Η κλιματική κρίση τριπλασιάζει τις καταστροφικές πυρκαγιές παγκοσμίως

Η θερμοκρασία, η ξηρασία της ατμόσφαιρας και η ξηρότητα της βλάστησης –όλοι οι βασικοί παράγοντες κινδύνου– έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από το 1980

Οι πυρκαγιές που καταστρέφουν ζωές και οικονομίες γίνονται όλο και πιο συχνές και πιο φονικές, με τους επιστήμονες να επισημαίνουν για πρώτη φορά με σαφήνεια ότι η κλιματική κρίση τροφοδοτεί αυτήν την επικίνδυνη αύξηση.

Πέρυσι, η κεντρική Χιλή θρήνησε 133 νεκρούς, ενώ το 2018 στην Καλιφόρνια καταστράφηκαν 18.000 κτήρια με ζημιές ύψους 16 δισ. δολαρίων. Πορτογαλία, Ελλάδα, Αλγερία και Αυστραλία έχουν βιώσει τα τελευταία χρόνια αντίστοιχα τραγικά σενάρια, με δραματικό απολογισμό τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε οικονομικό κόστος.

Σύμφωνα με τον Guardian, που παρουσιάζει μεγάλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, με επικεφαλής τον δρα Κάλουμ Κάνινγκχαμ από το Πανεπιστήμιο της Τασμανίας, η συχνότητα των «κοινωνικά καταστροφικών» πυρκαγιών έχει αυξηθεί θεαματικά. «Βλέπουμε μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο που οι πυρκαγιές επηρεάζουν τις κοινωνίες», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι «η κλιματική αλλαγή δημιουργεί το σκηνικό για αυτές τις καταστροφές».

Δραματικοί αριθμοί

Η ομάδα εξέτασε τις 200 πιο δαπανηρές πυρκαγιές από το 1980 έως το 2023, με βάση στοιχεία της ασφαλιστικής Munich Re. Από αυτές, το 43% σημειώθηκαν την τελευταία δεκαετία. Οι μισές πυρκαγιές με ζημιές άνω του 1 δισ. δολαρίων καταγράφηκαν επίσης την τελευταία δεκαετία.

Την περίοδο των 44 ετών, τα περιστατικά με πάνω από 10 θανάτους τριπλασιάστηκαν, ενώ ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε μόλις 1,8 φορές.

Η θερμοκρασία, η ξηρασία της ατμόσφαιρας και η ξηρότητα της βλάστησης –όλοι οι βασικοί παράγοντες κινδύνου– έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από το 1980. Μάλιστα, οι μισές πυρκαγιές ξέσπασαν σε συνθήκες που αντιστοιχούν στο χειρότερο 0,1% των καταγεγραμμένων επιπέδων κινδύνου.

«Τα πράγματα χειροτερεύουν»

Μέχρι σήμερα, η τελευταία μεγάλη μελέτη (2016) δεν είχε εντοπίσει παγκόσμια τάση επιδείνωσης, αφήνοντας χώρο σε αρνητές της κλιματικής αλλαγής να υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα. «Τα πράγματα γίνονται ξεκάθαρα χειρότερα. Δεν πρόκειται μόνο για μεγαλύτερες πυρκαγιές, αλλά για πυρκαγιές κάτω από όλο και πιο ακραίες συνθήκες που τις καθιστούν ανεξέλεγκτες», σημείωσε ο Κάνινγκχαμ.

Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν την ανάγκη για άμεση μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καλύτερη διαχείριση των δασών κοντά σε οικισμούς και προληπτικές παρεμβάσεις σε κατοικίες ώστε να μην εισέρχονται σπινθήρες.

Κόστη και θύματα

Η έρευνα δείχνει ότι, παρά τη ραγδαία αύξηση δαπανών για καταστολή πυρκαγιών (στις ΗΠΑ τριπλασιάστηκαν από το 1985 έως το 2022), η κρίση συνεχίζεται.

Τα επίσημα στοιχεία για τους θανάτους θεωρούνται μάλιστα ότι κινούνται κάτω από τα πραγματικά επίπεδα: το 2015, στην Ινδονησία καταγράφηκαν 19 θύματα άμεσα από πυρκαγιές, αλλά η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκάλεσαν εκτιμάται ότι συνέβαλε σε περίπου 100.000 πρόωρους θανάτους.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το 10% της επιφάνειας της Γης παγκοσμίως συνδυάζει υψηλό κίνδυνο πυρκαγιών με εγγύτητα σε πληθυσμούς, δημιουργώντας έναν «οδικό χάρτη» για τις επόμενες καταστροφές. Ήδη, οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες τον Ιανουάριο με απώλειες 65 δισ. δολαρίων και στη Βαλπαραΐσο της Χιλής το 2024 με 135 νεκρούς επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη.

«Πρόκειται για μια ανησυχητική τάση που σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους και επιβαρύνει τις οικονομίες σε όλο τον κόσμο», σχολίασε ο δρ Χάμις Κλαρκ από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ