μπορεί να της εξασφαλίσει ομαλό εφοδιασμό και εξαγωγές σε περιόδους κρίσεων.

Το συνέδριο

Την εντατικοποίηση της συνεργασίας Ελλάδας – Ηνωμένων Πολιτειών ανήγγειλαν ήδη ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ. Κατά τη διάρκεια συνάντησης που είχαν την Τετάρτη στο Μαξίμου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε την Ελλάδα «χώρα η οποία μιλάει ισότιμα με τις ΗΠΑ σε σχέση με την ενέργεια και ιδιαιτέρως για το υγροποιημένο φυσικό αέριο στην περιοχή», ενώ αποκάλυψε πως «θα έχουμε άλλωστε και μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία που συμπίπτει με τη δική σας άφιξη», αναφερόμενος στο συνέδριο που λαμβάνει χώρα σήμερα και αύριο στην Αθήνα με σημαντική αμερικανική παρουσία. Ειδικότερα συμμετέχουν ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ Νταγκ Μπέργκμαμ, ο υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μάικ Ρίγας και δεκάδες άλλα κυβερνητικά αλλά και επιχειρηματικά στελέχη από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ποιος θα είναι ο ρόλος της DFC στην κοινή εταιρεία ΔΕΠΑ – Αktor

Δύο στρατηγικές συμφωνίες που εδραιώνουν τη θέση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου ολόκληρης της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης έχει προγραμματιστεί να υπογραφούν αύριο Παρασκευή στην Αθήνα. Η πρώτη αφορά την εισαγωγή στην Ελλάδα αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ύψους τεσσάρων δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως.

Προμηθευτής και συνυπογράφων τη συμφωνία θα είναι μεγάλος ενεργειακός αμερικανικός όμιλος. Αγοραστής στην Ελλάδα θα είναι η νεοσυσταθείσα εταιρεία Atlantic – See Lng Trade Α.Ε., μέτοχοι της οποίας είναι ο όμιλος Aktor και η ΔΕΠΑ Εμπορίας με ποσοστά συμμετοχής 60% και 40% αντίστοιχα. Το έργο αυτό προορίζεται για πώληση στις εταιρείες εμπορίας φυσικού αερίου της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ουκρανίας, οι οποίες και θα συμβληθούν επίσης στο συγκεκριμένο project.

Από τα 4 δισεκατομμύρια κυβικά LNG τα 2 δισεκατομμύρια προορίζονται για την Ουκρανία, το 1,5 για τη Ρουμανία και τα 500 εκατομμύρια για τη Βουλγαρία.

Η συμφωνία θα έχει εικοσαετή διάρκεια, αρχής γινομένης από το 2030. Το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται με δεξαμενόπλοια μεταφοράς LNG που είτε θα ναυλωθούν είτε θα αποκτηθούν, αλλά σε κάθε περίπτωση εκτιμάται πως θα απαιτηθούν περί τα 40 ταξίδια ετησίως. To LNG θα επαναεριοποιείται στους τερματικούς σταθμούς της Ρεβυθούσας και κυρίως της Αλεξανδρούπολης (FSRU Αλεξανδρούπολης).

Σύμφωνα με πληροφορίες, που από τη φύση τους μένει να επαληθευθούν στην πράξη, η DFC θα συμμετάσχει στο όλο project παρέχοντας εγγυήσεις αποπληρωμής τόσο στους Αμερικανούς εξαγωγείς φυσικού αερίου όσο και στην Atlantic – See Lng Trade για τις πληρωμές που θα πρέπει να της κάνουν οι αγοραστές του φυσικού αερίου στις χώρες τελικούς προορισμούς.

Για αυτές τις τελευταίες αναμένεται να δοθούν εγγυήσεις στην DFC. Παράλληλα, η αμερικανική κρατική αναπτυξιακή τράπεζα πρόκειται να εμπλακεί στο ελληνικό σχήμα είτε μέσω χρηματοδότησης ή μέσω απόκτησης μετοχών από τους δύο μετόχους.

Ο «κάθετος άξονας»

Η δεύτερη συμφωνία αφορά τη δέσμευση των εθνικών διαχειριστών δικτύων φυσικού αερίου σε Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουκρανία για την ενδυνάμωση των υποδομών του λεγόμενου κάθετου άξονα, από τον οποίο το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο θα διοχετεύεται στις αγορές της ανατολικής Ευρώπης. Και εδώ αξιολογείται ενδεχόμενη εμπλοκή της DFC.

«Οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις δημιουργούν ορισμένες ιστορικές ευκαιρίες και μας ωθούν να στραφούμε ακόμη περισσότερο προς την ενεργειακή αγορά με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη και ενδυνάμωση του ομίλου Aktor», δηλώνει ο Αλέξανδρος Εξάρχου, CEO της Atlantic – See Lng Trade και πρόεδρος και CEO του ομίλου Aktor. «Μέσα από αυτή τη συνεργασία, η ΔΕΠΑ Εμπορίας επεκτείνει ουσιαστικά το αποτύπωμά της στις αγορές φυσικού αερίου της ΝΑ Ευρώπης, ένα στρατηγικό βήμα που ενδυναμώνει τον εξαγωγικό προσανατολισμό της εταιρείας και αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδας ως αξιόπιστου και σταθερού ενεργειακού κόμβου στην ευρύτερη περιοχή», σημειώνει ο CEO της ΔΕΠΑ Εμπορίας και πρόεδρος της Atlantic – See Lng Trade, Κωνσταντίνος Ξιφαράς.

Καθώς οι εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω της Ελλάδας προς την Ευρώπη θα αυξάνονται, εκτιμάται πως θα απαιτηθεί να αναπτυχθούν και επιπλέον υποδομές. Οχι μόνον αγωγών αλλά και τερματικών σταθμών επανα- αεριοποίησης του LNG όπως αυτός στη Ρεβυθούσα και o αντίστοιχος πρώτος σταθμός στην Αλεξανδρούπολη.

Για τον σκοπό αυτό ερίζουν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Συγκεκριμένα η πρώτη πρόταση αφορά την ανάπτυξη δεύτερου τερματικού σταθμού στην Αλεξανδρούπολη, η άλλη σταθμό στα ανοιχτά του λιμένα του Βόλου και η τρίτη την περιοχή των Αγίων Θεοδώρων στις ανατολικές ακτές του νομού Κορινθίας, ενώ παλαιότερη πρόταση υπάρχει και για τη Θεσσαλονίκη. Η ανάπτυξη ενός επιπλέον τέτοιου τερματικού σταθμού, ωστόσο, σχεδιάζεται ως επόμενο βήμα.